استاد پرويز شهرياري از چهره هاي شناخته شده علم و آموزش رياضيات هستند كه سال ها علاوه بر ايفاي نقش معلم دلسوز و پژوهشگر سخت كوش از توجه به مسايل اجتماعي نيز غافل نماند و هميشه در تلاش بود تا رسالت خود را در اين باب به انجام رساند. وي در سال ۱۳۰۵ در محله دولت خانه (يكي از فقيرترين محله  هاي كرمان) چشم به جهان گشود. وي از زمان خردسالي با فقر و نداري دست و پنجه نرم كرد، چرا كه از خانواده اي دهقان بودند و تأمين هزينه هاي زندگي براي آنان بسيار مشكل بود. پدر در سي و شش سالگي درگذشت و مادر مسئوليت اداره خانواده را بر عهده گرفت.

مادر به رغم آنكه از سواد بهره چنداني نداشت و از لحاظ مادي نيز به شدت در مضيقه بود، اما تصميم داشت مقدمات تحصيل فرزندان را مهيا كند. اما استاد شهرياري نيز در روزگار جواني براي تأمين قسمتي از هزينه هاي زندگي به كار پرداخت تا با مادر همگام شود. وي پس از اتمام دبيرستان وارد دانشسراي مقدماتي كرمان شد و سال ۱۳۲۳ فارغ التحصيل شد و براي ادامه تحصيل در رشته رياضي به دانشكده علوم تهران وارد شد. همزمان در كلاس هاي شبانه به تدريس پرداخت. وي در طول ساليان تحصيل از بديهي ترين امكانات زندگي نيز محروم بود، اما همه اين مشكلات نه تنها وي را از كسب علم محروم نساخت بلكه از وي شخصيتي درد آشنا و سخت كوش ساخت كه براي كاهش درد دردمندان تلاش مي كرد. به دليل مبارزات پي گير براي تغيير وضعيت موجود در سال ۱۳۲۸ روانه زندان شد. اما زندان مجال ديگري را براي وي فراهم كرد تا به فراگيري زبان روسي بپردازد. با آموختن زبان جديد دست به ترجمه كتاب هاي گوناگون زد كه عمده آنان در زمينه رياضيات بود از جمله كتاب تاريخ حساب را در سال ۱۳۳۱ از سوي انتشارات اميركبير چاپ كرد. وي ساليان متمادي به تدريس در دبيرستان ها و دانشكده هاي مختلف پرداخت و در عين حال با تأليف و ترجمه صدها كتاب در زمينه رياضيات، آموزش رياضي، تاريخ، كاربردها و فلسفه رياضي توانست نقش مهمي در زمينه تأمين كتاب هاي مورد نياز دانش آموزان دانشجويان و نسل جوان ايفا كند. نكته لازم به ذكر آن است كه همه فعاليت هاي وي (از جمله ترجمه كتاب) هدفمند بود. وي براي آشنايي جوانان با قانون هاي حاكم بر طبيعت و جامعه كتاب «بازي با بي نهايت» اثر روزاپتر رياضي دان مجارستاني را ترجمه كرد و با ترجمه «رياضيات، محتوي، روش و اهميت» سعي در بسط تفكر فلسفي جوان داشت.

وي ضمن ساليان دراز تلاش و كوشش مستمر به ترجمه و تدوين بيش از دويست و پنجاه جلد كتاب و ارائه حدود يك هزار مقاله اقدام كرد كه در روزنامه ها و مجلات به چاپ رسيد. در عين حال براي ارتباط نزديك تر با مردم به انتشار مجلاتي همچون انديشه ما، و هومن و چيستا اقدام كرد. بديهي است كه نتيجه فعاليت استاد را نمي توان در اين مختصر بيان كرد اما مي توان نتايج فعاليت هاي استاد در زمينه ترجمه و تدوين كتاب را به شرح زير خلاصه كرد.
 

الف _ كتاب هاي درسي از جمله:

- آناليز رياضي ۳ جلد (با همكاري باقر امامي)، انتشارات فردوس سال ۱۳۶۸ / ترجمه.

- جبر سال سوم رشته رياضي فيزيك (با همكاري باقر امامي)، ۱۳۵۲ / تأليف. 
 

ب- كتاب هاي رياضي كمك درسي:

- بنيان هاي هندسه، انتشارات مدرسه، ۱۳۷۹ ترجمه.

- آناليز تركيبي و بسط دو جمله ، انتشارات مهاجر ۱۳۷۸ / تاليف.

- تقارن جبري و روش ضرايب نامعين، انتشارات مدرسه، ۱۳۷۸ / تاليف. 
 

ج- تاريخ، فلسفه، كاربرد و آموزش رياضيات:

- جوهر، روش و كارايي رياضيات، ۳ جلد، انتشارات فني ايران، ۱۳۸۰ / ترجمه.

- قضيه نرما، نشر ني، ۱۳۷۹ / ترجمه.

- فلسفه، اخلاق در رياضيات،  انتشارات پژوهنده، ۱۳۸۰ / تاليف.

- خلاقيت در رياضيات و مهندسي، انتشارات پژوهنده، ۱۳۸۰ / تاليف و ترجمه.

- گاهنامه رياضي، شرح حال و نظر رياضي دانان، انتشارات مهاجر، ۱۳۸۰ / تاليف.

د: سردبيري نشريات:

- سخن علمي و فني، سال هاي ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۹ (۹۰ شماره)

- آشتي با رياضيات و آشنايي با رياضيات، سال هاي ۱۳۵۶ تا ۱۳۷۰ (۷۰ شماره)

- آشنايي با دانش، سال هاي ۱۳۵۷ تا۱۳۶۰ (۷ شماره)

- چيستا، از سال ۱۳۵۹ كه تاكنون ادامه دارد. 

پي نوشت:

* در تنظيم اين مطلب از كتاب «زندگي نامه و خدمات علمي و فرهنگي استاد پرويز شهرياري» از انتشارات آثار و مفاخر فرهنگي استفاده شده است

نقل از شرق

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40