در پديده‌هاي هواشناسي كه در مقياس سينوپتيكي رخ مي‌دهد، بررسي وضعيت جوي مناطق خيلي وسيعي كه حتي در بعضي حالات تمام نيمكره زمين را در بر مي‌گيرد لازم و ضروري است. در اين زمينه از هواشناسي بيشترين بهره گيري از نقشه‌هاي سينوپتيكي انجام مي‌شود. 
 

شبكه ايستگاههاي ديده باني

براي رفع احتياجات پيش بيني هواشناسي ، شبكه ايستگاههاي ديده باني تأسيس شده است، كه قسمتهاي زيادي از سطح زمين را در بر مي‌گيرد. براي مطالعه وضعيت جوي در مقياس سينوپتيكي لازم است كه ديده بانيهاي از ايستگاههاي هواشناسي به تعداد زياد ، بطور همزمان و در فواصل زماني منظم دريافت شوند. اين ايستگاهها ممكن است در روي خشكي بيش از 100 كيلومتر از همديگر فاصله داشته باشند، ولي در روي اقيانوسها اين فاصله به مراتب خيلي بيشتر است. با روش سينوپتيكي تنها الگوهاي كلي بدست مي‌آيند، ولي بيشتر الگوهايي كه مورد توجه است از فواصل بين ايستگاهها به مراتب بزرگتر است. موفقيت اين روش به مهارت ديده بانان در تهيه گزارشات به موقع و معرف شرايط دقيق جوي بستگي دارد. 
 

انواع نقشه‌هاي سينوپتيكي

تنها راه پيگيري وضعيت جوي در روي مناطق بسيار وسيع از سطح كره زمين ثبت اين اطلاعت در روي نقشه‌اي خلاصه مي‌باشد. بعضي از عوامل وضعيت جوي را مي‌توان با مقادير عددي بيان كرد و آنها را بصورت اعداد پلات نمود. اين عوامل شامل فشار ، درجه حرارت ، درجه حرارت نقطه اشباع و غيره است. براي ساير عوامل جوي نظير ابر و انواع ريزشهاي جوي علائم قراردادي بكار مي‌رود. چنين نقشه‌اي براي زمان و منطقه مشخصي "نقشه سينوپتيك" ناميده مي‌شود. اين نقشه‌ها در سطح زمين بر مبناي ديده‌بانيهاي هواشناسي ديده‌بانان در سطح زمين با استفاده از ادوات سطح زمين پايه گذاري مي‌شود. 


 

توده‌هاي هوا

معمولا نقشه‌هاي سينوپتيكي مناطق وسيعي مشخص مي‌كند كه در آنها هوا داراي خصوصيات مشابهي است. چنين جرمي از هوا سطح به سطح از نظر درجه حرارت و محتواي رطوبت در فواصل افقي زيادي يكسان است، اين جرم عظيم از هوا را توده هوا مي‌نامند. قسمتي از سطح كره زمين كه در آن توده هوايي استقرار مي‌يابد و به تدريج خصوصيات ويژه آن سطح را دريافت مي‌دارد، منبع توده هوا ناميده مي‌شود. 
 

جبهه‌ها

در فاصله بين دو توده هوا منطقه‌اي بنام منطقه انتقال وجود دارد. در اين منطقه مشخصه‌هاي يك توده هوا بتدريج به مشخصه‌هاي توده ديگر تغيير مي‌يابد. اين ناحيه را منطقه جبهه‌اي مي‌نامند. اغلب كلمه جبهه براي توصيف چنين ناحيه‌اي بر روي نقشه‌هاي سينوپتيك بكار مي‌رود. هيچ دو جبهه‌اي كاملا شبيه به هم نيستند. 


 

كم فشارهاي جبهه‌اي

قطاع گرم مختلط در كم فشارها از مشخصه‌هاي نسبتا عادي نقشه‌هاي سينوپتيكي در نواحي برون حاره‌اي مي‌باشد. لكن موج كم فشار ايده آل بايستي صرفا به عنوان مدل در نظر گرفته شود. در عمل هيچ دو كم فشار جبهه‌اي دقيقا مشابه يكديگر نيستند، اگر چه اكثرا آنها داراي بعضي از خصوصيات اين نوع مدل هستند. 
 

اثرات كوهستان بر روي كم فشارهاي جبهه‌اي

جبهه‌هاي همراه با كم فشارهاي جبهه اي ممكن است بطور قابل ملاحظه‌اي توسط تاثير كوهستانها تعديل شوند. به ويژه تمايل به ضعيف شدن بادها و صافي آسمان وضعيتي است كه در پشت موانع كوهستاني باعث تعديل توده‌هاي هوا مي‌شود. بنابراين در فصل تابستان هوا در طرف پشت كوهستان تمايل دارد گرمتر از هواي نواحي مجاور خود باشد. برعكس در فصل زمستان در همين ناحيه هوا نسبت به هواي اطراف خود سردتر است. بدين ترتيب توده‌هاي هوايي جديد و محلي بدين شكل بوجود مي‌آيند. به هر صورت هر مانع كوهستاني بر حركت جبهه اثر مي‌گذارد. 
 

كم فشارهاي بدون جبهه

كم فشارهاي بدون جبهه بطور اصلي بر دو نوع كم فشارهاي حرارتي و كم فشارهاي كوهستاني تقسيم مي‌شوند. كم فشارهاي حرارتي همراه با گرم شدن سطح زمين يا ناپايداري عمودي مي‌باشند و حال آنكه كم فشارهاي كوهستاني در پشت دامنه‌هاي كوهستاني تشكيل مي‌شوند. لايه‌هاي جو نزديك سطح زمين در معرض نامساوي گرم شدن قرار مي‌گيرند، اين موضوع به مقدار زياد به توزيع نواحي خشكي و دريا مربوط مي‌شود و در نتيجه نواحي گرمتر تمايل دارند جزء مناطق كم فشار باشند. 
 

ايجاد شده توسط: مجيد آقاپور

منبع: دانشنامه رشد

نقل از هوپا

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40