محققان ارتباطی
بین وضعیت هوای کره ی زمین و فضا یافته اند که منشأ آن یونوسفر
است، منطقه ای مرتفع در جو زمین که به وسیله ی پرتو های x و
فرابنفش شکل گرفته است. ماهواره های ناسا مناطقی از یونوسفر را
یافته اند که هنگام فعالیت های طوفانی در لایه های پایینی جو
چگال تر می شوند. این کشفی شگفت انگیز است زیرا یونوسفر و جو
زیرین صدها کیلومتر از هم فاصله دارند.
اساس
یافته های جدید ماهواره های ناسا، وضعیت آب و هوا بر روی زمین
ارتباط عجیبی با وضعیت آن در فضا دارد که در جو بالایی زمین در
منطقه ای با بارهای الکتریکی، به نام یونوسفر اتفاق می افتد. به
گفته ی "توماس ایمل" از دانشگاه برکلی کالیفرنیا که سرپرستی گروه
تحقیقاتی را برعهده دارد، این کشف تلاطم و آشوب در یونوسفر را که
موجب اختلال در انتقال ها ی رادیو یی و دریافت سیگنال از سیستم
جهانی مکان یابی می شود را به شکل بهتری پیش بینی می کند.
محققان دریافته اند که جزر و مد های جوی که از فعالیت های طوفانی
در جنوب امریکا، افریقا و جنوب شرقی آسیا ایجاد می شود، ساختار
یونوسفر را تغییر می دهد. یونوسفر که به وسیله ی پرتو های x و اشعه
ی فرابنفش شکل گرفته است، با شکستن مولکول ها در بخش بالایی جو
لایه ای از گاز باردار شده به نام پلاسما ایجاد می کند. چگال ترین
بخش یونوسفر دو نوار پلاسما در نزدیکی استوا در ارتفاعی حدود ۴۰۰
کیلومتر تشکیل می دهد.
از
۲۰ مارس تا ۲۰ آوریل سال ۲۰۰۲ حسگر های موجود بر روی ماهواره یIMAGE
(Image for Magnetopause to Aurora Global Exploration) این
نوارها را ضبط کرده اند که در نور فرابنفش می درخشند.با استفاده از
تصاویراین گروه تحقیقاتی،چهار جفت منطقه ی درخشان کشف شد که چگالی
یونوسفر در آن ها دو برابر حد متوسط بود.
حوضه
ی آمازون در آمریکای جنوبی، کنگو در افریقا و اندونزی و چهارمین
جفت بر روی اقیانوس آرام ظاهر شد. محققان با استفاده از شبیه سازی
های کامپیوتری که به وسیله ی مرکز ملی تحقیقات جوی فراهم شد، به
طور قطع اعلام کردند که طوفان های این سه منطقه ی استوایی موجب جزر
و مد در جو زمین می شود.ارتباط این موضوع با نوار های پلاسما در
یونوسفر ابتدا دانشمندان را شگفت زده کرد. زیرا جزر و مد حاصل از
طوفان ها نمی تواند به طور مستقیم بر روی یونوسفر تأثیر بگذارد.
گاز موجود در یونوسفر بسیار رقیق است و گرانش زمین بخش قابل توجهی
از جو را در نزدیکی سطح حفظ می کند. طوفان های ایجاد شده در جو
زیرین یا تروپوسفر تا ۱۵ کیلومتری بالای استوا گسترش می یابد.
چگالی گاز موجود در نوار های پلاسما نسبت به تروپوسفر حدود ده
میلیارد برابر کمتر است. جزر و مد ها برای منتشر شدن به بالای جو
نیازمند برخورد با اتم ها هستند. در حالی که یونوسفر(جایی که
نوارها ی پلاسما شکل می گیرند)بسیار نازک است و اتم ها به ندرت با
هم برخورد می کنند.
با
این وجود محققان جزر و مد هایی را یافته اند که می توانند به طور
غیر مستقیم از طریق تغییرلایه ای از جو که زیر نوار ها قرار دارد
بر روی آن ها تأثیر بگذارد. پایین این نوار های پلاسما یک لایه ی
یونوسفر به نام E وجود دارد که در طول روز به طور جزئی باردار می
شود.هنگامی که بادها در ارتفاع بالا پلاسما را درطول میدان
مغناطیسی زمین در لایه ی E می دمد، نوارهای پلاسما در بالای این
منطقه ایجاد می شوند. از آنجایی که پلاسما باردار است، حرکت آن در
طول میدان مغناطیسی همانند یک مولد، میدان الکتریکی تولید می کند.
این میدان پلاسمای بالا را به صورت دو نوار شکل می دهد.
هر
آنچه که موجب تغییر پلاسمای لایه یE شود، میدان الکتریکی را تغییر
داده و سپس تغییر شکل نوارهای پلاسما را در پی خواهد داشت.جزر و مد
های جوی انرژی خود را در حدود ۱۰۰ تا ۱۲۵ کیلومتری بالای زمین در
لایه ی E تخلیه می کنند که موجب اختلال در پلاسمای جاری آن منطقه
شده و میدان الکتریکی را تغییر می دهد که نتیجه ی آن،مناطق چگال و
روشن در نوارهای پلاسمای فوقانی است.
به
گفته ی "ایمل" وجود آن دو منطقه ی درخشان بر روی اقیانوس آرام که
با فعالیت های طوفانی شدید سرو کار ندارد، نشان از منتشر شدن
اختلالات در پیرامون زمین دارد. وی اضافه می کند که برای پیش بینی
دقیق آشوب های یونوسفری باید تأثیرات ناشی از آب و هوای استوایی را
نیز در نظر گرفت.
این کشف چهار بخش را بر روی زمین مشخص می کند که امکان ایجاد آشوب
های یونوسفری بزرگتری درآن ها وجود دارد. آمریکای شمالی در یکی از
این بخش ها قرار دارد و این مسأله توضیح می دهد که چرا ایالات
متحده در حین وقایع آب و هوایی، شرایط شدید یونوسفری را متحمل می
شود.