دانشمندان در جواب این سئوال
که آیا شهر سانفرانسیسکو طی فرصت صد ساله ای که در اختیار
داشته است، برای وقوع احتمالی زلزله ای مجدد آماده شده یا
خیر،؟ می گویند : "یقینآ نه به طور کامل
صد سال پیش، در چنین روزیی زلزله
ای مصیبت بار که آتش سوزی عظیمی به همراه داشت، شهر
سانفرانسیسکو را با خاک یکسان کرد. طبق اظهارات متخصصین، اگر
امروز فاجعه ای مشابه رخ دهد، حدود 40 درصد از ساختمان های این
شهر در معرض تخریب قرار خواهند گرفت، شعله های آتش مجددآ به
آسمان خواهد رفت، پل ها در هم شکسته و ذخایر آبی به طور کامل
قطع خواهند شد. زلزله شناسان معتقدند از آنجائی که
سانفرانسیسکو صد سال گذشته را به آرامی پشت سر گذاشته، ساکنان
این شهر احساس امنیتی کاذب می کنند.
نگاهی به گذشته
در زلزله سال 1906 دست کم تعداد
3 هزار نفر کشته شدند، 225 هزار نفر از 400 هزار ساکنان این
شهر، بی خانمان شدند. ساعت پنج صبح روز هجدهم آوریل، ساکنان
این شهر با تکان شدیدی از خواب پریدند، به مدت چند ثانیه
ساختمان ها به شدت لرزید و مردم به زمین پرت شدند، اما این
تنها شروع ماجرا بود. در عرض چند دقیقه بر اثر ترکیدگی لوله
های گاز، جرقه زدن کابل های برق و بالا رفتن درجه حرارت، شعله
های آتش کل شهر را در بر گرفت.
چه پیش خواهد آمد اگر
بدون شک، زلزله شدید دیگری در
کمین این منطقه است، اما این بار جمعیت این شهر تقریبا دو
برابر سال 1906 است. مانند همان سال، اولین نشانه یک زلزله
شدید، یک تکان با سرعت نور است که از مرکز زلزله به شکل موج به
حرکت در می آید. یکی از مسئولین اداره بررسی های زمین شناسی
آمریکا که در طرح مقابله با زلزله مشغول فعالیت است -
زوبک(Zoback) در
این باره می گوید: "اگر
هنگام وقوع چنین حادثه ای در حال تماشای تلویزیون باشید، حتی
فرصت پریدن به زیر میز را نیز نخواهید داشت."
ماسه متحرک
زوبک معتقد است: "بیشتر ساختمان
های بلند شهر، بر روی زمین هایی از جنس ماسه بنا شده و لرزش
زمین باعث خواهد شد این رسوبات به ماسه های روان و متحرک تبدیل
شود. خیس شدن ماسه های ساحلی سبب حرکت خاک، ترکیدن لوله ها و
انحراف ساختمان هایی که فونداسیون محکمی ندارند، می شود."
"علاوه بر ساختمان های بلند، در
طراحی بسیاری از خانه های نزدیک ساحل نیز مقاومت در برابر
زلزله لحاظ نشده است. معماری غالب بر شهر سانفرانسیسکو - ساختن
یک گاراژ در طبقه اول و ساخت منزل مسکونی در بالای آن - در
مقابل تکان های شدید بسیار آسیب پذیر است."
بر طبق تحقیقات زوبک و همکارانش،
در صورت وقوع زلزله شدید دیگری در این شهر، 40 درصد از منازل
مسکونی به طورکامل تخریب خواهند شد. از آنجائیکه در شهر
سانفرانسیسکو بیشتر منازل اجاره ای است و دولت کنترل شدیدی بر
اجاره ها دارد، نرخ اجاره در این شهر پایین است، و صاحب خانه
ها انگیزه ای برای ضد زلزله کردن منازل ندارند.
منابع آبی سانفرانسیسکو بیش از
هر چیز در معرض تخریب بر اثر زلزله هستند. حدود 85 درصد از آب
این شهر تنها از یک خط لوله از کوههای نوادا (Nevada)، که بیش
از 150 مایل (240 کیلومتر) با شهر فاصله دارد، تامین می شود و
در این مسیر سه گسل بر اثر حرکت زمین ایجاد شده است.
برای جلوگیری از بحران آب،
مسئولین تصمیم دارند طی یک پروژه ده ساله، خط لوله کوتاه تر و
جدیدی را جایگزین کنند، اما این پروژه در سال 2016 به مرحله
عمل خواهد رسید، چنانچه قبل از آن زلزله ای در این شهر رخ دهد،
ساکنان دچار بحران خواهند شد، درست مانند اتفاقی که بعد از
طوفان کاترینا در نیو اورلئان رخ داد و حیات ساکنان آنجا به
محموله های بطری های آب ارسالی بستگی داشت.
هیچ راه گریزی نیست؟
طبیعتا با ویران شدن خانه ها و
کمبود آب، ساکنان این شهر نیز مانند ساکنان نیو اورلئانز (New
Orleans) بعد
از وقوع کاترینا در سپتامبر گذشته، شهر را ترک خواهند کرد. اما
پیش بینی شده که اکثر جاده ها، از جمله آزاد راه شمالی - جنوبی
نیز تخریب خواهند شد. برای جلوگیری از تخریب های این چنینی نیز
تعابیری اندیشه شده که آنها نیز در 10 سال آینده به مرحله اجرا
می رسد.
شواهد امر حاکی از این است که
اگر زودتر از ده سال، زلزله ای در شهر سانفرانسیسکو به وقوع
بپیوندد، اتفاقی که در شهر نیو اورلئان بعد از طوفان کاترینا
رخ داد، بار دیگر تکرار خواهد شد.