زماني كه
به ماه نگاه ميكنيم، تصويري شبيه به چهره انسان به نظرمان ميرسد
اما اكنون ستارهشناسان ميگويند اين چهره در واقع ناشي از دشتهايي
از گدازه سخت شده است كه بيش از چهار ميليارد سال از عمر آن ميگذرد.
به گزارش
خبرگزاري فرانسه، شاهد اين مدعا يك سنگ نقرهاي- خاكستري
غيرزميني است كه احتمالا بر اثر اصابت يك شهابسنگ، از سطح ماه
كنده شده و پس از گرفتار شدن در جاذبه زمين، در بوتسواناي
افريقا روي زمين افتاده است.
در سال 1994 مردم
محلي اين سنگ 13/5 كيلوگرمي
را، كه فضا را درنورديده بود، در نزديكي روستاي "كوكه" در
چمنزارهاي منطقه حفاظت شده كالاهاري يافتند.
نشانههايي
از ايزوتوپهاي اكسيژن و نسبت آهن به منگنز در دو ماده معدني
آتشفشاني به نامهاي اوليواين و پايروكسين، به اين سنگ كه ميراث
ماه است و كالاهاري 009 نامگذاري
شده، مهر تاييد ميزند.
ماهيت اين
مواد شيميايي، اين سنگ را در طبقه "بازالت ماره" يا بازالت
دريايي قرار ميدهد. بازالت ماره، گدازهاي است كه به آرامي در
سطح ماه جاري شد و پس از سخت شدن، دشتهاي تيرهرنگي را به وجود
آورده كه نخستين كساني كه به آسمان و اجرام آسماني خيره
ميشدند، آنها را با "دريا" اشتباه گرفتند. در زبان لاتين،
"ماره Mare به
معناي درياست..
در
مطالعهاي كه توسط مجله "نيچر" چاپ شده آمده است تحليل جديدي
از ذرات فسفات موجود در كالاهاري 009 ،۰۰۹براي
اين سنگ عمر شگفتآوري برابر صدوپنجاه ميليون
سال كمتر يا بيشتر از چهار ميليارد
سال تعيين ميكند..
"كنتارو
ترادا" از دانشگاه هيروشيماي ژاپن و ماهش آناند از دانشگاه
آزاد انگلستان كه هدايت اين مطالعه را بر عهده داشتند، در
گزارش خود نوشتند اين موضوع به طور ضمني به اين معناست كه بايد
در حوالي همين تاريخ، درست پس از نخستين مرحله شكلگيري پوسته
كره ماه، فعاليت آتشفشاني از نوع "ماره" صورت گرفته باشد.
شواهد به
دست آمده از سنگهايي كه در ماموريت سفينههاي آپولو از كره ماه
به زمين آورده شد، ثابت ميكند كه مرحله ديگري از فعاليتهاي
آتشفشاني در ماه رخ داده كه گدازههاي آنها با آتشفشاني "ماره"
همپوشاني دارد.
چهره
"مردي در ماه"، از اين قسمتها تشكيل شده: چشمها توسط ماره يا
گستره گدازههاي تيرهرنگ "ايمبريوم" و ماره "سرني تاتيس"،
بيني شامل ماره "سينوس استوم" و دهان شامل مارههاي "نوبيوم" و
"كوگنيتوم".
اينها
بعلاوه مارههاي ديگر، نزديك به يك ششم سطح ماه را تشكيل
ميدهند كه بخش اعظم آنها در سمتي قرار دارند كه از كرهزمين
قابل رويت هستند.