گروهی از سرمایه گذاران در صدد مهار حركت بی وقفه اقیانوس و تبدیل آن به كالایی بسیار خواستنی هستند: انرژی. هم اكنون ماشین هایی در اشكال و اندازه های گوناگون از سواحل دریای شمال گرفته تا اقیانوس آرام حتی ممكن است پاییز امسال این شامل حال رودخانه شرقی در ایالت نیویورك نیز بشود در حال آزمایش اند تا معلوم شود چگونه می توان امواج و جزر و مدها را مهار كرد و از آنها انرژی دریایی به وجود آورد.

این صنعت هنوز در دوران طفولیت به سر می برد، ولی به خاطر وجود مخترعین و مبتكرینی چون دین كارن كه زمانی كه نه پولی بود و نه علاقه ای، با سماجت دنیا را برای یافتن امواج دلخواهش می پیمود توجهات را بیش از پیش به خود جلب می كند. آقای كارن خیلی اتو كشیده و كاملا معقول، دانشمندی است هوادار انرژی سبز و زمانی كه ریاست تشكیلات انرژی شهر برلینگتون را بر عهده داشت، اقدامات بسیاری در این راستا انجام داد.فرد علاقه مند دیگر به این فناوری مكس كاركاس ریاست توسعه تجارت اداره انرژی اقیانوسی در ادینبورو است. به گفته وی «در درازمدت این می تواند به صورت عرصه رقابت بسیار شدید منابع انرژی در آید.» شركت وی وسیله جدیدی برای تولید انرژی از امواج تولید كرده كه شبیه مار و به درازی یك قطار مسافربری است و با جذب امواج در حال عبور از سطح اقیانوس انرژی تولید می كند. 

با توجه به قیمت های بالای نفت، منابع نامطمئن انرژی و فشار فزاینده برای پیشگیری از گرم شدن بیشتر زمین، دولت و سازمان ها امید بسیاری به انرژی امواج بسته اند. در حال حاضر، چالش بزرگ اثبات صرفه اقتصادی پژوهش و تولید این نوع از انرژی است. كسی باور ندارد كه تولید انرژی از اقیانوس ها اندیشه غیرممكنی است. هرچه باشد، این انرژی رایگان و بادوامی است كه فرآیند تولید آن متضمن هیچ گونه آلودگی یا آزاد شدن گازها و مواد مضر نیست. به علاوه، این فقط اقیانوس ها نیستند كه می توانند به ما انرژی بدهند، وجود هر جریان روزمره جزر و مد مثلا در همین رودخانه شرقی خودمان امیدواركننده است. در واقع، این اندیشه به قدری معقول و منطقی است كه مخترعین نخستین بار قرن ها قبل اقدام به تولید انرژی از امواج كردند. بسیاری از وسایلی كه آنها ابداع كرده بودند، شبیه سد عمل می كردند. بدین معنا كه آب را به دام می انداختند، و پس از فروكش كردن مد، آن را رها می كردند. ولی با ظهور موتورهای بخار و منابع سوختی كارآمدتر، این ابتكارات منسوخ شدند. در دهه ۱۹۷۰ زمانی كه قیمت نفت رو به افزایش گذاشت، مردم برای مدت كوتاهی دوباره به انرژی اقیانوس ها روی آوردند و نمونه های اولیه ابزار و وسایل جدید در اروپا و چین به آزمون گذاشته شدند. ولی به زودی با سقوط قیمت نفت در دهه ۱۹۹۰، منابع مالی خشك شدند و پیشرفت ها در تولید توربین های بادی و سایر منابع انرژی قابل بازیابی به صورت رقیبی برای پروژه های امواج درآمدند.

این روزها طراحی های ماشین های مختلف از وسایلی شبیه چوب پنبه شناور بر روی اقیانوس گرفته تا ابزارهایی به شكل مار كه رو به سوی امواج دارند بسیار با یكدیگر متفاوتند. ماشین های ساحلی نیز وجود دارند كه مانند هشت پا به صخره ها چسبیده اند. در مقابل، ماشین های تولید انرژی از جزر و مد، اغلب شبیه توربین هستند كه مانند آسیاب های زیر آب عمل می كنند و با حركت رفت و برگشتی امواج، انرژی تولید می كنند. برخی از مخترعین نیز مشغول آزمایش بر روی ماشین های بتن و فولادی هستند، كه بر كف دریا قرار می گیرند و آب تحت فشار را به ساحل می رانند.

حتی شركت های بزرگ تجاری كه در زمینه انرژی كار می كنند، نیز به این جمع پیوسته اند. جنرال الكتریك، نورسك هیدرو، یك شركت نروژی و غول انرژی آلمان ائون كه اخیرا قول كمك پولی برای پروژه ها و سرمایه گذاری ها در شركت های كوچك انرژی دریایی را داده است.مارك هوانگ معاون رئیس امور مالی در بخش رسانه ای و ارتباطات جنرال الكتریك كه اقدام به سرمایه گذاری در چندین پروژه دریایی كرده، می گوید «این منبع دست نخورده ای از انرژی قابل بازیابی است كه همواره رو به اعتلا دارد.» وی اضافه می كند كه انرژی خورشیدی و باد را باید «موردی برای مطالعه» برای رفتن به سوی انرژی دریایی در نظر گرفت. همین حالا، ژنراتورهای انرژی موج در نزدیكی سواحل نیوجرسی، هاوایی، اسكاتلند، انگلستان و غرب استرالیا تحت آزمایش اند. پاییز امسال قرار است پروژه توربین امواج رودخانه شرقی كه مدت ها همه در انتظارش بودند، آغاز شود و ویلیام دلوهان، نماینده دموكرات از ماساچوست، طرحی را به مجلس نمایندگان تقدیم داشته كه بر اساس آن ایالات متحده در برپایی مركزی برای پژوهش های انرژی اقیانوس ها تاسی به بریتانیا كند.چندین پروژه تجاری نیز در حال اجرا هستند، منجمله نخستین «مزرعه امواج» نامی كه به میدان های ماشین های تولید انرژی از امواج می نهند در حال برپایی در ساحل شمالی پرتغال است. میدانی نیز برای توربین ها در ساحل ترومسو در نروژ، در حال ساخت است. بنا بر آمار گروه دولتی كربن تر است بریتانیا می تواند تا ۲۰ درصد الكتریسیته مورد نیاز خویش را از امواج و جزر و مد به دست آورد. این بدان معناست كه روزانه حدود ۱۲ هزار مگاوات یا سه برابر تولید فعلی بزرگترین نیروگاه بریتانیا الكتریسیته تولید خواهد شد. در واقع انگلستان و اسكاتلند به صورت آزمایشگاه هایی برای توسعه فناوری انرژی اقیانوسی درآمده اند. با كاسته شدن از ذخایر انرژی و صنعت نفت فلات قاره در دریای شمال، دولت ها در تلاش انباشتن دانش و هدایت اشتغال های صنعت نفت به راه های دیگر تولید انرژی هستند.یك مركز پژوهشی در اینجا نیوكاسل درصدد تعبیه دستگاه هایی برای آزمایش استخر امواج است و دیگری كار را در سواحل اوركنی، جزایر كم ارتفاع شمالی ترین نقطه اسكاتلند، دنبال می كند. دولت اسكاتلند قول داده تا سال ۲۰۱۰ ، ۱۸ درصد انرژی مصرفی خود را از منابع قابل بازیابی به دست آورد. 

به گفته جان اسپرجن، متخصص انرژی دریایی در وزارت تجارت و صنایع بریتانیا، اگر انرژی دریایی جایگزین برخی سوخت های فسیلی مانند ذغال سنگ شود، می تواند به كاستن از كل دی اكسیدكربنی كه وارد جو می شود كمك كرده و احتمالا به تنوع و ایمنی در منابع تامین انرژی بینجامد. از سال ۱۹۹۹ دولت بیشتر از ۴۷ میلیون دلار برای پژوهش و توسعه، ۹۳ میلیون دلار برای تجاری كردن پژوهش و صرف هزینه بیشتر برای سوق دادن انرژی دریایی به عرصه تولید الكتریسیته را تقبل كرده است.هر چند كه هیچ انرژی ای كامل نیست، ولی تولید این نوع از انرژی نیز مشكلات خود را دارد. گرچه ژنراتورها دود یا هوا را آلوده نمی كنند یا ردپایی از زباله های اتمی از خود به جا نمی گذارند، ولی ابزار و وسایل شان بسیار حجیم و گسترده اند و می توانند چشم آزار باشند. برای به دست آوردن انرژی از اقیانوس، غالبا باید در كف اقیانوس و نسبتا نزدیك به ساحل یا بر بالای صخره های كنار ساحل تعبیه شوند نقاطی كه به طور سنتی برای تولید انرژی كاربرد ندارند و برخلاف مقاصد طبیعت دوستانه طرفداران و بانیان تولید این نوع انرژی، غالبا مخترعین و مبتكرین خود را در محاصره طرفداران محیط زیست و مقاومت شدید در برابر آنها می بینند. استفن تیندال مدیر اجرایی صلح سبز در بریتانیا می گوید: «این برای جنبش طرفدارن محیط زیست، چالش روانی و فرهنگی بزرگی است. برای مبارزه با تغییر آب و هوا باید تغییر و تحول كلی در سیستم انرژی خود بدهیم كه نیاز به ابزار و وسایل زیادی، آن هم در مكان هایی دارد كه تاكنون بكر و دست نخورده باقی مانده اند.»به قول جان گریفیت، مدیر شركت گاز بریتانیا، «اوضاع و احوال كنونی شبیه زمان استفاده از انرژی باد در ۱۵ سال پیش است. به نظر می رسد باید منتظر چنین اتفاقی باشیم.»

New York Times,3Aug,2006

هتر تیمونز
ترجمه ع. فخریاسری

نقل از شرق

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40