معادله زمان = زمان خورشيدي - زمان مكانيكي
اين اختلاف زماني سبب
ميشود كه فقط چهارروز(27 فروردين،24 خرداد،11 آذر،4 دي) درسال زمان
خورشيدي بازمان مكانيكي يكسان باشد.يعني در اين چهار روز معادله
زمان صفر است وخورشيد درساعت 12،ساعت رسمي درست دربالاي سر ما قرار
دارد.در بقيه روزها زمان خورشيدي دربازه زماني 16دقيقه عقب تر از
زمان رسمي ويا دربازه زماني 14 دقيقه
جلوتر از زمان رسمي مي باشد.
يكي
از عواملي كه باعث اين اختلاف زماني ميشود حركت انتقالي زمين در
مدار بيضي شكل وتغيير سرعت آن درزمان اوج وحضيض مدار خود نسبت به
خورشيد است(كه اين تغيير سرعت را ميتوانيم ازروي تغيير سرعت سايه
شاخص ساعت آفتابي مشاهده كنيم.)و عامل ديگر آن تمايل محوري زمين
است كه باعث تغيير مكان طلوع خورشيد درآسمان مي شود.
حركت وضعي زمين حركت قابل
پيش بيني سايه را در صفحه يك ساعت آفتابي سبب مي شود.طول عقربه
ساعت آفتابي (طول سايه) به، زمان،عرض جغرافيايي مكان ساعت وموقعيت
زمين در چرخش روزانه بستگي دارد.
ساعت خورشيدي ابزار دقيق
علمي است كه در صورت وجود آفتاب علاوه بر سنجش وقت، با اضافه نمودن
خطوط و وسايل مختلف بر روي صفحة آن ،روزهاي سال ،ارتفاع ، سمت و
زمان طلوع وغروب خورشيد،كسوف وخسوف ،اعياد وپاره اي از اطلاعات
نجومي را به كمك آن نشان داد.
امروزه
با وجود ساعتهاي مكانيكي ،استفاده از ساعتهاي آفتابي بسيار محدود
شده است واستفاده از آن در جهت پيوند ميان علم و مردم در اماكن
عمومي همچون پارك و اماكن مذهبي و... است.همچنين ساخت ساعت آفتابي
همه روزه مسائل جديدي راپيش روي منجمان مي گشايد.
ساخت ساعت آفتابي رابطه
ايست ميان رشته هاي هنر ومعماري ونجوم ورياضيات.
براساس كشفيات باستان
شناسي در مصر تا ريخ اختراع قديميترين ساعت هاي آفتابي را به
1500سال قبل از ميلاد مسيح نسبت مي دهند. از اين وسيله در دريا
نوردي وبراي اندازه گيري ارتفاع اجرام سماوي،ارتفاع اجرام درزمان
هاي معين وتعيين موقعيت جغرافيايي ناظر استفاده مي گردد.
نقل از
ایران فیزیک