کدام‌یک از این کتاب‌های علمی را خوانده‌اید؟

نیوساینتیست در یک نظرسنجی با معرفی 25 کتاب علمی تاثیرگذار که دانشمندان برای مخاطب عام نوشته بودند و توانستند دنیا را تغییر دهند، از مخاطبان خود خواست برترین این کتاب‌ها را انتخاب کنند.

شما نیز می‌توانید در این انتخاب سهمی داشته باشید. برای آشنایی با فهرست 10 کتاب اول این فهرست که در بخش اول این گزارش تقدیم شما شد، می‌توانید اینجا را کلیک کنید.

1- تاریخچه زمان (A Brief History of Time) نوشته استیفن هاوکینگ (1988/1367)
این احتمالا شناخته شده‌ترین کتاب کیهان‌شناسی از شناخته‌شده‌ترین دانشمند جهان است. از آن‌جاکه این کتاب اولین بار نزدیک به ربع قرن پیش منتشر شد، به دست‌کم 40 زبان ترجمه شده و تاکنون 9 میلیون نسخه از آن فروخته شده است.

2- مقاله‌ای در اصل جمعیت (An Essay on the Principle of Population) نوشته توماس رابرت مالتوس (1798 / 1177)
کتاب بسیار مجادله‌برانگیز مالتوس از دل بحثی با یک دوست در مورد "پرسش عمومی رشد آینده جامعه" زاده شد. به رغم این‌که این چاپ اول این کتاب در سال 1798/1177، به منظور رد تصور کمال‌پذیری انسان بود، با توجه به این که افزایش جمعیت یکی از مهم‌ترین مسائل قرن 21 است، خللی بر ایده او وارد نشده است.

3- سیاه‌چاله‌ها و انحنای زمان (Black Holes and Time Warps) نوشته کیپ تورن (1994/1373) :
شروع کار این کتاب با یک سری محاسبات روی کاغذپاره‌های دم‌دستی بین او و دوستش کارل ساگان بود که در آن زمان روی داستان علمی‌تخیلی "تماس" (Contact) کار می‌کرد و می‌خواست که شیرزن قهرمانش با استفاده از میان‌برهایی در سیاه‌چاله‌ها در زمان سفر کند. ولی این کار برای کیپ تورن که فیزیکدان نظری بود، از یک کنجکاوی ابتدایی فراتر رفت. آن‌گونه که ساگان بعدها در مصاحبه‌ای گفت: "من یک نامه طولانی از کیپ دریافت کردم که تقریبا 50 خط معادلات منطقی داشت". این نامه بعدها به کتاب "سیاه‌چاله‌ها و انحنای زمان" تبدیل شد که توضیح می‌دهد سفر زمان در دنیای واقعی فیزیکی چگونه می‌تواند کار کند. این کتاب تبدیل به کتاب پرفروشی تبدیل شد و "تماس" هم خیلی بد نفروخت: در سال 1997/1376 فیلم درخشانی با بازی جودی فاستر از روی آن ساخته شد.

4- روشن‌تر از هزار خورشید: تاریخ شخصی دانشمندان اتمی (Brighter Than a Thousand Suns: A personal history of the atomic scientists)نوشته رابرت جانگ (1956/1325)، چاپ اول در آلمان
رابرت جانگ، تاریخ‌دان و روزنامه‌نگار در حال مصاحبه با دانشمندان اتمی برای یک فیلم مستند در مورد ساخت بمب‌های اتمی بود که دریافت هرآن‌چه را برای نوشتن یک کتاب روشنگرانه لازم دارد، در اختیارش است. "روشن‌تر از هزار خورشید" تاثیر عمیقی بر جنبش ضد تسلیحات اتمی در سراسر جهان داشت و در کل، چشم‌های دنیا را به آغاز عصر اتمی و مسابقه تسلیحاتی باز کرد.

5- آشوب: ساختن دانشی جدید ( Chaos: Making a new science) نوشته جیمز گلیک (1987/1366) :
کتاب آشوب جیمز گلیک، اولین کتاب علم به زبان ساده بود که به حوزه نوظهور نظریه آشوب پرداخته بود و برای نویسنده روزنامه‌نگارش، جایزه پولیتزر را به ارمغان آورد. این کتاب نه فقط این مباحث پیچیده فیزیکی را به میان عموم آورد، بلکه به ورود آن به دیگر حوزه‌های علم نیز کمک کرد.

6- آشفتن دنیا ( Disturbing the Universe) نوشته فریمن دایسون (1979/1358)
"آشفتن دنی" که ترکیبی از اتوبیوگرافی، اندیشه‌ای در شعر و فلسفه و کاوشی در فیزیک و تاریخ جنگ سرد بود، با هر چیز دیگری متفاوت است. فریمن دایسون مرد عنکبوتی فیزیک است: در اتوبیوگرافی خود، او خود دانشمندان را تبدیل به مسئله می‌کند: هر چه قدرت بیشتر باشد، مسئولیت بیشتر می‌شود.

7- گایا: نگاهی تازه به زندگی روی زمین (Gaia: A new look at life on Earth ) نوشته جیمز لاولاک (1979/1358)
چهار سال پیش از این که کتابی منتشر شود که جهان را با نظریه گایا آشنا کند (نظریه‌ای که بیان می‌دارد هر چیزی بر روی زمین بخشی از یک سیستم درهم تنیده، رو به تکامل و خودکنترلی است) ، جیمز لاولاک این ایده را در نیوساینتیست مطرح کرده بود. تخریب سیستم‌های زیست‌محیطی یا گونه‌ها، می‌تواند پایداری کل سیستم را تحت تاثیر قرار دهد.

8- گودل، اشر، باخ: یک جهش طلایی ازلی (Godel, Escher, Bach: An eternal golden braid) نوشته داگلاس هافستدتر (1979/1358)
این کتاب که به طور خلاصه GEB نامیده می‌شود و برای داگلاس هافستدتر یک جایزه پولیتزر به ارمغان آورده بود، به علایق و هوس‌های هم‌پوشاننده سه مرد بزرگ پرداخته بود: کرت گودل ریاضی‌دان، ام‌سی اشر هنرمند گرافیست و یوهان سباستین باخ موسیقی‌دان. این کتاب که ترکیب جالبی از علم و هنر است، بر نسلی از اندیشمندان تاثیر گذاشته است. ما به بیشتر از این‌ها احتیاج داریم.

9- تفنگ‌ها، ریشه‌ها و فولاد ( Guns, Germs and Steel) نوشته جارد دایموند (1997/1376)
این کتاب پرفروش برای نویسنده‌اش که زیست‌شناس دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس است، یک جایزه پولیتزر به ارمغان آورد. "تفنگ‌ها، ریشه‌ها و فولاد" بررسی می‌کند که چرا جوامع مدرن انسانی تا این حد با هم تفاوت دارند و در آن‌ها برخی از فرهنگ‌ها وابسته به فرایندهای صنعتی هستند در حالی که دیگران تا همین اواخر از ابزارهای ساده‌تری استفاده می‌کردند.


10- درباره منشا انواع (On the Origin of Species) از چارلز داروین (1859/1238)
چارلز داروین طبیعت‌شناس انگلیسی بیش از 150 سال پیش نظریه تکامل خود را برای خوانندگان عامی نوشت. توماس هنری هاکسلی در همان زمان نوشت: "از پیرزنان تا فلاسفه، همه می‌توانند کتاب آقای داروین را بخوانند". به رغم آنکه منشا انواع همه را به دو دسته موافقان و مخالفان خود تقسیم کرد، اما تردیدی نیست که "عصر جدیدی را در تاریخ طبیعی" آغاز کرد. انتشار این کتاب در سال 1859 نحوه درک مردم از منشا خود را تغییر داد و بنیاد جدیدی برای زیست‌شناسی تکاملی بنا نهاد.

11- اشباح در مغز، نوشته وی. اس راماچاندران و ساندرا بلیکسلی (1998/1377)

وی. اس. راماچاندران عصب‌شناس، برای کتاب پرفروشش که به دست کم 9 زبان ترجمه شده است، از همکاری ساندرا بلیکسلی نویسنده کتاب‌های علمی بهره برد تا بتواند شرح دهد که اختلالات خاص عصبی بیماران او (از تجربه درد اندام خیالی تا کوری) چگونه می‌توانند در مورد نحوه عملکرد مغز توضیح دهند.

12- اصول زمین‌شناسی، نوشته چارلز لایل (1830 تا 1833)

چارلز لایل در کتاب اصول زمین‌شناسی ادعا کرد که پوسته زمین در اثر تغییرات آهسته افزایشی شکل گرفته و این را می‌توان از آزمودن اثرات زمین‌شناختی برجامانده از این تغییرات دریافت. این کتاب پرفروش و تاثیرگذار، منبع الهام مهمی برای دانشمند جوانی بود که خود او هم بعدها تاثیر بزرگی بر دنیای اطراف خود گذاشت: این جوان کسی نبود جز چارلز داروین که کتاب لایل را هنگامی که سوار کشتی بیگل بود مطالعه کرد.

13- بهار خاموش، نوشته ریچل کارسون (1962/1341)

هنگامی که کتاب ریچل کارسون در 27 سپتامبر 1962/6 مهر 1341 منتشر شد، ده‌ها هزار نسخه از آن پیش‌فروش شده بود که البته دلیل آن، چیزی نبود جز مجموعه گلچین منتشر شده در نیویورکر که شامل تعداد زیادی از سرمقاله‌های روزنامه در ماه‌های پیش از انتشار این کتاب بود. این کتاب به سرعت به فهرست پرفروش‌ترین‌ها راه یافت و به بحثی داغ و عمومی در مورد استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی دامن زد که خود پایه‌گذار جنبش زیست محیطی امریکا شد.

14- لهجه انسان، نوشته جیکوب برونوفسکی (1973/1352)

این کتاب که همزمان با یک مجموعه تلویزیونی 13 قسمتی بی‌بی‌سی منتشر شد، به کاوش درمورد هوش و قوه اختراع انسانی در طول تاریخ پرداخت (از ابتدایی‌ترین استفاده‌ها از ابزارها گرفته تا پیشرفت‌های نوین علمی) و تاثیر عمیقی بر تعداد زیادی از افرادی که آن را مطالعه کردند گذاشت.

15- جهان دوگانه، نوشته مارتین گاردنر (1964/1343)

در میان خیل کتاب‌هایی که این نویسنده کتاب‌های ریاضی وعلم عامه به رشته تحریر در آورده، این کتاب که همه چیزهای متقارن و نامتقارن را می‌کاود، شاید بیشترین تاثیر عمومی را گذاشته باشد. سبک شوخ طبعانه و اشتیاق گاردنر برای موضوع نوشته‌هایش، خواندن نوشته‌های او را که یکی از مقاله‌نویسان قدیمی مجله ساینتیفیک‌امریکن بود، به یک لذت بدل می‌کرد.

16- مارپیچ دوگانه، نوشته جیمز واتسون (1968/1347)

مارپیچ دوگانه داستان کشف ساختار مارپیچی دوگانه مولکول‌های دی.‌ان.‌ای است، که توسط یکی از کاشفانش به رشته تحریر در آمده است. این کتاب به دور از هرگونه ایده‌آل سازی فرایند علمی، گزارش صادقانه و گاه دردناکی از فرایند کشف می‌دهد. مارپیچ دوگانه اولین کتاب علمی عمومی است که به فرایند کشف می‌پردازد و نقایص و اشتباهات کار را نیز از قلم نینداخته است.

17- ذهن جدید امپراطور، نوشته راجر پنروز (1989/1368)

راجر پنروز، ریاضیدان و فیزیک‌دان محاسباتی با پی‌ریزی اکتشاف هوش مصنوعی "قوی" (هوش مصنوعی فراتر از توانایی‌های انسان)، یک تور خارق‌العاده و منتخب از فیزیک را به نگارش درآورد که نشان می‌دهد که لزوما نیازی نیست که مفاهیم پیچیده را در کارهای عمومی بیش از اندازه ساده کنید.

18- سه دقیقه آغازین، نوشته استیون واینبرگ (1977/1356)

این کتاب یکی از اولین کتاب‌های علمی عمومی بود که فیزیک را به میان عموم برد و به استانداردی برای بسیاری از کتاب‌های پس از خود بدل شد. استیون واینبرگ این تاریخ مراحل اولیه جهان پس از مهبانگ را دو سال پیش از بردن جایزه نوبل فیزیک نوشت.

19- غریزه زبان، نوشته استیون پینکر (1994/1373)

استیون پینکر در کتاب غریزه زبان، ادعا می‌کند که ظرفیت زبان ذاتی و منحصر به انسان‌هاست. انتشار این کتاب کمک کرد که برخی از ایده‌های نوام چامسکی (زبان‌شناس برجسته و استاد ام.آی.تی) در سطح وسیع‌تری شنیده شوند. این ایده‌های مجادله‌آمیز به منظور مبارزه با تصورات غلط و بسیار متداول در مورد زبان طرح شده بود و به بحثی دامن زد که تا همین امروز هم ادامه یافته است.

20- مردی که زنش را با یک کلاه اشتباه گرفت، نوشته اولیور ساکس (1985/1364)

این کتاب دید خوبی به زندگی افرادی با اختلالاتی مانند اوتیسم و الزایمر دارد و به کاوش در مورد پرسش‌های بزرگی در مورد هویت و ذهن می‌پردازد.

21- جهان اسرارآمیز، نوشته جیمز جینز (1930/1309)

جیمز جینز اخترفیزیک‌دان، نظریه نسبیت (که در ان زمان یک نظریه جدید بود) را در کنار مسائل مکانیک کوانتوم برای عموم مطرح کرد. این کتاب که به زیبایی نوشته شده بود، روشن کرد که درک این مفاهیم دشوار فقط مختص فیزیکدان‌ها نیست و برای زندگی همه مردم مهم است.

22- میمون برهنه، نوشته دزموند موریس (1967/1346)

جانورشناسی به نام دزموند موریس، با تصویر کردن چهره انسان به صورت فقط یک جانور در کتاب میمون برهنه، سبب تحریک عموم شد. این اولین تلاش برای قرار دادن رفتار انسان در یک قالب تکاملی و زیستی بود. این کتاب خیلی‌ها را شوکه کرد، و راه را برای دیگر مقایسه‌های شوکه‌کننده بین انسان و جانوران باز کرد.

23- ژن خودخواه، نوشته ریچارد داوکینز (1976/1355)

ژن خودخواه ریچارد داوکینز، نظریه تکامل را به سطح تازه‌ای رساند. او استدلال کرد که اصرار یک جاندار به بازتولید خود، توسط ژن‌های ما برانگیخته می‌شود که علاوه بر این ما را به خویشاوندان نیز هدایت می‌کند تا از بقای ژن‌های مشترک اطمینان حاصل شود. این کتاب دست کم به20 زبان ترجمه شد و میلیون‌ها نسخه از آن در سرتاسر جهان به فروش رفت، فروخته شد.

24- حیات چیست؟، نوشته اروین شرودینگر (1944/1323)

به رغم اینکه کتاب حیات چیست (که بر مبنای سخنرانی‌های عمومی اروین شرودینگر، برنده جایزه نوبل فیزیک و یکی از سه مبدع نظریه کوانتومی در کالج ترینیتی دوبلین نوشته شده است) از سوی برخی به دلیل انحراف از حوزه تجربیاتش بدنام شده، او در این کتاب به فرضیه‌ای در مورد ابزاری که با استفاده از آن می‌توان مواد ژنتیک را در یک ساختار شیمیایی منتقل کرد می‌پردازد. این ایده‌ای بود که بعدها الهام‌بخش کاشفان ساختار مارپیچ دوگانه دی‌.ان‌.ای شد.

25- زندگی شگفت‌انگیز، نوشته استفان جی گولد (1989/1368)

تکامل فقط در مورد بقای اصلح نیست، بلکه به شانس نیز بستگی دارد. این ایده جنجال‌برانگیز توسط جی. گولد در کتابش مطرح شد. او با استفاده از گنجینه فسیل‌های کانادا که به نام Burgess Shale نیز شناخته می‌شوند، ادعا کرد که شانس هم در انتخاب این که کدام یک از این مخلوقات نیاکان جانداران امروزی بودند، نقش داشت. بحث در مورد این نظریه هنوز ادامه دارد.

نقل از خیر آنلاین

عطف به عتف - نگاهی به پژوهش و ISI در ایران

امید عمومی - نامه به ریاست جمهوری

مرز بین ایمان و تجربه  

نامه سرگشاده به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی

آخرین مقالات