نظریه سی پی اچ بر اساس تعمیم سرعت نور از انرژی به ماده بنا شده است.
سی پی اچ در ژورنالها
|
نگاهى به انرژى هسته اى از زاويه اى متفاوت
|
|
بازگشت به اوج اقتدار
با اوج گيرى ترديدها پيرامون سطح ذخاير واقعى سوخت هاى فسيلى رايج از جمله گاز طبيعى و نفت كه امروزه نقش عمده اى را در تامين منابع سوخت مورد نياز بشر ايفا مى كنند انرژى هسته اى به عنوان يك قدرت نوظهور در حال بازگشت به اوج اقتدار و شهرت گذشته است. همين امر باعث شده است تا نگرانى هاى قبلى پيرامون دستيابى احتمالى تروريست ها به انواع سلاح هاى مهلك اتمى در سايه حملات مرگبار ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ اوج بگيرد. هم اكنون تعداد قابل توجهى از كشورها در اقصى نقاط جهان، از جمهورى خلق چين گرفته تا فنلاند و ايالات متحده آمريكا، به موازات افزايش تقاضا براى الكتريسيته (برق) در حال سرعت بخشيدن به روند احداث رآكتورهاى جديد هستند. دولت هاى مختلف در جهان همچنين استفاده از انرژى هسته اى را به عنوان راهى براى كاستن از ميزان انتشار گازهاى آلاينده محيط زيست موسوم به گازهاى گلخانه اى مد نظر قرار داده اند، با علم به اينكه هر روز بر دغدغه هاى موجود پيرامون پديده «گرم شدن زمين» افزوده مى شود. اما چشم انداز يك «رنسانس يا تحول بنيادين اتمى» باعث شده است تا اين سئوال ناخوشايند در اذهان كارشناسان موج بزند كه آيا توسعه منابع انرژى هسته اى با تئورى جديد الابداع «جنگ با تروريسم و ممانعت از تكثير سلاح هاى كشتارجمعى» همخوانى دارد. «جرارد استاودمن» مدير «مركز سياست امنيتى ژنو» اخيراً طى مصاحبه اى در يك همايش بين المللى پيرامون موضوع امنيت داخلى گفت: «نه سياست نه فناورى هيچ يك در حال حاضر پاسخى براى اين سئوال ندارند.» «آلن مارساود» رئيس گروه امنيت داخلى در پارلمان فرانسه نيز گفت: «واقعاً روزگار بدى شده است.» «مارساود» طى مصاحبه اى در همان كنفرانس كه در شهر ژنو در سوئيس برگزار شد اعلام كرد: «ما در زمانه اى به پايان عصر استفاده بهينه اقتصادى از سوخت هاى فسيلى نزديك مى شويم كه تروريست ها در تلاش اند تا به مواد خام هسته اى دسترسى پيدا كنند يا زيرساخت هاى هسته اى را هدف قرار دهند.» وى در ادامه افزود: «اگر جهان چاره اى جز استفاده از توان هسته اى نداشته باشد، در آن صورت چالشى واقعى گريبانگير همه ما خواهد شد.» بنا بر اعلام آژانس بين المللى انرژى اتمى (مرجع قابل اعتماد جهانى)، هم اكنون ۴۳۹ رآكتور هسته اى در ۳۱ كشور مشغول فعاليت هستند كه روى هم رفته حدود ۱۶ درصد توليد جهانى برق را به خود اختصاص داده اند. اين در حالى است كه طبق پيش بينى هاى صورت گرفته ظرفيت رآكتورهاى هسته اى تا سال ۲۰۵۰ با توجه به افزايش ۵۰۰ درصدى تقاضاى برق در جهان طى پنج دهه آينده به حدود چهار برابر ميزان فعلى افزايش پيدا خواهد كرد. بيشترين رشد طى دو دهه آينده به خاور دور تعلق خواهد داشت كه انتظار مى رود توليد برق هسته اى اش را به دو برابر ميزان فعلى افزايش دهد. كارشناسان آژانس انرژى سازمان ملل متحد سه ريسك را براى توسعه منابع انرژى هسته اى ذكر مى كنند: سرقت پلوتونيوم كلاس تسليحاتى كه حين بازفرآورى زباله هاى راديواكتيو بر جاى مى ماند توسط تروريست ها؛ حمله به تأسيسات هسته اى يا كاروان حامل اين مواد؛ و تلاش مذبوحانه برخى كشورها نظير كره شمالى در جهت دستيابى به سلاح هاى هسته اى از طريق توسعه منابع مربوطه. «آلن مك دونالد» كارشناس هسته اى آژانس مذكور مى گويد: «اگر شما مواد هسته اى بيشترى در جهان داشته باشيد، واضح است كه مخاطرات بيشترى نيز در قبال تكثير سلاح هاى هسته اى امنيت شما را تهديد خواهد كرد. اما با توجه به افزايش تقاضا براى برق در جهان، انرژى هسته اى همچنان به عنوان يكى از منابع اصلى تأمين انرژى در آينده مطرح باقى خواهد ماند.» تداوم روند اجرايى احداث ۳۱ رآكتور جديد در جهان حكايت از استقبال روزافزون ممالك مختلف از انرژى تميز هسته اى دارد. چين قصد دارد ۳۲ نيروگاه هسته اى جديد را تا سال ۲۰۲۰ به جمع ۱۱ نيروگاه فعلى اش بيفزايد و اين در حالى است كه هند نيز با در اختيار داشتن ۱۴ نيروگاه هسته اى قصد دارد ظرفيت نيروگاهى اش را طى هشت سال آينده به سه برابر ميزان فعلى افزايش دهد. ژاپن، كره جنوبى، اوكراين، رومانى و آرژانتين نيز همگى در تلاش براى افزايش ظرفيت هسته اى شان به سر مى برند. فنلاند اخيراً نخستين نيروگاه جديدى را كه از سال ۱۹۹۹ بدين سو در اروپاى غربى ساخته شده است راه اندازى كرد. فرانسه به عنوان بزرگترين مصرف كننده انرژى هسته اى در جهان (البته در اينجا مصرف سرانه منظور است) طراحى يك نيروگاه كوچك را كه قرار است در آينده نه چندان دور راه اندازى شود آغاز كرده است، ضمن اينكه مقامات بريتانيايى نيز دائماً از قصد خويش براى ورود جدى تر به عرصه انرژى هسته اى سخن مى گويند. «لويولا دى پالاچيو» كميسيونر پيشين انرژى اتحاديه اروپايى چندى پيش اعلام كرد كه اين اتحاديه اساساً چاره اى ندارد جز اينكه حق استفاده بيشتر از استعدادات هسته اى را براى خود حفظ كند. خانم «پالاچيو» در ادامه افزود: «با توجه به چالش فزاينده تغييرات آب و هوايى در جهان، اتحاديه اروپايى هرگز نخواهد توانست در آينده قابل پيش بينى از منابع سرشار انرژى هسته اى چشم پوشى كند.» حتى در ايالات متحده آمريكا كه از زمان بروز برخى ايرادات جزئى در نيروگاه هسته اى جزيره Three Mile Island در ايالت پنسيلوانيا در ۱۹۷۹ هيچ نيروگاه جديدى ساخته نشده است، صنعت انرژى هسته اى با سرعت نسبتاً قابل ملاحظه اى به جنبش درآمده است. اين رشد البته هيچگاه ناشى از تشويق هاى لفظى دولت «بوش» رئيس جمهور آمريكا نبوده است. ۲۶ نيروگاه هسته اى در ايالت هاى اين كشور به تازگى موفق به تمديد مجوزهاى عملياتى پيشين خود براى ۲۰ سال آينده شده اند، و ۱۸ نيروگاه ديگر نيز تقاضاى مشابهى را به «كميسيون قانونگذارى هسته اى» ارائه داده اند تا از مزاياى تسهيلاتى دولت در اين زمينه بهره مند شوند. سه متصدى بزرگ نيروگاهى در آمريكا شامل Exelon، Dominion و Energy از كميسيون مذكور خواسته اند تا سايت هاى پيشنهادى را براى احداث نيروگاه هاى جديد به تصويب برساند، هرچند هنوز هيچ طرحى براى احداث اين رآكتورها قطعى نشده است. شركت بزرگ صنعتى Westinghouse معمار حدود نيمى از نيروگاه هاى هسته اى جهان اخيراً طرحى را به منظور احداث يك نيروگاه هسته اى جديد از نوع «رآكتورهاى پيشرفته» به تصويب كميسيون مربوطه رساند. اين صنعت، به قول «استيو كريكيس» سخنگوى «مؤسسه انرژى هسته اى» وابسته به گروه صنعت هسته اى آمريكا، هنوز در مرحله استارت قرار دارد.
«كريكيس» در اين باره مى گويد: «ما تلاش داريم تا به همگان ثابت كنيم كه كشورمان طى ده سال آينده به برق بسيار بيشترى نياز خواهد داشت.» هدف اين صنعت به گفته او افزايش سهم انرژى هسته اى از كل توليد برق آمريكا از ۲۰ درصد فعلى به ۲۴ درصد طى ۱۵ سال آينده است. «كريكيس» بر اين باور است كه اگر قيمت گاز طبيعى در بازارهاى جهانى همچنان به روند صعودى خود ادامه دهد، در آن صورت هزينه بسيار سنگين احداث نيروگاه هاى هسته اى جديد كه معمولاً حدود ۳ ميليارد دلار برآورد مى شود به لحاظ اقتصادى مقرون به صرفه خواهد بود. ريسك «هدف قرار دادن زيرساخت هاى هسته اى توسط تروريست ها» در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آشكار شد. از آن به بعد، سياستگزاران غربى، از پرزيدنت «جورج دبليو بوش» گرفته تا «خاوير سولانا» مسئول امنيت اتحاديه اروپايى، آشكارا جنگ با تروريسم هسته اى را در رأس اولويت هاى خويش قرار داده اند. «بوش» اعلام كرده است كه «اولويت اصلى آمريكا ممانعت از دستيابى تروريست ها به سلاح هاى كشتار جمعى خواهد بود.» سناتور «جان كرى» رقيب دموكرات او نيز در آستانه برگزارى انتخابات رياست جمهورى در ماه نوامبر بارها در مورد خطر وقوع تروريسم هسته اى هشدار داده بود. بسيارى از كشورها در پى وقوع حملات ۱۱ سپتامبر اقدام به ارتقاى ملاحظات ايمنى در واحدهاى نيروگاهى هسته اى خود كردند. در ايالات متحده، صاحبان اين قبيل واحدها در مجموع يك ميليارد دلار اضافى را تا پايان سال ۲۰۰۴ بابت ارتقاى كنترل هاى امنيتى، تشديد محافظت هاى نظامى، ارائه آموزش هاى اضافى به پرسنل امنيتى و بالاخره كنترل خودروهاى عبورى در محدوده نسبتاً وسيعى از اطراف رآكتورها به منظور جلوگيرى از انتقال مواد مشكوك هسته اى خواهند پرداخت. «وولفگانگ كروگر» مهندس هسته اى و نايب رئيس «شوراى بين المللى ريسك و نظارت» كه يك مؤسسه مستقل با مقرهايى در ژنو محسوب مى شود، خطر «هدف قرار دادن زيرساخت هاى هسته اى توسط تروريست ها يا حمله به كاروان هاى حامل زباله هاى هسته اى» را نوعى بازى سياسى قلمداد مى كند كه دائماً با هدف ضربه زدن به روند توسعه اين قبيل منابع انجام و پيگيرى مى شود. او در اين باره با طرح استدلال جالبى مى گويد: «راه هاى متعدد بسيار آسان ترى براى آسيب رساندن به مردم و كشتن آنها وجود دارد.» اما از آنجايى كه بيشتر رشد پيش بينى شده براى صنعت برق هسته اى در ممالك در حال توسعه اتفاق خواهد افتاد و از قضا اين كشورها معمولاً فاقد استانداردهاى لازم براى تأمين امنيت نيروگاه هاى هسته اى هستند، بنابراين دغدغه ها پيرامون توسعه اين قبيل نيروگاه ها دائماً در حال افزايش هستند. شايد بزرگترين نگرانى وزارتخانه هاى دفاع كشورها و اعضاى «سازمان پيمان آتلانتيك شمالى» (ناتو) تكثير سلاح هاى هسته اى در سايه اجراى برنامه هاى غيرنظامى انرژى باشد. اين مسئله غامض همچون تيرى به قلب معاهده منع تكثير سلاح هاى هسته اى (NPT) مى رود، معاهده اى كه آژانس بين المللى انرژى اتمى مسئول حراست از اجراى آن شناخته مى شود. علاوه بر خلع سلاح هسته اى، اين معاهده به ۱۸۴ امضاكننده آن تعهد مى دهد كه ساليانه بر امر تكثير مواد هسته اى نظارت كند و در عين حال قدرت هاى هسته اى را متعهد مى سازد تا فناورى هسته اى را به منظور توليد برق (و مقاصد صلح آميز ديگر) در اختيار سايرين قرار دهند. اما به عنوان يك ديپلمات بلندپايه در ناتو در نظر داشته باشيد كه «شما نمى توانيد به طور مصنوعى جنبه غيرنظامى را از جنبه نظامى جدا كنيد. همه در اينجا از اين امر آگاهند. به همين ترتيب، شما نمى توانيد بحث و مناظره پيرامون تكثير سلاح هاى هسته اى را از بحث و مناظره پيرامون منابع انرژى جايگزين جدا كنيد.» هر كشورى كه بعد از اجرايى شدن پيمان منع تكثير سلاح هاى هسته اى در سال ۱۹۷۰ اقدام به توسعه توانايى هاى هسته اى خود كرده است، از اسرائيل گرفته تا هند و پاكستان و اخيراً حتى كره شمالى، حتماً (طبق تجربه) پشت برنامه هاى هسته اى غيرنظامى يا تحقيقاتى خود اهداف نظامى را مستتر داشته است. انگيزه تكثير سلاح هاى هسته اى به موازات توسعه برنامه هاى صلح آميز هسته اى افزايش يافته است. كشورها ديگر به زرادخانه هاى تسليحاتى همسايگانشان به ديده شك و ترديد مى نگرند. به عنوان مثال، كره شمالى ذخيره سازى پنج تن مواد هسته اى را در ژاپن همواره توجيه قانع كننده اى براى تعقيب برنامه هاى تسليحاتى هسته اى اش معرفى كرده است. با اين وجود، به گفته «مك دونالد» آژانس بين المللى انرژى اتمى قصد دارد جلوى تكثير سلاح هاى هسته اى را از طريق تضمين امنيت چرخه سوخت هسته اى با بهره جستن از فرآيندى به نام «اجاره دادن سوخت» بگيرد. به جاى صدور فناورى غنى سازى اورانيوم يا بازفرآورى سوخت هسته اى به كشورهاى تازه وارد، آژانس قصد دارد تا از طريق ترغيب قدرت هاى هسته اى جهانى اورانيوم غنى شده در حد ضعيف را كه هرگز نمى تواند در فرآيند ساخت يك بمب مورد استفاده قرار گيرد در اختيار آنها قرار داده و بعد هم زباله هاى پسماند راديواكتيو را كه حاوى عنصر خطرناك پلوتونيوم است باز پس بگيرد. اما مخالفان مى گويند كه اين طرح به دو دليل از درجه اعتبار ساقط است: نخست، اجراى اين طرح ضرورتاً به قانونمند شدن حمل و نقل مواد راديواكتيو در سراسر جهان خواهد انجاميد كه بالقوه تروريست ها را به حمله به كاروان هاى حامل اين مواد ترغيب مى كند. دوم، اجراى اين طرح باعث برافروخته شدن نارضايتى هاى گسترده در اروپا خواهد شد، زيرا موضوع انتقال و دفن زباله هاى پسماند راديواكتيو همواره يكى از اصلى ترين دلايل بدبينى مردم به انرژى هسته اى بوده است. «مايك تاونسلى» مدير روابط عمومى Greenpeace International در اين باره مى گويد: «راه حل هايى شبيه طرح آژانس در دنياى واقعى مؤثر واقع نخواهند شد.» وى در پايان با لحنى انتقادآميز يادآورى مى كند: «در صورت اجراى اين قبيل طرح ها شما هر هفته شاهد حمل و نقل محموله هايى از زباله هاى هسته اى در سراسر كره زمين خواهيد بود، و من فكر مى كنم كه مردم انگلستان يا روسيه هرگز ورود دائمى زباله هاى خطرناك راديواكتيو را به كشورهاى شان تحمل نخواهند كرد.»
كاترين بنهولد
ترجمه: على عبدالمحمدى
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 |
|
Sub quantum space and interactions from photon to fermions and bosons |
|
نامه سرگشاده به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی |
آرشیو موضوعی
|
|
از آغاز کودکی به پدیده های فیزیکی و قوانین حاکم بر جهان هستی کنجکاو بودم. از همان زمان دو کمیت زمان و انرژی بیش از همه برایم مبهم بود. می خواستم بدانم ماهیت زمان چیست و ماهیت انرژی چیست؟