بمب های شیمیایی
تاريخچه جنگ شيميايى :
استفاده از عوامل شيميايى بعنوان سلاح موثر جهت ناتوان كردن يا از
پاي در آوردن دشمن, در طول جنگهاي تاريخ قدمتي ديرينه دارد و در
جنگهاي باستان از ظروف محتوي قير جهت ايجاد دود و آتش و خفه كردن
سربازان دشمن استفاده مي شد. صدها سال قبل از ميلاد مسيح در
نبردهاي باستان از نفت و قير در پاي ديوار قلعه ها جهت ايجاد دود و
از پاي در آوردن سربازان مدافع قلاع دشمن استفاده مي شد همچنين در
نبرد سرتوريس سردار رومي در مقابل هجوم بربرها از گازهاي خفه كننده
استفاده شد. در روز 22 آوريل 1915 در منطقه يپرس در مرز بلژيك ,
نيروهاي آلماني با بكارگيري 168 تن گاز كلر بوسيله 6000 سيلندر
محتوي اين گاز حدود 5000 نفر از سربازان انگليس و فرانسوي را زا
پاي در آوردند اين روز در تاريخ به نام روز تولد جنگ شيميايي the
birthday of chemical warfare نام گرفت. پس از آن طرفين جنگ بطور
مكرر از گازهاي خفه كننده بر عليه يكديگر استفاده كردند. در
سپتامبر سال 1917 گاز خردل براي اولين بار توسط نيروهاي آلمان بكار
گرفته شد. در طول اين جنگ طرفين درگير بطور مكرر از حملات وسيع
شيميايي بر عيله يكديگر استفاده كردند بطوريكه مجموعا استفاده از
124200 تن مواد شيميايي در طول جنگ اول جهاني منجر به قرباني شدن
حدود 1000000 نفر گرديد تلفات هولناك سلاحهاي شيميايي در جنگ اول و
عوارض خطرناك ناشي از اين جنگ افزارها برروي انسانها و محيط زيست
منجر به امضاي پروتكل 1925 ژنو شد كه بعنوان معروفترين معاهده بين
المللي منع سلاح شيميايي شناخته ميشود. عليرغم مفاد اين پروتكل در
فاصله جنگ اول و دوم جهاني در جريان تهاجم ايتاليا به اتيوپي
(1935-36) و جنگ ژاپن و چين 1937-45 از سلاح شيميايي استفاده شد.
در طول جنگ دوم جهاني با وجود انباشته بودن انبارهاي تسليحاتي
كشورهاي بزرگ درگير در جنگ از سلاحهاي شيميايي , اين سلاح مرگبار
مورد استفاده واقع نشد (احتمالا بدليل ترس هر كدام از طرفين درگير
از بكارگيري وسيع سلاح شيميايي توسط طرف مقابل) پس از جنگ دوم
جهاني مهمترين مورد استفاده از عوامل شيميايي مربوط به استفاده
آمريكائيها از عوامل ضد گياه و ماده نارنجي در جنگ برعليه ويتنام
بود كه به مصدوم شدن دو ميليون ويتنامي و تعداد زيادي از
آمريكائيها منجر شد. سلاح شيميايي و جنگ عراق عله ايران : پس از
جنگ اول جهاني وسيعترين حملات شيميايي در طول جنگ 8 ساله عليه
ايران رخ داد. اولين گزارش استفاده از سلاح شيميايي در جنگ ايران و
عراق به تاريخ 1359/10/23 در منطقه هلاله و ني خزر (حوالي ميمك)
مربوط مي شود كه در جريان اين حمله رژيم عراق از گاز تهوع آور
استفاده كرد پس از آن در مرداد 1362 در منطقه عملياتي والفجر 2
پيرانشهر و حاج عمران و در آبان 62 در منطقه والفجر 4 (پنجوين)
رژيم عراق از سلاجهاي شيميايي استفاده كرد. اولين حملات گسترده
شيميايي رژيم عراق در اسفند ماه 62 در منطقه عملياتي خيبر و جزيره
مجنون با استفاده از گاز خردل و عوامل اعصاب انجام شد و پس از آن
در اسفند 63 در منطقه عملياتي بدر حملات وسيع شيميايي دشمن منجر به
تلفات وسيع در رزمندگان ايراني گرديد. اولين تيمهاي حقيقت ياب
سازمان ملل به درخواست جمهوري اسلامي ايران پس از عمليات خيبر و
بدر به ايران عزيمت نموده و از نزديك به مشاهده مجروحين و آثار
حملات شيميايي دشمن پرداختند.
ساير موارد حملات وسيع شيميايي در طول جنگ تحميلي عبارتند از :
در عمليات والفجر 8 در سال 64 (فاو) در عمليات كربلاي 4و 5 زمستان
65 (شلمچه - آبادان) در منطقه كردستان عراق (بهار 66) در جريان باز
پس گيري فاو (در فروردين 67) در جران حملات عراق در پايان جنگ در
خرداد و تير ماه 67 (جبهه مياني و جنوبي) بكارگيري سلاحهاي شيميايي
در طول جنگ عراق عليه ايران منجر به شهادت هزاران نفر از افراد
نظامي و غير نظامي و مصدوم شدن بيش از يكصد هزار نفر گرديد كه
بسياري از اين مصدومين در حال حاضر با گذشت سالها, هنوز از عوارض
ديررس ناشي از عوامل شيميايي, در رنج هستند. جنگ شيميايي و مناطق
مسكوني : در طول جنگ تحميلي, رژيم عراق نه تنها برعله اهداف نظامي
و رزمندگان اسلام از سلاحهاي شيميايي استفاده نمود بلكه بارها
اقدام به استفاده از سلاح شيميايي برعليه مناطق مسكوني و اهداف غير
نظامي در شهرها و روستاهاي مرزي ايران نمود. در مجموع بيش از 30
مورد حمله شيميايي به مناطق مسكوني ايران و برخي مناطق كردنشين
شمال عراق در طول جنگ تحميلي رخ داد كه عمده ترين انها عبارتند از
: فاجعه بمباران شيميايي سردشت با استفاده از گاز خردل (7 تيرماه
66) فاجعه بمباران شيميايي حلبچه و كشتار بيش از 5000 نفر از مردم
(27 اسفند ماه 66) بمباران شيميايي روستاهاي اطراف مريوان (فروردين
ماه 67) بمباران شيميايي روستاهاي اطاف سر پل ذهاب و گيلانغرب و
شهر اشنويه (تير و مرداد 67) جنگ شيمييايي و آثار زيان بار آن بر
محيط زيست : بر اساس مطالعات انجام شده توسط مركز معتبر بين
المللي, برخي از عوامل شيميايي از جمله گاز خردل, از نوع عوامل
پايدار در محيط بوده و آثار زيانبار آن در محيط سالها بعد مي ماند.
در طول جنگ تحميلي دهها تن از عوامل شيميايي پايدار (گاز خردل و
تركيبات آن) در نيزارها و باتلاقهاي جنوبي كشور (جزاير مجنون) و
نيز در مناطق مرزي غرب كشور از جمله باغات و زمينهاي كشاورزي مناطق
كردنشين بكار گرفته شد كه اين امر نه تنها باعث بروز آثار زيانبار
بسيار شديدي بر روي محيط زيست و جانداران اين مناطق در زمان جنگ
گرديد بلكه در طول سالهاي پس از جنگ نيز آثار زيانبار اين عوامل
شيميايي بر روي محيط زيست و اكو سيستم منطقه ادامه داشته است.
نقش دفاع پزشكي در مقابل عوامل شيميايي :
با شكل گيري با شكل گيري واحدهاي ش.م.ر در يگانهاي نظامي و كسب
تجربيات جديد توسط پزشكان و كادر پرستاري واحدهاي بهداري رزمي در
زمينه شناخت عوامل شيميايي و نحوه در مان مصدومين , كمپ هاي
اورژانس , بيمارستانهاي صحرايي و نقاهتگاههاي ويژه درمان مصدومين
شيميايي در مناطق مختلف جبهه ها ايجاد شد. فعاليتهاي موثر كادر
پزشكي و پرستاري و امداد گران در اين مراكز (كه گاله در نزديكي
خطوط مقدم جبهه احداث مي گرديد) موجب كاهش شديد ميزان تلفات ناشي
از حملات شيميايي دشمن گرديد بطوريكه با وجود منحني روبه رشد وسعت
و دفعات حملات شيميايي دشمندر جبهه ها , منحني ميزان تلفات ناشي از
اين حملات سير نزولي نشان مي داد. فعاليتهاي شبانه روزي و
فداكاريهاي پرسنل اين واحدهاي درماني گاه در شرايطي ادامه يافت كه
در اثر شدت آلودگي ناشي از عوامل شيميايي, تعداد زيادي از كادر
درماني اين مراكز خود در معرض آسيبهاي جدي ناشي از مصدوميت شيميايي
قرار مي گرفتند همچنين دشمن در موارد متعددي اين مراكز درماني را
هدف حملات شيميايي خود قرار داد (از جمله بيمارستان صحرائي سومار و
بيمارستان فاطمه الزهرا در منطقه جنوب)
تقسيم بندي عوامل شيميايي :
عوامل شيميايي جنگي عمدتا به 5 گروه اصلي تقسيم مي گردند : عوامل
ناتوان كننده incapacitating agents مانند گازهاي اشك آور , تهوع
آور , توهم زا و عوامل كنترل كننده شورشها. عوامل خفه كننده
asphyxating agents (گازهاي كلر - فسژن و كلرو پيكرن) عوامل خون
blood agents (هيدروژن سيانيد - سيانوژن كلرايد) عوامل اعصاب nerve
agents سري G : سارين - تابون - سومان , سري VX : V عوامل تاول زا
blistring agents خردل (سولفور موستارد) لويزيت جهت استفاده از
عوامل شيميايي در جنگها از وسايل مختلفي استفاده مي شود از جمله :
بمب - راكت - موشك - توپخانه - خمپاره - مين و ... انواع عوامل
شيميايي استفاده شده در طول جنگ تحميلي : در طول 8 ساله عراق -
ايران عوامل شيميايي استفاده شده در طول جنگ تحميلي , عوامل اعصاب
بود و پس از آن گاز خردل. اما با توجه به اينكه گاز خردل بدليل
ماهيت خاص خود و مكانيسم اثر بر DNA سلولي داراي آثار و عوارض
ديررس شناخته شده اي مي باشد. در حال حاضر اغلب جانبازان شيميايي
كشورمان داراي سابقه مصدوميت با گاز خردل مي باشند. گازهاي اعصاب
عمدتا داراي اثر كشنده (در مصدوميتهاي شديد) و اثرات ناپايدار بر
محيط و بدن انسان مي باشند و عوارض طولاني مدت مشخصي براي آن
شناخته نشده است. (هر چند اخيرا مطالعاتي در مورد آثار دراز مدت
اين عوامل در ايجاد ضعف عضلاني و اختلالات سيستم عصبي انجام شده
است.) عوارض اصلي دراز مدت گاز خردل عمدتا در سيستم تنفسي (ريه ها
و راههاي هوايي) چشم ها و پوست ظاهر مي گردند كه شدت آن بستگي به
ميزان تماس با گاز خردل و ميزان مقاومت فرد در مقابل آن دارد.
جانبازان شيميايي از نگاه آمار و اطلاعات : براساس اطلاعات استخراج
شده از ليستهاي تخليه مجروحين و مراكز درماني , در طول جنگ تحميلي
, حدود 100000 نفر از افراد نظامي و غير نظامي ايراني در معرض
عوامل شيميايي قرار گرفته اند كه تعداد قابل توجهي از اين افراد
بدليل نوع عامل (عمدتا عوامل اعصاب) و قابل توجه نبودن شدت آلودگي
در حال حاضر فاقد علائم و عوارض ناشي از مصدوميت شيميايي مي باشند
و تعدادي نيز با وجود احتمال ابتلا به برخي عوارض ديررس ناشي از
عوامل شيميايي به دلايل مختلف تاكنون تحت پوشش بنياد جانبازان در
نيامده اند
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب
هیدروژنی
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب ساعتی
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب خوشه ای
آشنایی با انواع بمب
ها-بمب
کثیف
آشنایی با انواع بمب
ها-بمب
ناپالم
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب های شیمیایی
آشنایی با انواع بمب
ها-بمب اتم
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب
هوشمند
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب
گرافیتی
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب
هدایت لیزری
آشنایی با انواع بمب
ها- بمب
فسفری
نویسنده : دکتر امیرحسین کشاورز
