مسؤولان دانشکده مهندسي الکترونيک دانشگاه استنفورد، وقتي
در سال 2003 با گروهي از دانشجويان روبرو شدند که با
نمرات بي سابقه اي از پس امتحانات ورودي دوره دکترا برآمده
بودند، حسابي جا خوردند. اينکه اين جوانان پر سر و صدا
آمريکائي نبودند، جاي تعجب نداشت. دانشجوياني از آسيا و
ساير نقاط توانسته بودند مجوز ورود به اين دوره را
درآمريکا بدست آورند. به گفته مسؤولان استنفورد، نکته شگفت
انگيز اين بود که اکثريت برگزيدگان از يک کشور و يک
دانشگاه خاص آمده بودند: دانشگاه صنعتي شريف در ايران!
دانشگاه استنفورد به مقصد مورد علاقه فارغ التحصيلان
دانشگاه شريف تبديل شده است. بروس اي وولي، رئيس سابق
دانشکده مهندسي الکترونيک اين دانشگاه مي گويد، علت اين
است که در حال حاضر شريف يکي از بهترين دوره هاي مهندسي
الکترونيک دنيا را در اختيار دارد. با درنظر گرفتن رقباي
شريف نظير دانشگاه هاي ام آي تي، کالتک و استنفورد در
آمريکا، تسينگوا در چين و کمبريج در انگلستان، اين افتخار
کمي براي آن دانشگاه نيست.
اعتبار دانشگاه شريف
نشان مي دهد که چگونه درحالي که اظهارات جنجالي محمود
احمدي نژاد و روياروئي هسته اي او با آمريکا در دنيا
خبرساز مي شود، دانشجويان ايراني در حال دست و پا کردن
اعتبار بين المللي براي خود به عنوان ستاره هاي علمي
هستند. اين تنها مسؤولان استنفورد نبوده اند که متوجه اين
نکته شده اند. در دانشگاه هاي سراسر کانادا و استراليا که
دريافت ويزا با محدوديت کمتري روبرو است، جذب دانشجويان
ايراني از رونق برخوردار شده است. تعداد دانشجويان ايراني
در کانادا از سال 1985 تا کنون 240 درصد رشد کرده است و
در استراليا هم اين تعداد ظرف پنج سال گذشته تا 5 برابر
رشد کرده و به نزديک 1500 نفر رسيده است.
ضمناً دانشجويان
دانشگاه شريف و ساير دانشگاه هاي معتبر ايران نظير دانشگاه
تهران و دانشگاه فني اصفهان به بازيگران مهم المپيادهاي
علمي بين المللي تبديل شده و جوائز فيزيک، رياضي، شيمي و
مسابقات ربوتيک را به خانه برده اند. بدليل همين موفقيت
هاي اخير بود که اصفهان به تازگي ميزباني المپياد بين
المللي فيزيک را به عنوان افتخاري که نصيب هيچ کشور ديگري
در خاورميانه نشده، برعهده گرفت چرا که هيچيک از کشورهاي
همسايه ايران از کيفيت علمي دانشجويان ايران برخوردار
نيستند.
شرکت هاي فني غربي هم
از قافله عقب نمانده و شروع به جذب آنها کرده اند. شرکت
هاي بزرگ از گوگل گرفته تا ياهو، و نيز مؤسسات تحقيقاتي
غرب به استخدام صدها نفر از فارغ التحصيلان ايراني روي
آورده اند. برندگان المپيادها از جذابيت ويژه اي
برخوردارند. به گزارش مطبوعات ايران، 90 درصد آنها براي
تحصيلات تکميلي يا کار از کشور خارج مي شوند.
دانشگاه شريف در سال
1965 توسط پادشاه سابق ايران و درحالي که قصد تأسيس يک
مؤسسه عاليرتبه علمي و فني را داشت، بنيان نهاده شد.
چهارچوب آن هم مطابق با راهنماي مشاوره ام تي آي تنظيم شده
و بسياري از اعضاي دانشکده هاي آن را تحصيلکرده هاي
آمريکا تشکيل مي دادند. (بر اساس اطلاعات مؤسسه بين
المللي آموزش، ايراني ها در دوره شاه بزرگترين گروه
دانشجويان خارجي مشغول به تحصيل در آمريکا را تشکيل مي
دادند.) رمز ديگر موفقيت دانشگاه شريف هم به سيستم
دبيرستان ايران مربوط مي شود که دانش آموزان را با مقدمات
علوم آشنا مي سازد. اين چيزي است که آمريکائي ها تا پيش از
کالج و دبيرستان آنرا تجربه نمي کنند.
از طرف ديگر موفقيت
ايران بازتابي از تراژدي موجود در کشور است: دانشجويان
ايراني چيزي بيش از اين نمي خواهند که به محض فارغ
التحصيلي از آنجا دور شوند. اين براي دانشگاه ها و شرکت
هاي خارجي يک فرصت است اما از سوئي، به معناي فرار جدي
مغزها از جمهوري اسلامي است. رامين فرجاد يکي از فارغ
التحصيلان شريف در سال 1997 که اکنون مقام اجرائي در
آکوانتيناي سيليکون ولي (منطقه اي در سانفرانسيسکو و مرکز
شرکت هاي متعدد الکترونيک) است گفت براي فارغ التحصيلاني
ايراني شغل کافي وجود ندارد. بدتر اينکه دانشجويان ستاره
ايراني که قصد ماندن در کشور براي به راه انداختن حرفه اي
را دارند، از چشم داشت مسؤولان دولتي به مزاياي آنها و
مانع تراشي هاي اين افراد شکايت دارند. خيلي از ايراني ها
که از پس مهاجرت به غرب بر نمي آيند، رهسپار دوبي مي شوند.
همانطور که يکي از فارغ التحصيلان شريف در اين شهر بندري
مي گويد: «به تحصيلات ما در اينجا به نحو مناسبي ارج
گذاشته مي شود. به ما فرصت موفقيت داده شده است. در
ايران، جلوي ما گرفته مي شود.»
اين مشکلات
طاقت فرسا، نويد خوشي را براي آينده ايران نمي دهد. اين
درست است که تعداد بيشماري از دانشجويان نخبه در سالهاي
اخير شکل گرفته اند و اينکه تاريخ اين کشور مملو از
کاميابي ها و چهره هائي نظير ابن سينا- برجسته ترين
دانشمند دنيا در قرون وسطي-، محمد خوارزمي- کاشف الگوريتم
رياضي در قرن نوزدهم- و عمر خيام- منجم و رياضيدان
پرآوازه بوده است. اما اگر جمهوري اسلامي مسيرش را به
زودي تغيير ندهد، تمام آن تاريخ و قابليت ها بر باد خواهد
رفت.
منبع:
نيوزويک - 9 اوت