پیچ و تاب کهکشان راه
شیری
نمایی از کهکشان راه
شیری از بالا و موقعیت خورشید نسبت به آن
ستاره شناسان اخیرا گزارش
داده اند که مواج بودن اسرارآمیز کهکشان راه شیری ممکن است
ناشی از نیروی جاذبه دیگر کهکشان های عبوری باشد، کهکشان
ها مجموعه ای از ستاره ها در فضا هستند.
هر کهکشان منزلگاهی برای
دهها میلیون ستاره از جمله خورشید است که در لایه های
خارجی قرص راه شیری قرار گرفته اند.
اوان لوین (Evan Levine)
ستاره شناسی از دانشگاه برکلی می گوید: "راه
شیری شبیه بقیه کهکشان هاست، اما دارای پیچ و تاب هایی است
که در پنج دهه گذشته بحث های بسیاری را بوجود آورده است."
او در جلسه مجمع ستاره
شناسان آمریکا که در روز دوشنبه برگزار شد، افزود کرد: "واقعیت
این است که کهکشان ما هر چند به ظاهر غیر متعادل و بی
قرینه است، اما دارای شکل منحصر به فردی است."
لئو بلیتز (Leo Blitz)
همکار لوین، شکل ظاهری این کهکشان را با لبه حاشیه یک
کلاه نمدی مقایسه می کند که در سمت شمالی اش، ستاره ها و
برآمدگی های گازی در فاصله ای حدود 16,000 سال نوری، بالای
قرص این کهکشان قرار دارند. ( یک سال نوری حدودا معادل 9/5
تریلیون مایل است.)
ستاره شناسان سال ها قبل
اظهار کردند که به وجود یک جفت کهکشان گذری کوچک و نیز
ابرهای کوچک و بزرگ کهکشانی، پی برده اند. آنها راه شیری
را در یک مسیر جزر و مد مانند منحرف می کنند، دقیقا مشابه
تغییرات ظاهری ایجاد شده توسط ماه بر سطح زمین.
اما این دو کهکشان کوچک
وزنشان به اندازه ای نبوده که باعث چنین تغییرات محسوسی
شوند، به همین دلیل ستاره شناسان آنها را دلیل موجهی برای
بوجود آمدن این پیچ و تاب ها ندانستند.
تصویری از یکی از
بازوهای راه شیری که از زمین قابل رویت است. این عکس
در آگوست 2005 از آسمان واشنگتن تهیه شده است.
لوین معتقد است کهکشان های
نامبرده در واقع در پشت این پیچ و تاب ها قرار دارند. در
دهه های گذشته، ستاره شناسان نمی دانستند که هاله مربوط به
"ماده سیاه" (Dark Matter) ده برابر سنگین تر از ماده ای
است که کهکشان ما را احاطه کرده و ستاره ها و سیارات را
تشکیل می دهد.
ستاره شناسان در این مورد که
این حفره سیاه چیست اختلاف نظر داشتند، اما اکثرشان معتقد
بودند که این حفره مجموعه ای است از ذرات ناشناخته که نور
بسیار ضعیفی نیز تولید می کنند.
تحقیقات انجام شده توسط دو
ستاره شناس دیگر بیانگر این است که کهکشان های همسایه ردی
از خود در هاله احاطه کننده این حفره سیاه باقی می گذارند،
مانند قایقی که اثر حرکتش روی سطح آب می ماند. نیروی جاذبه
ناشی از این حرکات هم به نوبه خود پیچ و تاب های کهکشان ما
را شکل می دهد. کهکشان های دیگر نیز به همین ترتیب درایجاد
این بی نظمی ها موثرند.
پی بردن به اینکه چگونه
کهکشان های کوچک و حفره سیاه باعث می شوند کهکشان راه شیری
شکل طبیعی اش را از دست بدهد، یقینا به ستاره شناسان کمک
های شایانی درجهت یافتن پاسخی مناسب برای سئوالات بنیادین
زیرخواهد کرد.
چگونه این قبیل ساختارها
درجهان به وجودمی آیند؟ و منشا بوجود امدن ستاره ها و
سیارات چیست ؟
ستاره شناسی به نام رابرت
لاپتون (Robert Lupton) از دانشگاه پرینستون می گوید:
"پیچ و تاب موجود در کهکشان راه شیری یک پدیده مشهور است."
این ستاره شناس و تیم همکارش
برآمدگی جدید دیگری را در کهکشان ما کشف کرده اند که
باقیمانده ای است از کهکشانی کوچک، اما این توده های
برآمده در فاصله ای خیلی خیلی دور قرار گرفته اند.