دامنه ناهیدی: کمربند زیست ناپذیر پیرامون ستارگان

 دانشمندان دانشگاه سان فرانسیکو اصطلاح تازه ای در دانش شناخت سیاره های فراخورشیدی ابداع کرده اند: "دامنه‌ی ناهیدی"، ناحیه ای پیرامون یک ستاره که سیاره های درون آن احتمالا شرایط جوی و سطحی همانند سیاره ی ناهید خواهد داشت.

نموداری که جایگاه "منطقه ی ناهیدی" را نشان می دهد، ناحیه ای پیرامون یک ستاره که سیاره های درون آن، احتمالا دارای شرایط جوی و سطحی همانند سیاره ی ناهید خواهد بود.

بر پایه ی پژوهشی تازه، ناهید، سیاره ی گلخانه ای سامانه ی خورشیدی احتمالا به دلیل میزان نزدیکی‌اش به خورشید به چنین روزی دچار شده. گروهی از دانشمندان که این پژوهش را انجام داده اند دامنه ای تازه به نام منطقه یا "دامنه ی ناهیدی" را نیز پیرامون ستارگان تعریف کرده اند و می گویند شناسایی این منطقه می تواند به شناسایی مناطق دیگر که زیست پذیرتر باشند کمک کند.

نویسنده ی اصلی پژوهش نامه، استفن کین که اخترشناسی در دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو است می گوید: "ما بر این باوریم که ناهید (زهره) و زمین فرگشت و تکامل جَوشان را به شیوه ای همسان آغاز کرده بوند." "در نقطه ای، چیزی تغییر کرد و تفاوت آشکار میان این دو هم میزان نزدیکی‌شان به خورشید است." [درین باره بخوانید: * چرا ناهید تبدیل به دوزخ شد ولی زمین نشد؟]

نمای راداری بخشی از سطح ناهید از چشم فضاپیمای ماژلان. درین باره اینجا بخوانید:
* سطح ناهید از چشم رادار

منطقه ی زیست پذیر یا دامنه ی زندگی پیرامون یک ستاره بسیار کم شناخته شده است زیرا دانشمندان به طور کامل نمی دانند که چه شرایطی برای زندگی نیاز است. معمولا این منطقه را دامنه ای می دانند که در آن، آب مایع سطحی می تواند وجود داشته باشد، هرچند که این به آب و هوا و اقلیم خود سیاره نیز بستگی دارد. از جمله متغیرهایی که می توانند بر زیست پذیری یک سیاره اثر بگذارند می شود از ابرها، سطح خاک، و ساختار و ترکیب های جوی سیاره نام برد.

گروه کین برای آن که به جایگاه احتمالی فراسیاره های "ناهید-سان" بهتر پی ببرند از داده های تلسکوپ فضایی شکارگر سیاره ی کپلر بهره بردند. آن ها برای تعیین دامنه ی ناهیدی، "شار خورشیدی" سیاره های یافته شده را بررسی کردند؛ شار خورشیدی مقدار انرژی دریافتی سیاره ها از ستاره ی میزبانشان است. این دامنه میان دو ناحیه تعریف شده: جایی که یک سیاره می تواند مانند ناهید، "پدیده ی افسارگسیخته ی گلخانه ای" داشته باشد، و نقطه ای که سیاره آنقدر به ستاره نزدیک است که انرژی ستاره، جو سیاره را می فرساید و از بین می برد.

نخستین گام، شناسایی سیاره هایی است که درون چنین دامنه ای به سر می برند. در دهه های آینده و به عنوان گام های بعدی، اخترشناسان خواهند توانست جو این سیاره ها را با تلسکوپ ببینند و بررسی کنند تا چیزهای بیشتری از ساختار ترکیبی آن ها -و میزان همانندی‌شان با زمین یا ناهید- دریابند. در همین حال، گروه کین بر آنست تا با مدل سازی این را بررسی کند که آیا وجود کربن در جو سیاره می تواند بر مرزهای دامنه ی ناهیدی اثر بگذارد یا نه.

کین می گوید: "اگر بفهمیم که همه ی سیاره های درون دامنه ی ناهیدی دارای اثر افسارگسیخته ی گلخانه ای هستند، پس می فهمیم که فاصله ی یک سیاره تا ستاره اش یک عامل اصلی تعیین کننده است." وی می افزاید: "این به شناخت تاریخ میان زمین و ناهید کمک خواهد کرد."

با آن که ناهید (نیمه ی سمت راست) و زمین (نیمه ی سمت چپ)هر دو تقریبا به یک اندازه اند، ولی از نظر دما و شرایط سطحی تفاوت های بسیار گسترده ای دارند. منبع عکس: ناسا

در همین زمینه: * فرصتی کوتاه برای تماشای کمانی اسرارآمیز * ناهید هم لایه ی ازن دارد * ناهید میدان مغناطیسی ندارد ولی شفق قطبی دارد

واژه نامه:
hothouse - planet - solar system - Venus - Sun - Venus zone - habitable - Earth - Stephen Kane - Venus-like - exoplanet - Kepler Space Telescope - solar flux - greenhouse effect - Magellan spacecraft - Pioneer Venus orbiter - asteroid belt - star

منبع: universetoday
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

نقل از یک ستاره در هفت آسمان

عطف به عتف - نگاهی به پژوهش و ISI در ایران

امید عمومی - نامه به ریاست جمهوری

مرز بین ایمان و تجربه  

نامه سرگشاده به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی

آخرین مقالات