هستی و زمان در فیزیک

Physics: Being and Time  Persian

هستی و زمان در فیزیک

Physics: Being and Time

مقدمه:

از دیرباز ماهیت هستی و زمان مورد سئوال و از مشغولیات ذهنی انسان بوده و هست. در این زمینه سئوالات بسیار است و هر کس می تواند بر تعداد آنها بیفزاید یا از دید خود پاسخی برای آنها داشته باشد. اما برخی از این سئوالات تقریباً همگانی است و پاسخ آنها نیز می تواند برای بسیاری از مردم جالب باشد. در این باب رابطه ی بین هستی و ماهیت زمان، جایگاه ویژه ای دارد. به همین دلیل در تمام تولیدات ذهنی و احساسی انسان از جمله هنر و ادبیات نیز می توان ردی از آنها را پیدا کرد. چیستی هستی و ماهیت زمان از مباحثی است که حتی در باورهای اعتقادی، دست آوردهای فلسفی و کارهای علمی سخن بسیار است و هر کسی بسته به نگرش علمی و پایگاه فلسفی و اعتقادیش آنها را درست یا نادرست بداند. بحث در دو زمینه اعتقادی و فلسفی خارج از محدوده ی این کتاب است و از میان علوم نیز تنها فیزیک مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. حوزه ی مورد مطالعه ی فیزیک، عمومی ترین قوانین حاکم بر طبعیت است، زیرا هستی را می توان در همه ی فضای آشکار و پنهان و محتویات آن تعدیل کرد و رابطه ی آن را با زمان بررسی کرد. درک انسان از فضا و محتویات آن در طول تاریخ ثابت نبوده و همراه با پیشرفت فیزیک تغییر کرده  و در کنار آن نگاه فیزیکی به زمان نیز دستخوش دگرگونی شده است. در فیزیک کلاسیک، تصور بر آن بود که فضا و زمان مستقل از یکدیگرند و هر دو را مطلق می پنداشتند. در نسبیت فضا و زمان جای خود را به فضا-زمان دادند و هر دو نه تنها استقلال خود را از دست دادند، بلکه از تخیل مطلقیت نیز خارج شده و در کنار واقعیت های علمی جای گرفتند و مانند سایر موجودات فیزیکی زیر ذره بین پژوهش و اندیشه قرار گرفتند. در مکانیک کوانتوم نیز فضای تهی جای خود را به خلاء کوانتومی داد که تولید کننده انرژی است. این نگرش تا آنجا درک انسان را از زمان تغییر داد که برخی از نظریه های جدید در مکانیک کوانتوم دلالت بر آن دارد که زمان در مقیاس های کوانتومی وجود ندارد، بعضی زمان را موهومی و غیر واقعی می دانند و برخی نیز زمان را جدای از موجودات فیزیکی نمی دانند.  

در این کتاب با مقایسه تطبیقی نظریه های فیزیکی، سیر تکامل نظریه ها را در بستر تاریخ بررسی کرده و ساختار فیزیکی هستی و ماهیت فیزیکی زمان مورد بحث قرار گرفته است. با بررسی نظریه ها و مقایسه آنها تلاش شده هستی شناسی فیزیکی و سیر پیشرفت آن، به تکامل نگاه انسان به جهان هستی نیز توجه شود. در این نگرش تغییر نگاه انسان به ماهیت فیزیکی زمان نیز در کنار هستی شناسی فیزیکی، منظور شده است. زیرا از دیدگاه فیزیکی، زمان فیزیکی از هستی فیزیکی جدایی ناپذیر است. ولی این جداناپذیری به این معنی نیست که زمان برای همه ی موجودات فیزیکی یکسان است، زمان فیزیکی را تنها می توان در طبیعت و با ویژگی های فیزیکی موجوداتش شناخت که با بحث فلسفی هستی و زمان متفاوت است.  به همین دلیل مشاهده می شود همراه با پیشرفت دانش انسان از رویدادهای فیزیکی، شناخت انسان از زمان نیز بیشتر و عمیق تر می شود. این شناخت و آگاهی تنها مولود اندیشه ی انسان نیست، بلکه مستقیماً(و برخی غیر مستقیم) متأثر از پیشرفت فناوری و تجارب فیزیکی است. تلاش برای شناخت هستی و زمان فیزیکی یعنی درک این که موجودات فیزیکی از چه ساخته شده اند، رابطه و کنش این موجودات چگونه است. ماهیت فیزیکی زمان در این کنش ها چیست و رابطه ی متقابل موجودات فیزیکی و زمان چگونه است.

چون تلاش شده این کتاب از حالت تخصصی خارج و برای عموم قابل مطالعه باشد، حتی الامکان سعی شده مطالب ساده و متن اصلی از معادلات ریاضی دور باشد، مگر ساده ترین و عمومی ترین معادلات که اجتناب ناپذیر بود.  هرجا که نیاز به توضیح ریاضی احساس شد، در زیرنویس آورده شد، به گونه ای که خواننده ی غیر متخصص بدون مراجعه به زیر نویس هم بتواند از مطالب کتاب بهره مند شود. مطالب ریاضی برای کسانی قابل استفاده است که با ریاضیات آشنایی دارند، اما رشته تحصیلی آنان فیزیک نیست. با این وجود سعی شده نگاه فیزیکی اما متفاوت کتاب به هستی و زمان برای فیزیک پیشه گان نیز جالب باشد و امیدوارم مورد مطالعه همه ی علاقه مندان قرار گیرد. نخست تصمیم داشتم کتاب را به صورت چاپی منتشر کنم، چون با مشکلات تهیه کتاب چاپی بویژه برای هم میهنان عزیز خارح از کشور و سایر پارسی زبانان گرامی آشنا هستم، تصمیم گرفتم کتاب را به صورت فایل پی دی اف از طریق اینترنت رایگان تقدیم کنم.  تصمیم دارم اگر فرصتی پیش آمد و امکانش فراهم شد، در آینده با ترجمه کتاب، علاوه بر آنکه فایل پی دی اف انگلیسی آن را نیز در اینترت قرار می دهم، تعدادی نیز برای علاقه مندان به دو زبان فارسی و انگلیسی به صورت چاپی منتشر کنم تا مورد استفاده علاقه مندان عزیز قرار گیرد.

با آرزوی بهروزی برای همگان

حسین جوادی

تهران، اسفند 1393 خورشیدی

دانلود

Persian Gig

General Science Journal

Webs.com

عطف به عتف - نگاهی به پژوهش و ISI در ایران

امید عمومی - نامه به ریاست جمهوری

مرز بین ایمان و تجربه  

نامه سرگشاده به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی

آخرین مقالات