محمود حاجزمان: در
بسیاری از پردیسهای دانشگاهی دنیا، مجسمهای از نیوتن نصب شده
که در سال 1676 / 1055 شمسی گفت: "اگر من چیزهای بیشتری میبینم،
به خاطر این است که روی شانه غولهایی همچون ارشمیدس ایستادهام".
از میان آنهایی که مجسمه او را برپا کردهاند، افراد زیادی
بودهاند که میخواستند کارهای این دانشمند برجسته را در زمینههای
مختلف مانند ریاضیات و اپتیک جمعآوری و منتشر کنند. اکنون
انجمن سلطنتی انگلستان، قدیمیترین موسسه انتشارات علمی تاریخ،
برای نخستین بار این کار را انجام داده و کل آرشیو 350 ساله
خود را به رایگان بر روی اینترنت قرار داده است. آرشیوی که
تاریخ آن به سال 1665 / 1044 شمسی باز میگردد. در این آرشیو
شما میتوانید نوشتههای نیوتن را به همان شکلی که جهان برای
نخستین بار آنها را مشاهده کرد ببینید.
به گزارش پاپساینس، انجمن
سلطنتی تمام مقالات قدیمیتر از 70 سال را منتشر کرده و تمام
مجموعه از قابلیت جستجو برخوردار است. علاوه بر نخستین مقاله
نیوتن، آرشیو انجمن سلطنتی حاوی حدود 69 هزار مقاله است که در
میان آنها مقالات اصلی رابرت بویل، ویلیام هرشل، مایکل فارادی،
جوزف لیستر و بنجامین فرانکلین نیز دیده میشود.
توماس هنری هاکسلی در سال 1870 / 1249 نوشته بود: "اگر
تمام کتابهای دنیا -به جز کتابهای فلسفی- نابود شوند، با
خیال راحت میتوان گفت که بنیانهای علوم فیزیکی ثابت و استوار
باقی خواهد ماند؛ و این به خاطر آن است که پیشرفتهای علمی
فراوان دو قرن قبل تا حد زیادی، اگرچه نه کاملا، ضبط شده است".
در این گزارش، از میان تمام این آرشیو چند نمونه را برای مرور
انتخاب کردهایم. اگر تمایل دارید که کل آرشیو را مشاهده و
جستجو کنید، میتوانید اینجا کلیک
کنید.
نخستین مقاله ایزاک نیوتن، 1671/ 1050
منتخبی از توصیف سر ایزاک نیوتن از طیف نور. نخستین مقاله
منتشر شده این استاد ریاضیات، نور را به این صورت توصیف
میکند: "مشابه
و همگن نیست، بلکه از پرتوهای تغییر شکل یافته تشکیل شده که
برخی از آنها قابلیت انکسار بیشتری در مقایسه با دیگر پرتوها
دارند. و ثابت میشود که رنگها از صفات نور نیستند که از
انکسار از اجسام طبیعی به وجود آمده باشند (باوری که در آن
زمان مرسوم بود)، بلکه ویژگیهای ذاتی و اصیل هستند".
در این پاراگراف، نیوتن مطالعات خود را بر روی نور خورشید با
استفاده از یک منشور مثلثی با طراحی خودش توضیح میدهد.
کبد بره، آن طور که در زیر میکروسکوپ دیده میشود،
1706 / 1085
آنتونی فنلیوونهوک، که با استفاده از میکروسکوپ
باکتریها، تکیاختهها و ساختار گلبولهای قرمز را کشف کرد،
مکاتباتی 50 ساله با انجمن سلطنتی داشت. نامههای وی که به
زبان آلمانی نوشته شده بود، به زبان انگلیسی ترجمه و مجددا
منتشر میشد.
در سال 1706 / 1085، وی این تصویر را ارائه کرد که یک طرح
میکروسکوپی از برش کبد بره را نشان میدهد. وی اشاره کرد که
مشاهده این ساختار الیافی و ریز با چشم غیرمسلح آسان نیست، به
همین دلیل وی آنها را زیر یک میکروسکوپ گذاشت و از یک نقاش
خواست تا به آنها نگاه کند و تصویر آن را ترسیم کند.
وی در مقاله خود مینویسد: "ما
مشاهده کردیم که چطور هر کدام از این سه رشته، با بخشهای
متعلق به آن که من آن را ریشه مینامم، از غشاء بیرون
آمدهاند. نقاش به من گفت آنچه که در این تصویر دیده است، از
ریشههای تمام درختانی که باد آنها را از زمین کنده بود و او
با چشمان غیرمسلح آنها را دیده بود، بیشتر است�.
آزمایش بادبادک بنجامین فرانکلین، 1752 / 1131
در این مقاله که در سال 1752 / 1131 برای انجمن
سلطنتی نوشته شده است، این دانشمند مشهور، آزمایش بدنام
بادبادک خود را توصیف میکند. پاراگراف کلیدی در این مقاله
توصیف میکند که چطور باید از آزمایشگر و ریسمان ابریشمی
بادبادک در زمانی که بادبادک دستساز در معرض توفان قرار دارد
محافظت کرد.
ما اکیدا توصیه میکنیم که نصیحت آقای فرانکلین را گوش نکنید و
این آزمایش را هرگز خودتان امتحان نکنید!
تحقیقات تجربی مایکل فارادی در زمینه الکتریسیته، 1831
/ 1210
با استفاده از جریان مستقیم و آهنربا، مایکل فارادی
اصولی را برای درک ما از الکترومغناطیس بنیان گذاشت. مقالهای
که این تصویر از آن گرفته شده است، تحقیقات او را در زمینه
القاء الکتریکی و همچنین الکترومغناطیس تشریح میکند. این
مقاله با جزئیات، نحوه ساخت یک مارپیچ القایی عظیم با استفاده
از 135 متر سیم مسی و یک باتری با 100 جفت صفحه تماسی 10
سانتیمتری را توضیح میدهد.
جالب است بدانید که در این مقاله از لفظ آمپر نه به عنوان واحد
استاندارد جریان الکتریسیته، بلکه برای توصیف محقق
الکتریسیتهدان قبل از او استفاده شده است: آندره ماری آمپر.
نامگذاری اورانوس، 1783 / 1162
ویلیام هرشل اخترشناس، هفتمین سیاره منظومه شمسی را
در تاریخ 13 مارس 1781 / 22 اسفند 1160 کشف کرد؛ اما برای
مدتها این سیاره نامی نداشت. در یک شاهکار بینظیر، وی پیشنهاد
کرد که آن را به افتخار پادشاه جرج سوم نامگذاری کنند، کسی که
به هرشل مواجب سالیانه میداد تا او بتواند تحقیقاتش را انجام
دهد.
پس از آن، عبارت Georgium Sidus به معنای ستاره جرج چندین بار
در آرشیو انجمن سلطنتی ظاهر میشود، تا اینکه یکی از همکاران
هرشل نام اورانوس را پیشنهاد میدهد. نام Georgium Sidus تا
سال 1850 / 1229 باقی میماند، تا اینکه آخرین مخالف یعنی
اداره سالنامه دریایی HM، به طور رسمی این تغییرنام را انجام
میدهد.
مردم ماه چه میبینند؟ 1665 / 1044
مونزیر آئوزوت از نظر فلسفی چشمانداز زمین از ماه و
بالعکس را مورد بحث قرار داده بود. حتی تا دهه 1660 / 1040
انسانها تغییرات بزرگی را در سیاره خود انجام داده بودند "جنگلها
را بریده بودند، باتلاقها را خشک کرده بودند و ...- و آئوزوت
مینویسد که مطمئنا همه اینها از ماه دیده میشود. وی
میافزاید که آتشفشانها نیز باید در ماه به وضوح دیده شوند.
اما زمانیکه وی با تلسکوپ خود به ماه نگریست، عوارض قابل
تشخیصی را در ماه ندید. وی گمان کرد که شاید اقیانوسها در
نیمه تاریک ماه باشند، شاید به همین دلیل بود که ماه همانند
زمین به دور محور خود گردش نمیکرد. همچنین فقدان مشکوکی از
آتشفشان روی ماه وجود داشت. وی مینویسد: �از نظر منطقی
میتوان مجاب شد که روی ماه آتشفشان وجود ندارد، یا شاید
هیچکدام از آنها در این زمان فعال نیستند�.
به دنبال هوای اشتعالزا، 1788 / 1167
هنری کاوندیش، کسی که ویژگیهای هیدروژن را کشف کرد،
زمان زیادی از حرفه خود را به مطالعه هوا پرداخت و از آن جمله
بر روی واکنش گازهای مختلف مطالعه کرد. وی بسیار به مواد
اشتعالزا علاقه داشت؛ موادی که به طور فرضی در بردارنده مایه
آتش (phlogiston) بودند که به آنها اجازه میداد در هوا
بسوزند. این نظریه نهایتا به طور کامل کنار گذاشته شد، اما نه
قبل از انجام این آزمایش هیجانانگیز که در آن کاوندیش با
استفاده از اختراع خود، هوا را به درون یک بطری متراکم میکرد.
ساخت مخلوطهای سردکننده، 1666 / 1045
عنوان مقاله این است: "یک
آزمایش سردکننده، که نشان میدهد چطور میتوان به طور ناگهانی
دمای سرد قابل توجهی را بدون استفاده از برف، یخ، باد یا
نیترات سدیم در هر موقع سال ایجاد کرد".
در این مقاله نویسنده طرز تهیه مخلوطهای سردکنند را با
استفاده از مواد مختلف توضیح میدهد، که شامل Sal Armoniack
است که احتمالا همان کلرید آمونیوم است. وی قول میدهد که
واکنش ظرف را سرد میکند، به طوری که شما میتوانید قطرات ریز
شبنم را روی آن مشاهده کنید.
منبع: خبر
آنلاین