پژوهشگران دانشگاه Rennes
و CEA-CNRS در
فرانسه و دانشگاه ايالت باسك اسپانيا با اعمال فشار به يك بلور
نامنظم شامل مولكول ميزبان و مولكولهاي مهمان، بلوري با پارامتر
شبكه نزديك به آن ايجاد كنند. اين فشار سبب ميشود كه پارامتر شبكه
مولكول مهمان در اثر انقباض به حد مولكول ميزبان برسد. به اين اثر،
محبوس شدن متناسب گفته ميشود.
اين محققان گفتند: ما توانستيم ساختار يك
تركيب را، هنگامي كه ساختار مولكولهاي مهمان به آن بسيار نزديك به
مولكول ميزبان باشند حفظ كنيم. فشار اعمال شده تنها به ميزان بسيار
كمي پارامتر شبكه مولكول مهمان را كاهش ميدهد و بدين ترتيب ميتوان
پارامتر شبكه دو سيستم را يكسان کرد. هم اكنون و پس از اعمال چندين
كيلو بار فشار، در سيستم ميزبان و ميهمان به صورت يك بلور معمولي
به هم متصل شدهاند.
تركيب بلور خودآرايي شده شامل مولكول ميزبان اوره مارپيچ با كانالهاي
تقريباً استوانهاي به قطر دروني 5.5 آنگستروم
و مولكول مهمان آلكني در درون اين كانال ميباشد. گروه تحقيقاتي
مذكور با استفاده از براش نوتروني پارامتر شبكه اين مولكولها را
اندازهگيري كردند.
اگر تناسب وجود نداشته باشد دو سيستم مذكور به هم متصل نميشوند و
ميتوان بدون صرف انرژي آنها را در كنار يكديگر حركت داد. بنابر
اين ميتوان اهميت اين بينظمي در ديناميك را در مقياس نانو
مخصوصاً در حفرات نانومتري تصور كرد.
Toudic و
همكارانش با اعمال فشار به اين بلور خواص آن را تنظيم كردند و آن
را از حالت نامتناسب به متناسب سوق دادند. او معتقد است كنترل
مداوم مولكولهاي مهمان ميتواند ابزاري بينظير براي تنظيم خواص
يك بعدي تركيبات معين در اختيار ما قرار دهد. نتايج كار ما زمينه
وسيعي را در مباحث علمي ميگشايد كه بتواند به تركيب مواد
نانوحفرهاي نامتناسب با خواص نوري، الكتريكي و تركيببندي
مولكولهاي مهمان بيانجامد. اين موضوعات شامل نانوسيالات و
نانوتريبولوژي ميشود كه هر دوي آنها كاربردهاي عملي بسيار مهمي
دارند.
اين محققان نتايج كار خود را در مجله
Physical Review letters
منتشر كردهاند