تلسكوپ سوار بر بالن هاى برخوردار
از فناورى پيشرفته به زودى جلوه هايى شبيه تلسكوپ هابل را از
آسمان به عنوان بخش كوچكى از يك ماموريت فضايى خود به نمايش خواهد
گذاشت.
چندين كمپانى از جمله لاكهيد
مارتين تلسكوپ هاى سوار بر بالنى را توليد كرده اند كه انرژى خود
را از خورشيد تامين كرده و قابليت هدايت خود را دارند و مى توانند
براى ماه ها و حتى سال ها همچنان پايدار بمانند. از تلسكوپ سوار بر
بالن مى توان براى شناسايى موشك هايى كه در حال نزديك شدن هستند،
استفاده كرد.
اما اخترشناسان همچنين درباره
استفاده از تلسكوپ سوار بر بالن خيال پردازى مى كنند چراكه با اين
وسيله مى توانند ارتفاعات ۲۰ كيلومترى يا بالاتر و در حدود ۹۵درصد
اتمسفر را بررسى كنند. تلسكوپ هاى سوار بر بالن در اين ارتفاعات
مى توانند چشم انداز شفاف و بهشت آسايى از فضا را به نمايش گذارند.
اما به واقع ساخت اين رصدخانه هاى شناور براى سال ها مقدور نبوده
است ، چرا كه مهندسين در ساختن باترى هاى سبك، سلول هاى خورشيدى و
يك پوشش پوست
مانند براى تلسكوپ سوار بر بالن دچار مشكل بوده اند.
رابرت فسن از كالج دارتموث در
نيوهمپشاير مى گويد: «تنها چيزى كه در ۱۰سال اخير پيشرفت داشته، اين
بوده است كه ما در آستانه انجام اين كار هستيم.» فسن مطالعه جديدى
درباره فوايد ساختن اين تلسكوپ ها انجام داده است.
• ميدان هاى گسترده
يك آينه با قطر ۵/۰ متر در اين
تلسكوپ در مقايسه با هر رصدخانه زمينى، تصوير شفاف ترى از يك
چشم انداز گسترده ايجاد مى كند. در حالى كه هابل ۵/۱بيليون دلار
قيمت دارد، فسن تخمين مى زند كه اين نوع تلسكوپ فقط ۱۰ميليون دلار
خرج بردارد. به گفته ديويد پيرس كه اداره برنامه بالون ناسا را در
ويرجينيا بر عهده دارد، ساخت يك رصدخانه بر اساس تلسكوپ سوار بر
بالن كار آسانى است. او مى گويد كه اين كار را هيجان انگيز
مى يابد. به گفته لارى پترو تلسكوپ هاى سوار بر بالن مى توانند
تصوير مناسبى از اجرامى ارائه دهند كه بخش وسيعى از آسمان را
مى پوشانند. پترو اخترشناسى است كه در موسسه علمى تلسكوپ فضايى در
بالتيمور مريلند كار مى كند و مديريت تلسكوپ فضايى هابل را بر
عهده دارد.
آينه هابل كه ۴/۲ متر قطر دارد،
از ميدان ديد نسبتاً كوچكى برخوردار است. اين بدان معنى است كه
تلسكوپ هابل قادر به تهيه تصاوير متعددى از سوژه هايى به بزرگى
كهكشان اندرومدا است كه در همسايگى كهكشان راه شيرى قرار دارد.
اما به گفته فسن تلسكوپ سوار بر بالن مى تواند با صرف وقت كمتر، از
سوژه هاى بزرگ ترى در فضا تصويربردارى كند. از آنجايى كه اين
تلسكوپ ها مى بايست هر شب تصويرى آشكار و روشن از تمامى آسمان
ارائه كنند، همچنين مى توانند در كشف سيارك ها و ساير اجرام آسمانى
نزديك به زمين مورد استفاده قرار گيرند.
• محدوديت وزنى
اما پترو خاطرنشان مى سازد كه
فناورى تلسكوپ سوار بر بالن جايگزينى براى تلسكوپ هاى زمينى يا
فضايى نخواهد بود. اين بدان جهت است كه تلسكوپ هاى سوار بر بالن
قادر به تحمل وزن محدودى هستند و از اين رو اندازه محدودى
دارند.تلسكوپ هاى با وزن محدود قادر نيستند از اشياى محو و كوچك
عكسبردارى كنند. همچنين نمى توانند نور كافى براى طيف نگارى را كه
در تعيين تركيب شيميايى اجرام آسمانى نقش دارد، جمع آورى كنند.
NewScientist,21Jun,2006
ترجمه: زهرا عباسپور تميجانى
شرق