ماهواره هایی که در مدار اشتباهی قرار گرفتند!

در ۳۱ مرداد، یک راکت سایوز پنجمین و ششمین ماهواره از پروژه اروپایی گالیله را به فضا پرتاب کرد. این  پروژه سیستم ناوبری، که شامل ۳۰ ماهواره است برای مستقل ساختن سیستم ناوبری اروپا از آمریکا، روسیه و دیگر سیستمهای GPS به کار خواهد رفت.

برخلاف بیشتر ماموریتهای  فضایی سایوز که از بایکانور قزاقستان انجام می شد این بار اما موشک از کورو، مرکز فضایی اروپا واقع در گویان فرانسه پرتاب شد. مرحله اول ظاهرا بدون هیچ مشکلی خاتمه یافت، اما به زودی آشکار شد که دو ماهواره به مدارهای اشتباه وارد شده اند. مرحله آخر از راکت سایوز با نام Fregat-MT، به جای اینکه ماهواره ها را در مدار دایره ای قرار دهد آنها را در مدار بیضوی قرار داد و باعث این شد که ماهواره ها برای ناوبری GPS غیرقابل استفاده باشند.

در ابتدا تمام تقصیرها بر سر سیستم ناوبری قدیمی Fregat-MT افتاد، احتمال دیگر خرابی موتور بود. یکی از علتها می توانست آشنا نبودن خدمه پایگاه کورو با این سیستم باشد اما گروهی که مسئول پرتاب سایوز بودند تیمی از دانشمندان روسی بودند. سایت ایزوستیا در پنج شنبه همان هفته خبری اعلام کرد که بنابر گزارش آژانس فضایی روسیه یک خطای نرم افزاری باعث شده که ماهواره های گالیله در نقاط اشتباه قرار داده شوند. اگر حدس درباره خطای نرم افزاری درست بوده باشد، خطا یک بار دیگر امسال پیش آمد و باعث شد که سیستم ناوبری روسیه گلوناس به مدت ۱۱ ساعت از دسترس خارج شود هم می توانست مربوط به عملکرد اشتباه نرم افزار باشد.

در اکتبر سال  ۲۰۱۱ پرتاب اولین گروه چهارتایی ماهواره های گالیله توسط پرتابگرهای سایوز کاملا موفق بود- این ماهواره های آزمایشی برای تست کردن تکنولوژیی که در گالیله به کار رقته بود پرتاب شدند- اما همچنین این اولین باری بود که پرتابگرهای سایوز بیرون روسیه یا قزاقستان استفاده می شدند. در ۲۸ آگوست در لوموند مقاله ای چاپ شد با عنوان اینکه "استفاده  از پرتابگرهای آریان بهتر است" به قلم جین ایوس لگال، هماهنگ کننده فرانسوی گالیله و مدیر CNES آژانس فضایی فرانسه. اما سخنگوی آژانس فضایی اروپا، دومینیک دتین مخالف بود و می گفت: " برای پرتابهای ابتدایی ما نیاز به پرتابگرهای کلاس متوسط داریم، ماهواره های اولیه سبک بودند و هیج مفهومی ندارد که آنها را با آریان ۵ پرتاب کنیم و همچنین قابلیت اطمینان پرتابگرهای سایوز بالاست. آنها بهترین رکورد را تا به حال داشته اند یعنی ۱۸۰۰ پرتاب موفق، همچنین سیستم Fregat به مدت چهار سال موفق بوده است."

گمانه های زیادی برای پیشبرد پروژه زده می شود، این دو ماهواره قصد داشتند که قسمتی از سیستم عملیاتی ۲۲ ماهواره ای بشوند اما قرار گرفتن در مدار اشتباه این عملیات را با مشکل روبرو کرده است. سوخت هیدرازینخارجی بر روی این ماهواره ها فقط به آنها اجازه تصحیح خطای جزئی در مدار را می دهد، اما این مقدار سوخت برای تغییر حرکت به مداری دیگر ناکافی است.

اما لگال همانطوری که روزنامه لوموند گزارش داده، ترجیح می دهد که پروژه فورا با آریان انجام شود و معتقد است که این کار قطعا انجام خواهد شد هر چند که این اتفاق مستلزم برنامه ریزی دوباره برای کل پروژه است. بر مبنای طرح فعلی، شش موشک سایوز دوازده عدد ماهواره را پرتاب خواهند کرد و دوازده تای باقی مانده توسط سه عدد "آریان ۵″ در مدار قرار داده می شود.

سازمان ESA گروهی از متخصصان را به کار گرفته تا بر روی علت این واقعه تحقیق کنند. دیتین می گوید:" بحثهایی هست که تا جای ممکن قسمتهایی از این پروژه را نجات دهیم برای مثال یکی از کارها، دوباره برنامه ریزی کردن دو ماهواره هست بنابراین آنها می توانند حتی از مدار اشتباه نیز کار کنند اما این کار مستلزم برنامه ریزی زمینی نیز هست و این تصمیم گیری چندین هفته طول می کشد." پروژه ۷٫۲ میلیارد دلاری گالیله به نظر می رسد ۶ سال تاخیر داشته باشد و البته واضح است که تلاش برای به دست آوردن دلایل این اشتباه نیز به زمان اجرایی شدن این پروژه اضافه می کند.

تبصره: چند روز پیش گزارش این گروه حاضر شد و علت این اشتباه را هیدرازین یخ زده تشخیص دادند که به زودی گزارشی از آن ترجمه و در اختیار شما قرار می گیرد.

ترجمه: ثاقب کوهپایه عراقی- بیگ بنگ / منابع: IEEE , IEEE1

نقل از بیگ بنگ

عطف به عتف - نگاهی به پژوهش و ISI در ایران

امید عمومی - نامه به ریاست جمهوری

مرز بین ایمان و تجربه  

نامه سرگشاده به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی

آخرین مقالات