اشعه توليد شده به وسيله لامپ
اشعه ايکس يک
طول موج ندارد. بلکه شامل گستره اي از طول موج هاست. پرتوهاي ايکس
به وسيله دو نوع فرايند توليد مي شوند.
شتاب منفي الکترون ها
در موقع برخورد با انتهاي ماده هدف پرتوهاي ايکسي با طول موج هاي
متفاوت توليد مي کند. اين پرتو "سفيد" يا نوار پيوسته فرکانس ها
در طيف اشعه ايکس را به عنوان تابش
ترمزي مي
شناسند.
برخورد الکترون با اتم هدف
موجب جابه جايي الکترون مداري در اتم هدف و راندن آن به حالت
پرانرژي تري مي شود. اين عمل را برانگيزش مي نامند.
هنگامي که الکترون مداري پرانرژي به موقعيت مداري نخستين خود برمي
گردد، رها شدن انرژي به
صورت گسيل پرتوي با فرکانس خاصي خواهد بود. اين پرتو شدت خيلي
بيشتري نسبت به پرتو "سفيد" زمينه خواهد داشت.
معمولا براي هر ماده هدف
معيني بيش از يک طول موج اشعه ايکس وجوددارد. طول موج پرتو توليد
شده به وسيله لامپ
اشعه ايکس ،
حدپاييني دارد که با ولتاژ لامپ
نسبت عکس دارد. کمترين طول موج برحسب نانومتر (NM) از
رابطه زير به دست مي آيد. که در آن V ولتاژ
لامپ مي باشد.
l min =1239.5/V
پرتو حد پاييني طول موج طيف ، بيشترين اهميت را در پرتو نگاري
دارد. زيرا توانايي نفوذ آن بيشتر است.
مشخصه هاي بارز اشعه ايکس
بزرگي جريان لامپ بر پخش طول موج اشعه ايکس توليد شده تاثير ندارد.
اما بر روي شدت پرتو موثر است
طول موج اشعه
ايکس يا اشعه
گاما بسيار
مهم است. با کاهش طول موج ، نفوذپذيري پرتو به درون محيط افزايش مي
يابد. به بيان ديگر در مقايسه با پرتوي با طول موج بزرگتر ، پرتوي
با طول موج بسيار کوتاه قادر به نفوذ به ماده معيني با ضخامت بيشتر
و يا چگالي بيشتر
خواهد بود. بنابراين ، اگر حداقل طول موج پرتو توليد شده با افزايش
ولتاژ لامپ کاهش يابد، نفوذپذيري پرتو افزايش خواهد يافت.
بررسي کمي اشعه ايکس
پرتو ناشي از لامپ 200 کيلوولتي به درون فولادي به ضخامت حدود 25mm نفوذ
مي کند اگر ولتاژ لامپ به 1Mv افزايش
يابد، پرتو به درون فولادي به ضخامت حدود 130mm نفوذ
خواهد کرد.
حد
بالاي عملي براي لامپ هاي اشعه ايکس رايج در حدود 1000Kv است
و اين امر سبب توليد اشعه ايکس با کوتاهترين طول موج مي شود. اين
پرتو انرژي فوتوني
تقريبا برابر 1Mev دارد.
پرتو ايکس با انرژي فوتوني تا 30Mev را
با استفاده از الکترونهاي پرانرژي «الکترونهاي سريع) بوجود آمده به
وسيله مولد واندوگراف شتابدهنده
خطي يا
چشمه بتاترون مي توان توليد کرد.
نفوذپذيري اشعه ايکس
نفوذپذيري پرتوهاي ايکس توليد شده از پرتوهاي گاما کمتر بوده اما
براي پرتوهاي ايکس توليد شده در لامپهاي اشعه ايکس به وسيله چشمه
هاي پرانرژي در خصوص فولاد نيز ديده مي شود. بايد توجه کرد که
بيشترين ضخامتهاي استفاده از زمانهاي پرتودهي چند دقيقه اي و فيلمي
باسرعت
متوسط مي
توان مورد بررسي قرار داد. مقاطع ضعيفتر را با استفاده از زمانهاي
پرتودهي طولاني و فيلمي با سرعت زياد
مي توان بازرسي کرد.
نحوه توليد اشعه ايکس
پرتوهاي ايکس را به وسيله بمباران هدفي فلزي با باريکه اي از
الکترونهاي سريع توليد مي کنند. قطعات اصلي لامپ
اشعه ايکس شامل
کاتد براي گسيل الکترونها و آند به عنوان هدف مي باشد که هر دو
درون لامپ خلا جاي گرفته اند. با توجه به ميزان نفوذ اشعه ايکس و فرکانس مربوطه
اش از لامپ هاي اشعه ايکس متنوعي در کارهاي تحقيقاتي ، پزشکي ،
صنعت و ... استفاده مي کنند.
گروه علمي نابغه هاي ايران
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
آخرین
مقالات |