جدي يا ستاره قطبي (polaris)  يكي از مشهورترين ستاره هاي آسمان است.اما آيا مي دانستيد هنگامي كه براي جهت يابي در شب از آن استفاده مي كنيد درواقع از ۳ ستاره كمك مي گيريد نه از يك ستاره! اگر مشتاق رصد منظومه هاي چندتايي آسمان هستيد ستاره شمال انتخاب خوبي است.در يك تلسكوپ كوچك شما مي توانيد ستاره اصلي و يکي از همدم ها را مشاهده كنيد.اما براي مشاهده ستاره سوم بايد ابزار رصدي بسيار قدرتمندي را به دور از آشفتگيهايي جوي زمين داشته باشيد. طبق معمول كسي تا بحال آن را نديده جز تلسكوپ فضايي هابل.

حالا هر ۳ ستاره ديده شده اند و اين موضوع براي اخترشناسان اهميت بسياري دارد زيرا ستاره قطبي در رده متغيرهاي قيفاووسي قرار دارد که از آنجا که درخشندگي واقعي اين ستارگان را مي توان از دوره تغييرات نورشان تخمين زد اخترشناسان به فاصله دقيقشان از ما پي مي برند. به همين دليل آنها براي اختر شناسان خط کش هاي فاصله سنجي در کيهان اند. با استفاده از دو ستاره ديگر مي توان جرم دقيق ستاره قطبي را سنجيد. سنجش جرم ستاره ها يکي از دشوارترين مسائل اخترفيزيک ستاره اي است و يکي از بهتري و دقيق ترين راه هاي آن بررسي ستارهاي دوتايي و چند تايي است زيرا با بررسي مشخصه هاي مداري آنها مي توان به مجموع گرانش منظومه پي برد و باروشهاي تکميلي جرم هر کدام از همدم ها را تعيين کرد. از آنجا که ستاره قطبي در فاصله ۴۳۰ سال نوري از زمين نزديک ترين متغير قيفاووسي به ماست مي تواند داده هاي بسياري را درباره ساختار و ماهيت قيفاووسي ها به دست دهد که آن نيز در شناخت دقيقتر فواصل کيهاني به ما کمک مي کند.

طرحي خيالي از منظومه ستاره قطبي

جدايي زاويه اي همدم تازه پيدا شده از ستاره قطبي فقط ۲/۰ ثانيه قوس است (معادل قطر ظاهري يک سکه کوچک در فاصله ۱۰ کيلومتري است). فاصله واقعي آنها از هم ۲/۳ ميليارد کيومتر تخمين زده شد(در منظومه شمسي معادل جايي در ميان مدار اورانوس و نپتون نسبت به خورشيد). علاوه بر نزديکي همدم جيدي علت ديگري را که تفکيک آن را از ستاره قطبي دشوار مي کند اختلاف شديد نورانيت آن دوست، به طوري که ستاره قطبي ابر غولي با درخشش ۲۰۰۰ برابر خورشيد و همدم کوچک ستاره اي عادي در رشته اصلي ستارگان و تقريبا هم نور با خورشيد است. تصوير تلسکوپ تلسکوپ هابل همدم کم نور ره به دشواري تفکيک کرده است. هدف بعدي گروه اخترشناساني از مرکز اخترفيزيک هاروارد اسميت سوني که روي اين موضوع کار مي کنند دنبال کردن حرکت مداري همدم کم نور براي سنجش دقيق تر جرم مجموعه است. دوره تناوب اي همدم به دور مرکز جرم مشترک منظومه ۳۰ سال طول مي کشد. 
در اين شب ها وقتي براي رصد به پشت بام مي رويد همدم دوم ستاره قطبي را در فهرست رصدهاي تلسکوپي خود قراردهيد و همدم سوم آن را نيز در روياهاي خود تجسم کنيد.يك فنجان چاي داغ هم يادتان نرود!