تصویر هابل از پنگوئنی که از تخمش نگاهبانی می کند

* تلسکوپ فضایی ناسا/اِسای هابل این تصویر زنده و روشن را از یک جفت کهکشان در حال برخورد
به نام کلی آرپ ۱۴۲ گرفته.
* این زوج کیهانی شباهت شگفت آوری به یک پنگوئن که از تخمش نگاهبانی می کند دارند.

اگر دو کهکشان بیش از اندازه به هم نزدیک شوند، شروع به برهم کنش با یکدیگر کرده و دگرگونی های تماشایی و چشمگیری در هر دو جرم رخ می دهد. در شماری از موارد ممکن است دو کهکشان با هم یکی شوند؛ ولی در دیگر موارد، از هم گسسته و پاره پاره می شوند.

درست زیر مرکز این تصویر چهره ی آبی فام و پیچ خورده‌ی کهکشان NGC ۲۹۳۶ دیده می شود، یکی از دو کهکشان برخوردی که آرپ ۱۴۲ را در صورت فلکی مار آبی پدید آورده اند. این کهکشان که اخترشناسان آماتور به آن نام های "پنگوئن" یا "گرازماهی" داده اند، پیش از این یک کهکشان مارپیچی معمولی بوده و در اثر گرانش همدم کیهانیش به این روز دچار شده است.

ته مانده های ساختار مارپیچی آن را هنوز می توان دید- کوژی مرکزی آن، اکنون "چشم" پنگوئن را ساخته، و گرداگرد این چشم هم هنوز می توان رد بازوان در هم پیچیده‌ی آن را بازشناخت. این بازوان به هم ریخته اکنون با رگه‌های درخشان سرخ و آبیِ درون تصویر، "بدن" این پرنده ی کهانی را ساخته اند. این رگه ها رو به پایین و به سوی همدم نزدیکِ NGC ۲۹۳۶ خمیده و کمانه زده اند، به سوی کهکشان بیضیگون NGC ۲۹۳۷ که مانند یک بیضی سفید و درخشان دیده می شود. این زوج کیهانی به گونه ی شگفت آوری به یک پنگوئن که از تخمش نگاهبانی می کند می مانند.

برهم کنش گرانشی میان کهکشان ها می تواند اثرهای ویرانگری به جا بگذارد. زوج آرپ ۱۴۲ به اندازه ی کافی به هم نزدیک هستند که برهم کنشی خشونت بار داشته باشند و با داد و ستد ماده، ویرانه ای پدید آورند.

در بخش بالایی تصویر، دو ستاره ی پرنور دیده می شود که هر دو در پیش زمینه اند (نسبت به آرپ ۱۴۲ به ما نزدیکترند). یکی از این دو ستاره ردی از مواد درخشان و آبی فام به دنبال خودش دارد که در واقع یک کهکشان دیگر [در دوردست] است. گمان می رود این کهکشان بسیار دورتر از آن باشد که در برهم کنش آرپ ۱۴۳ نقشی بازی کند؛ کهکشان های سرخ فامی که نزدیک NGC ۲۹۳۶ دیده می شوند هم همین طور. در پس زمینه ی تصویر شکل های کشیده ی آبی و سرخِ چندین کهکشان دیگر به چشم می خورد که در فاصله های بسیار دوری از ما جای دارند؛ ولی چشمان تیزبین هابل همه‌ی آن ها را می بیند.

نام این جفت کهکشان از نام اخترشناس آمریکایی، هالتون آرپ گرفته شده که پدیدآورنده ی اطلس کهکشان های شگفت انگیز بود، کاتالوگی از کهکشان هایی با شکل های عجیب و غریب که نخستین بار در سال ۱۹۶۶ منتشر شد. آرپ این کاتالوگ را در تلاش برای آشنایی با چگونگی تکامل و دگرگونی شکل کهکشان ها در گذر زمان به وجود آورد، چیزی که از نظر وی بسیار کم شناخته شده بود. وی هدف های خود را بر پایه ی ظاهر شگفت آور آن ها بر می گزید، ولی بعدها اخترشناسان دریافتند که بسیاری از اجرام درون کاتالوگ آرپ در حقیقت کهکشان های در حال برخورد و یکی شدن هستند.

این تصویر یک همگذاری از تصاویر نور دیدنی (مریی) و نور فروسرخ است و از داده هایی پدید آمده که دوربین سیاره ای میدان گسترده ی شماره ۳ی تلسکوپ ناسا/اِسای هابل (WFC3) گرد آورده است.

در همین زمینه: * دو کهکشان که یکی شده اند * NGC 6872: غولی در دل طاووس * یک علامت تعجب کیهانی! * آنتنی بر یک ویرانه * «اتم ها برای صلح» * کهکشان های به نخ کشیده شده! * کهکشان بچه قورباغه * یک حواصیل در حال شکار ماهی در ژرفای فضا * گروه رقص پنج نفره * بازوان در هم پیچیده آرپ 272 * یک نمایش کهکشانی * برخورد خدایان در آسمان سیاره زمین

واژه نامه:
NASA - ESA - Hubble Space Telescope - Arp 142 - galaxy - NGC 2936 - constellation of Hydra - the Penguin - the Porpoise - spiral galaxy - elliptical galaxy - galactic bulge - NGC 2937 - egg - gravitational interaction - Halton Arp - Atlas of Peculiar Galaxies - infrared - Wide Field Planetary Camera 3 - WFC3

منبع: spacetelescope
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

نقل از یک ستاره در هفت آسمان

عطف به عتف - نگاهی به پژوهش و ISI در ایران

امید عمومی - نامه به ریاست جمهوری

مرز بین ایمان و تجربه  

نامه سرگشاده به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی

آخرین مقالات