جايزه فيزيک نوبل نصيب اخترشناسان شد
سه اخترشناس که شيوه
های نوينی برای مطالعه کهکشان ها و ستارگان خلق کرده اند، برای
دريافت جايزه نوبل فيزيک سال 2002 برگزيده
شدند.
"ريموند ديويس"
آمريکايی و "ماساتوشی کوشيبا" ژاپنی نيمی از جايزه ده ميليون کرونی
و "ريکاردو جياکونی" ايتاليايی نيم ديگر جايزه را دريافت خواهند
کرد.
ريموند ديويس از
دانشگاه پنسيلوانيا در آمريکا و ماساتوشی کوشيبا از دانشگاه توکيو
در ژاپن، ذرات ريزی را رديابی کرده اند که "نوترينو" خوانده می شود
و منشأ آن داخل و خارج منظومه شمسی است.
اين يافته ها در
کنار تجارب بعدی پژوهشگران امکان تأييد علمی نظريه های قديمی
درباره واکنش های اتمی در دل خورشيد را فراهم آورده است.
ريکاردو جياکونی که
در شهر واشنگتن پايتخت آمريکا به کار پژوهشی اشتغال دارد دستگاه
هايی اختراع کرده است که می توان با آنها اشعه ايکس را از خارج
منظومه شمسی رديابی کرد.
فرهنگستان سلطنتی
علوم سوئد در بيانيه خود نوشته است: "برندگان نوبل سال جاری در
رشته فيزيک با استفاده از اين کوچکترين عناصر جهان، درک ما را از
بزرگ ترين عناصر آن يعنی خورشيد، ستارگان، کهکشان ها و ابرنواخترها
(سوپرنواها) افزايش داده اند."
"دانش تازه طرز نگرش
ما را به جهان تغيير داده است."
ابرنواختر نوعی
انفجار نادر و عظيم ستاره ای است که در اثر آن بخش اعظم مواد ستاره
به انرژی بدل شده و نور کم دوام اما بی نهايت درخشانی توليد می
کند.
کشف نوترينو
احتمال وجود ذره ای
به نام نوترينو نخستين بار در اوايل دهه 1930 پيش بينی شد، اما 25
سال طول کشيد تا وجود آن اثبات شود. اين
ذره در جريان واکنش های همجوشی هسته ای (فيوژن) در دل ستارگانی
مانند خورشيد، که در آن هيدروژن به هليوم تبديل می شود، تشکيل می
شود. نوترينو
ذره ای شبح وار، بدون هيچ نوع بار الکتريکی و دارای جرمی بسيار
ناچيز است که می تواند بدون بجا گذاشتن هيچ گونه ردی از دل ميليون
ها کيلومتر ماده رد شود. با
اين حال ريموند ديويس موفق شده است با کمک دستگاهی ششصد تنی مجموعا
دوهزار ذره نوترينو را شناسايی کند که از خورشيد ساطع شده بودند.
اين دستاورد ثابت
کرد در هسته خورشيد همجوشی هسته ای در جريان است. ماساتوشی
کوشيبا موفق شد ضمن تکرار اين آزمايش ثابت کند که منشأ واقعی
نوترينوها خورشيد است. او
سپس با تعميم اين آزمايشها در سال 1987 توانست تعداد کمی نوترينو
را رديابی کند که از انفجار ابرنواختری در اعماق فضا ساطع شده
بودند. اکنون
اين شيوه ها باعث پيدايش رشته تازه ای در علم نجوم شده است که برای
مطالعه اجرام بی نهايت دوردست به کار می رود.
ردياب اشعه ايکس
ريکاردو جياکونی با
کمک اشعه ايکس که تصاوير خارق العاده ای از کيهان فراهم می کند راه
را برای پيشرفت تحقيقات نجومی هموار کرده است. کليه
ستارگان از جمله خورشيد تشعشعاتی با طول موج های گوناگون، از جمله
اشعه ايکس ساطع می کنند. اشعه
ايکس کيهانی از جو زمين عبور نمی کند، اما جياکونی با قرار دادن
ابزار و تجهيزاتی در فضا موفق شده است برای نخستين بار منبعی از
اشعه ايکس را در خارج از منظومه شمسی رديابی کند. اکنون
گمان می رود برخی از منابع اشعه ايکس کيهانی که او رديابی کرده است
حاوی سياهچاله باشند. سياهچاله
شيئی با جرم بی نهايت اما حجم ناچيز است که حتی نور قدرت گريز از
جاذبه آن را ندارد. در
حال حاضر دو تلسکوپ اشعه ايکس مهم به نام های چاندرا و نيوتون در
مدار زمين گردش می کنند.
منبع : اخبار
فیزیک
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
آخرین
مقالات |