جمعي از اعضاي يكي از تيمهاي رباتيك دانشگاه صنعتي
شريف كه در تشريح فعاليتهاي اين تيم با خبرنگار «علمي» خبرگزاري
دانشجويان ايران (ايسنا) سخن
ميگفتند، در خلال صحبتهايشان با اشاره به مشكلاتي كه تيمهاي
رباتيك كشور در تامين حداقل امكانات تحقيقاتي و تامين هزينههاي
شركت در مسابقات جهاني با آنها مواجهاند تاكيد كردند: اگر نخبگان
از جمله اعضاء تيمهاي موفق رباتيك كه عمدتا دانشآموز يا دانشجو
هستند از سوي مراجع مسئول حمايت نشده و يا حداقل احساس نكنند كه
حمايت ميشوند، بسياري از آنها دير يا زود فعاليت در كشورهاي ديگر
را كه شرايطي مساعدتر براي انجام چنين تحقيقاتي دارند به ماندن در
ايران ترجيح خواهند داد و با توجه به زمينهها و فرصتهاي مناسب
اشتغال و ادامه كار در آن كشورها ديگر به ايران بر نخواهند گشت.
حميدرضا واعظي يكي
از اعضاء اين تيم كه براي اولين بار از ايران در يكي از پيشرفتهترين
بخشهاي مسابقات ربوكاپ(رباتهاي فوتباليست چهارپا) شركت كردهاند
با انتقاد از بيتوجهي به تيمهاي ربوكاپ و مشكلات آنها اظهار
داشت: تا به حال كسي نيامده بگويد كه درد تو كه ميخواهي به
كشورهاي ديگر بروي چيست و كار خاصي انجام بدهد. موج مهاجرت، هم
استادان و هم دانشجويان را تحت تاثير قرار داده در حالي كه اين
مهاجرت چه از نظر مادي و چه از نظر دوري از خانواده و امثال آن
بسيار دشوار است ولي چون تنها هدف آنها تحقيقات در زمينههاي مختلف
و برخورداري از حمايتهاي لازم در اين راه است، همه اين سختيها را
قبول ميكنند تا بلكه به شرايط بهتري براي انجام فعاليتهاي علمي
دست پيدا كنند.
وي افزود: اگر
واقعا ميخواهيم اين مشكل را حل كنيم بايد برنامههاي جديتر و
عمليتري را طراحي و اجرا كنيم.
واعظي تصريح كرد:
ما تنها به حمايت احتياج داريم مثلا در همين مسابقات و در شرايطي
كه هيچ اميدي به حمايت، چه مادي و چه معنوي نداشتيم بعد از مذاكره
با شركت صا ايران از حمايتهاي آنها برخوردار شديم و همين بسيار بر
روي ما تاثيرگذار بود. اين مهم است كه شركتها چه خصوصي و چه دولتي
اهميت اين موضوع را درك كنند و بين يك كار آكادميك دانشگاهي و صنعت
ارتباط برقرار كنند.
ما اصلا فكر نميكرديم چنين شركتي
پيدا شود و اين تماما از ديد روشن مديران آن است چون ميدانيم كه
چنين برنامههايي بازخورد سريع براي آنهاندارد. اين حمايت روي ما
بسيار تاثيرگذار بود و قطعا تداوم چنين حمايتهايي و بهرهمندي
ساير تيمها از آن نقش بسيار موثري در ارتقاي وضعيت رباتيك كشور و
كسب موفقيتهاي درخشانتر بينالمللي در اين عرصه خواهد داشت.
وي افزود: تيمهاي رباتيك به طور
كلي تنها به دو چيز نياز دارند كه يكي فراهم شدن امكان دسترسي
آنها به امكانات تحقيقاتي و آزمايشگاهي و ديگر حمايت مادي در
پيشبرد تحقيقات و حضور در عرصههاي بينالمللي است كه مطمئنا
ميتوان با كم كردن از هزينههاي بيش از حد در برخي زمينههاي
غيرضروري، بودجه اين قبيل فعاليتها را كه قطعا بركات زيادي براي
آينده كشور خواهد داشت به سادگي تامين كرد.
محمدحسين كاشاني -
يكي ديگر از اعضاي اين تيم - در ادامه به پيشينه تاريخي مسابقات
ربوكاپ و نحوه برگزري آنها اشاره كرد و به ايسنا گفت: اين مسابقات
يكي از معتبرترين مسابقات در زمينه رباتيك است كه تقريبا از سال نود
و هفت به صورت
رسمي برگزار ميشود. ايده برگزاري اين مسابقات به عنوان محلي براي
پيادهسازي الگوريتمهاي هوش مصنوعي، اولين بار در سال نود
و دو از سوي
پرفسور «آلن مك فورس» مطرح و توسط يك تيم رباتيك ژاپني اجرا شد.
در سال نود
و پنج اين ايده
در كنفرانس جهاني هوش مصنوعي مطرح و پذيرفته شد و در سال نود
و شش مسابقه
PRE CUP (پيش
مسابقه روبوكاپ) و از سال نود
و هفت مسابقات
رسمي به طور مستمر برگزار شده كه هر ساله هم بر تعداد تيمها و هم
بخشها و ردههاي آن افزوده ميشود.
كاشاني با بيان اين
كه تيمهاي ايراني براي اولين بار در سال نود
و هشت در اين
مسابقات شركت كردهاند، هدف اصلي از راهاندازي اين مسابقات را
توسعه دانش هوش مصنوعي و رباتيك از جنبههاي نرمافزاري و
سختافزاري عنوان كرد و گفت: براي جهتدهي بهتر مسابقات ربوكاپ،
هدفگذاري جالبي براي آن صورت گرفته كه رسيدن به حدي از پيشرفت در
زمينه رباتهاي فوتباليست است كه تيمي از اين رباتها بتوانند در
سال دو
هزار و پنجاه ميلادي
بر قهرمان مسابقات جام جهاني فوتبال آن سال غلبه كنند.
اين هدفگذاري
پنجاهساله چندين دور از واقعيت به نظر نخواهد رسيد اگر به ياد
آوريم كه از تحقق روياي پرواز برادران رايت تا اولين ماموريت آپولو
نيز تنها پنجاه سال
فاصله بوده است!
وي اظهار داشت: اين
كه چرا مسابقات فوتبال انتخاب شده شايد به اين خاطر است كه فوتبال
ضمن اين كه يكي از جالبترين و پرطرفدارانترين ورزشهاست تنها
مسابقهاي است كه ميتوان به وسيله آن تمام دستاوردهاي علم رباتيك
را در زمينههاي مختلف سختافزاري و نرمافزاري را پيادهسازي كرد.
البته قبلا به
منظور انجام رقابتهاي رباتيك از شطرنج استفاده ميشد كه يك بازي
ثابت و بدون تحرك است و همانند فوتبال، موقعيتهاي غير منتظره
مختلف كه نيازمند تصميمات لحظهيي و استراتژيك باشد در آن وجود
ندارد.
كاشاني افزود:
مسابقات ربوكاپ در ردهها و رشتههاي مختلف برگزار ميشود تا زمينه
تحقق هدف آرماني مسابقات ربوكاپ در ابعاد مختلف فراهم شود.
اين مسابقات در سه
شاخه كلي امداد و نجات، فوتبال و جونيور برگزار ميشود كه هر كدام
آنها نيز زيرشاخههايي مختلف ( مثل شبيه سازي و واقعي) دارند.
در سال نود
و هفت رباتهاي
فوتباليست فقط ميتوانستند دور خودشان بچرخند و حتي زمين را تشخيص
نميدادند، ولي امروزه با پيشرفتهاي صورت گرفته رباتها ميتوانند
زمين را تشخيص بدهند، از زمين فيلمبرداري كنند و رنگ رباتهاي
حريف، رنگ توپ و رنگ كاور تشخيص داده شده و رباتها تا حد زيادي
قادر به تصميمگيري در موقعيتهاي مختلف هستند.
واعظي نيز در
گفتوگو با ايسنا با اشاره به اين كه در اساس اين مسابقات هدف خود
فوتبال و برنده شدن نيست بلكه نمايش و ارائه دستاوردها و
پيشرفتهاي تحقيقاتي تيمها در زمينه هوش مصنوعي و رباتيك است،
اظهار داشت: در اين مسابقات گاهي پيش ميآيد كه تيمهايي با سطح
بسيار بالا كه در سالهاي قبل رتبههاي بالا آوردهاند، به علت
آمادهسازي برنامههايشان در يك دوره از مسابقات شركت نميكنند تا
بتوانند در دوره بعد دستاورد جديدتري را به نمايش بگذارند، در
صورتي كه حتي اگر با ربات سال گذشته خود شركت ميكردند باز هم
ميتوانستند مقام كسب كنند.
وي درباره وضعيت
تيمهاي ايراني حاضر در اين مسابقات نيز خاطرنشان كرد: تيمهاي
ايراني بيشتر در رده شبيهسازي مسابقات شركت ميكنند كه علت آن را
ميتوان اين موضوع بيان كرد كه آنها در كار مكانيكي قدرت كافي
ندارند كه علت اصلي آن هم هزينهها و امكانات سختافزاري مورد نياز
در اين بخشهاست.
واعظي اضافه كرد:
ما در سال دو
هزار و یک به
خوبي توانستيم مقام بياوريم ولي به تدريج كه رباتها تكنيكيتر
شدند و گرايش شركتهاي خارجي به حمايت و سرمايهگذاري روي تيمهاي
رباتيك افزايش يافت و حتي برخي شركتهاي بزرگ تيمهاي رباتيك
مستقلي ايجاد و به مسابقات اعزام كردند، تيمهاي ايراني كه در اين
زمينه شرايط خوبي ندارند به تدريج در اين بخشها از رقباي خارجي
عقب ماندند و به ناچار بيشتر آنها به حضور در ليگهاي شبيه سازي
كه فقط به نوشتن برنامه و الگورتيم نياز داشته و تكيه عمده آن بر
هوش و تفكر است اكتفا كردند.
عضو تيم رباتهاي
فوتباليست چهارپاي دانشگاه صنعتي شريف درباره اين ليگ از مسابقات
ربوكاپ كه طي آن رباتهايي با ظاهري مشابه سگ رقابت ميكنند، اظهار
داشت: اين بخش از مسابقات چيزي بين شبيه سازي كامل و مكانيك كامل
است كه طي آن دو تيم كه هر يك شامل چهار سگ رباتيك است در ميدان
بازي رقابت ميكنند و نرمافزار رباتها بايد به نحوي برنامهريزي
شده باشد كه بتوانند مستقلا تصميم بگيرند و به دنبال توپ بروند.
واعظي تصريح كرد:
بخش عمده كار اين است كه رباتها محل خود را در زمين تشخيص دهند،
الگوريتمهاي راه رفتن آنها هم مهم است كه كجا بيايند، كجا بروند و
چگونه؟
اين سگها در هر يك
ثانيه سی عكس
ميگيرند و تجزيه و تحليل ميكنند و برنامه بعدي خود را خودشان
تشخيص ميدهند و براي تصميم گيري تنها يك سيام ثانيه فرصت
محاسباتي دارند.
وي در پايان درباره
نحوه داوري اين بخش از مسابقات نيز گفت: داوري اين گونه مسابقات دو
بخش است يك بخش آن داوري است كه كنار زمين مراقب رباتها است كه
خطا نكنند و اگر خطا كنند، رباتها را بلند ميكند تا آرام شوند.
بخش دوم داور رايانهيي است كه سيگنالهايي ميفرستد و در صورتي كه
خطا شود اطلاع ميدهند.