در پاسخ به آقای سید محمد خاتمی:

 اصلاحات واقعی پویاسازی وجدان جمعی است

چکیده:

آقای سید محمد خاتمی در دیدار نمایندگان ادوار مجلس، مطالبی بیان کردند که تحت عنوان "با همه وجود از مردم عذرخواهی می کنم؛ بهتر از این می توانستیم به شما خدمت کنیم" در تاریخ 14 مرداد 1397 در سایت ایشان منتشر شد. با حساسیت و دقت، چندبار آن را خواندم. گویی دنبال چیزی می گشتم و هر بار انتظار داشتم آن را بیابم. دنبال حرفی جدید و نگرشی متفاوت از گذشته بودم که با شرایط امروز سازگار باشد، اما نیافتم. سپس به بررسی و تجزیه و تحلیل خدمات دولتی در جهان امروز پرداختم و سرانجام گمشده ی خود را یافتم. در جهان امروز، تنها کشورهایی می توانند از نظر معنوی و مادی پیشرفت کنند که وجدان جمعی پویا داشته باشند. کشوری در جهت پیشرفت است که بزرگترین وظیفه و مهمترین خدمت دولت این است که کشور را چنان مدیریت کند که جامعه بتواند از تمام استعدادهای آشکار و نهان اعضای خود استفاده کند. چنین کشوری را می توان پویا نامید و گام نخست برای پویاسازی کشور، پویا سازی وجدان جمعی است که در این مقاله مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. همچنین دو اتفاق مربوط به دولت اصلاحات را که به دلیل ضعف وجدان جمعی اتفاق افتاد بررسی می کنم که همه، اعم از مقامات تا مردم عادی حتی عاملان آن دو اتفاق از آن زیان بردند و از نظر قانونی آقای سید محمد خاتمی باید پاسخگو باشد.

مقدمه؛

اگر سخنرانی آقای سید محمد خاتمی را به عنوان یک سخنرانی انتخاباتی در نظر بگیریم، نسبت به سال 1376 در ارتباط با حقوق مردم گامی به عقب است. یکی از شعارهای تبلیغاتی آقای خاتمی در سال 1376 "ایران برای همه ایرانیان" بود، در حالی که راه کار شماره پنج ایشان (در سخنرانی یاد شده) برای برون رفت از وضعیت کنونی "محدود کردن دایره غیرخودی" است. مقایسه "ایران برای همه ایرانیان" و "محدود کردن دایره غیرخودی" به یکی از دو نتیجه زیر می رسد، ایشان برای جلب رضایت جناح مقابل به صراحت موجودیت غیرخودی را می پذیرند یا واقعاً خودشان برای اداره کشور به خودی و غیرخودی باور دارند. در حالی که در بیست سال گذشته هرچند جامعه از نظر وضعیت اقتصادی و فاصله طبقاتی بسیار بدتر شده و شمار افراد زیر خط فقر خیلی بیشتر شده است و مردم درگیر مشکلاتی از جمله بیکاری و زیست محیطی هستند، اما از نظر جهان بینی (به دلیل تجارب شخصی که با گوشت و پوست خود حس کرده اند و وجود و پیشرفت و در دسترس بودن فضای مجازی) متحول شده اند و از نظر رقابت های جهانی به کسب افتخاراتی نائل شده اند که در تاریخ ایران بی نظیر است. مهمترین آنها کسب مدال فیلدز در دو دوره متوالی، در سال 2014 توسط مریم میرزاخانی به خاطر کار روی دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و در سال 2018 فریدون درخشانی که با نام کردی کوچر بیرکار شناخته می شود در زمینه هندسه جبری است. نخستین هندسه ای که ابداع شد، هندسه اقلیدسی بود. طبق اصل پنجم هندسه ی اقلیدسی به ازای هر خط و هر نقطه غیر واقع برآن، یک و تنها یک خط به موازات خط مذکور وجود دارد که از نقطه مورد نظر می گذرد. قریب به دو هزار سال این اصل مورد بحث و جدل بود تا این که در قرن نوزدهم لباچوفسکی هندسه هذلولوی را ابداع کرد که طبق آن از یک نقطه خارج از یک خط، بینهایت خط (حداقل دو خط) می توان موازی با خط مذکور رسم کرد. همچنین در قرن نوزدهم ریمان، هندسه بیضوی یا هندسه ریمانی را ابداع کرد که در آن خطوط موازی وجود ندارد. "اصل توازی هندسه بیضوی - از یک نقطه ناواقع بر یک خط نمی توان خطی به موازات خط مفروض رسم کرد". کار ریمان خیلی پیشتر از زمان خودش بود و نتوانست مورد توجه جامعه ریاضی واقع شود تا آنکه در سال 1915 توسط اینشتین در نسبیت عام استفاده شد. هندسه ی جبری مفاهیم جبر را با مسائل هندسه در هم می آمیزد. خیام برای نخستین بار معادله درجه سوم را با استفاده از روش هندسی حل کرد.  

دو نکته در مورد این جوایز مهم است که معمولاً به آن توجه نمی شود، نکته اول این که یک زن و یک مرد جوایز یکسانی دریافت کرده اند. در طول تاریخ ریاضیات، به دلیل جامعه مرد سالاری، زنان امکان چندانی برای تحصیل و تحقیقات علمی نداشتند. بهمین دلیل برخی از مردم ریاضیات را دانشی مردانه می پنداشتند و نام زنان ریاضیدان تقریباً از قرن هیجدم میلادی وارد تاریخ ریاضیات شد . نکته دوم این است که این جوائز جهانی در ریاضیات کسب شده است. تحقیق در ریاضیات برخلاف علوم تجربی از جمله فیزیک و زیست شناسی هزینه بسیار کمتر و آزادی عمل بیشتری دارد. بهمین دلیل حتی در قرون وسطی انتقال ریاضیات یونانی و ایرانی از جمله آثار خوارزمی و خیام به اروپا و کارهای لئوناردو فیبوناتچی زیر ذره بین دادگاه تفتیش عقاید قرار نمی گرفت. ولی گالیله و بسیاری دیگر را که در علوم تجربی حرفی برای گفتن داشتند که با کتاب مقدس منافات داشت در دادگاه تفتیش عقاید به محاکمه کشیدند. من نمی دانم اگر این دو نفر (میرزاخانی و درخشانی) در ایران می ماندند بازهم تا همین مرحله می توانستند پیش بروند یا نه. کارهای آنها خارج از حوزه سرمایه گذاری های تحقیقات دولتی بود. هیچ دولتی برای کسب جایزه فیلدز یا نوبل سرمایه گذاری نمی کند، اما توجه به تحقیقات و حمایت از نوآوری های علمی و فناوری بخشی از وظایف و سرمایه گذاری دولت ها در جهان امروز است. علاوه بر آن تلاش دانشمندان غربی در قرون اخیر محیط علمی را مساعد و وجدان علمی پژوهشگران را پویا ساخته است. محیط مساعد تنها بستر لازم برای خلاقیت و نوآوری را فراهم می آورد و وجدان های پویا از انگیزه ها و اندیشه های متفاوت حمایت می کند و موجب رشد آنها می شود. این همان چیزی است که میرزاخانی و درخشانی در غرب از آن بهرهمند شدند. مسئله مهم وجود وجدان های یویاست که می تواند جامعه را از خرافه گرایی و رخوت فکری در آورد و کشور را پویا و سرزنده سازد. بهمین دلیل در ادامه نخست وجدان پویا و ویژگی های جامعه ی پویا مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

متن کامل را در لینک های زیر ببینید:

General Science Journal

ResearchGate

فروش کتاب الکترونیکی - فیزیک از آغاز تا امروز

کتابی برای همه ی نسل ها و همه ی کتابخانه ها

لینک مستقیم خرید کتاب

عطف به عتف - نگاهی به پژوهش و ISI در ایران

امید عمومی - نامه به ریاست جمهوری

مرز بین ایمان و تجربه  

نامه سرگشاده به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی

آخرین مقالات