منجمان برای نخستين بار موفق شده اند پاره ای از مشخصه های فيزيکی ماده تاريک را در قالب اعداد و ارقام ملموس بيان کنند.

 

 

اين ماده غيرعادی که کيهان را پُر کرده اما با تکنولوژی های فعلی قابل رؤيت نيست، يکی از معماها بزرگ علم نوين به حساب می آيد.

اما پژوهشگران نسبت به يک چيز اطمينان دارند: اينکه ماده تاريک وجود دارد.

اکنون تيمی از موسسه نجوم دانشگاه کمبريج دست کم توانسته است حد و مرز تراکم آن در فضا را مشخص کند و "دمای" آن را اندازه بگيرد.

پروفسور گِری گيلمور به بی بی سی گفت: "اين نخستين سرنخی است که از ماهيت اين ماده به دست آورده ايم. برای نخستين بار، اکنون عملا با جنبه های فيزيکی آن سر و کار پيدا کرده ايم

دانشمندان اطلاعات زيادی درباره آنچه ماده باريونی می نامند - ماده "عادی" که ستارگان، سيارات و موجودات زنده از آن تشکيل شده اند - دارند، اما آنها برای درک ماده اصلی سازنده کيهان در تقلا بوده اند.

 

 

 

 

دوازده کوتوله

اخترشناسان نمی توانند ماده تاريک را مستقيما رديابی کنند زيرا هيچگونه نور يا تشعشعی ساطع نمی کند.

با اين حال حضور آن را می توان از چرخش محوری کهکشان ها استنتاج کرد: ستارگان کهکشان ها با چنان سرعتی در حرکت هستند که اگر به خاطر قوه جاذبه يک نوع ماده نامرئی نبود، در اثر قوه گريز از مرکز فرار می کردند و کهکشان ها متلاشی می شدند يا اصلا از ابتدا شکل نمی گرفتند.

مطالعات نشان می دهد که اين ماده تاريک تقريبا 80 تا 85 درصد ماده موجود در جهان را تشکيل می دهد.

اکنون تيم پژوهشگران دانشگاه کمبريج با مطالعه دقيق 12 کهکشان کوتوله که در کرانه های کهکشان ما، راه شيری، قرار دارند اطلاعات تازه ای درباره ماده تاريک فراهم آورده اند.

آنها با استفاده از بزرگترين تلسکوپ های موجود جهان، از جمله رصدخانه عظيم "وی ال تی" در شيلی (وابسته به رصدخانه جنوبی اروپايی) نقشه های سه بعدی کهکشان ها را تهيه کرده و از حرکات ستارگان آنها برای "رديابی" تاثير ماده تاريک موجود در ميان آنها و اندازه گيری دقيق وزن آن استفاده کرده اند.

محتمل ترين نامزد برای ماده تاريک همان "ذرات سنگين با تعامل ضعيف" يا به اصطلاح Wimp  است. دانشمندان معتقدند که اين ذرات کهن از انفجار بزرگ به جا مانده اند.

برخی تعميم های نظريه "مدل استاندارد ذرات بنيادی" داير بر توضيح پذيرفته شده ماده و نيرو، وجود اين ذرات را پيش بينی می کند. اما وجود آنها همچنين به توضيح ساختمان و هندسه جهان قابل مشاهده کمک زيادی خواهد کرد.

 

 

 

همسايگان بزرگ

پژوهش دانشگاه کمبريج همچنين به دستاورد مستقل و جداگانه ديگری منجر شده است: مطالعه دقيق کهکشان های کوتوله به دانشمندان اجازه داد جرم کهکشان ما را با دقت بيشتری نسبت به گذشته اندازه بگيرند.

پروفسور گيلمور گفت: "معلوم شد که جرم کهکشان راه شيری بيش از آن است که تاکنون تصور می کرديم."

"اکنون به نظر می رسد که راه شيری بزرگترين کهکشان موجود در جهان محلی است، و حتی از اندرومدا هم بزرگتر است. تا همين چند ماه قبل پنداشته می شد که جای آنها برعکس است."

تيم دانشگاه کمبريج انتظار دارد نخستين نتايج مطالعه اش ظرف چند هفته آينده آماده ارائه به يک نشريه ممتاز اخترفيزيکی باشد.