تغييرات عظيم اقليمى

 

 

 

 

 

براى غالب مردم فرض بر اين است كه آب و هواى جهان كم و بيش ثابت است و آنچه اين روزها تحت عنوان گرمايش جهانى به گوش مى خورد تنها عامل گرم شدن هوا است. واقعيت اين است كه آب و هواى جهان متغير است و اين تغييرات در دوره هاى تاريخى چند هزار يا چندصدساله قابل تشخيص است. دگرگونى اقليم يك پديده طبيعى است كه در مقياس زمانى چندهزارساله به وقوع مى پيوندد. اما در مقياس قرن يا دهه نيز مشاهده شده است. در مورد مقياس چندهزارساله مى توان به دوره هاى يخبندان اشاره كرد. فاكتورهايى كه تغيير اقليم را تشديد مى كنند عبارتند از: تغيير تابش منعكس شده خورشيد، تغيير مدار زمين و رانش قاره ها.

گرمايش جهانى يك مسئله جدى است. بدون شك گرمايش جهانى اخير يكى از آثار فعاليت هاى بشرى است. به هر حال تغيير اقليم و گرمايش جهانى به طور طبيعى نيز به وقوع مى پيوندد. يك بهينه اقليمى در عرض هاى جغرافيايى متوسط نيمكره شمالى در حدود ۵ هزار تا ۸ هزار سال قبل اتفاق افتاده است كه در آن درجه حرارت متوسط ۵/۲ درجه سانتى گراد بيشتر از متوسط گرمايش جهانى خواهد بود كه اين ميزان بسيار بيشتر از ميانگين دماى اروپا، آمريكاى شمالى و شرق آسيا است. در حدود ۲ هزار و ۵۰۰ سال پيش يك اقليم شديداً سرد در هر دو نيمكره به وقوع پيوست و تا حدود قرن بيستم ادامه داشت. سپس روند وخامت اقليم مخصوصاً در نيمكره شمالى ادامه پيدا كرد- اين دوره تحت عنوان «بهينه اقليمى زودگذر» يا «دوره گرم ميانى» خوانده مى شود- تا آنجا كه يك دوره خشكى و گرما از حدود اواخر ۹۰۰ تا ۱۳۰۰ بعد از ميلاد ادامه داشت. اين تغييرات اقليمى شرايط مناسبى براى پرورش انگور در انگلستان جنوبى فراهم كرد. وايكينگ ها سرزمين هاى سبز را مستعمره خود كردند و سرخپوستان بومى آمريكا اقدام به كشاورزى ديم در جنوب شرق ايالات متحده كردند.

از حدود سال ۱۸۸۰ دماى هوا در تابستان و زمستان در برخى از نواحى معتدله نيمكره شمالى در حال افزايش بوده است. در دهه ۱۹۲۰ افزايش دماى هوا جهانى بود و احتمالاً اين افزايش درجه حرارت در نتيجه بالا بودن ميزان گازهاى گلخانه اى و فقدان نسبى انفجارهاى آتشفشانى بزرگ بوده است.

شواهد و مدارك مربوط به دوران چهارم زمين شناسى نشان مى دهند كه معمولاً واكنش موجودات زنده در برابر تغييرات محيطى به صورت مهاجرت بوده است. همچنين اين مدارك نشان مى دهند كه تغييرات اقليمى پيش بينى شده در آينده عظيم بوده و روند بى سابقه اى در تاريخ زمين شناختى خواهد داشت: سرعت تغييرات اقليم اخير چنان زياد بوده كه از تغييرات اقليم ۵/۴ ميليون سال پيشى گرفته است. شواهد و مدارك موجود نمايانگر اثر انكارناپذير انسان بر اقليم جهانى است. نتيجه گيرى كه «انجمن چنددولتى تغيير اقليم» كه در سال ۱۹۹۵ به عمل آورده بر اساس تغييرات قابل توجه در درجه حرارت و تراكم اكسيدكربن حاصل از فعاليت هاى بشرى بوده است. از نتايج تغيير اقليم مى توان به عنوان نمونه به گرم ترين سال يعنى سال ۱۹۹۷ اشاره كرد. در انگلستان گرم ترين سال ها، ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۵ بودند كه خود شاهدى بر تغيير اقليم هستند. تغييرات عمده در ميزان بارندگى، تغييرات فصلى و تداوم خشكسالى از جمله آثار قابل پيش بينى گرمايش جهانى هستند. در بريتانيا گروهى موسوم به «محققين آثار تغيير اقليم» برخى از تغييرات اقليمى را كه آثار مهمى بر پوشش گياهى و حيات وحش دارند، مشخص كرده اند. يكى از عوارض تغييرات آب و هوا در سال هاى اخير افزايش عمومى درجه حرارت هوا است. ميانگين درجه حرارت جهانى افزايش خواهد يافت. احتمالاً اثرات درجه حرارت در نواحى معتدل جهان از ساير نواحى از جمله نواحى استوايى مشهودتر است.

گرمايش جهانى باعث مى شود كه نوسانات درجه حرارت افزايش يابد. اين امر باعث مى شود كه تابستان ها گرم تر شده و احتمالاً امواج هواى گرم افزايش خواهند يافت. معمولاً افزايش درجه حرارت با افزايش بارندگى همراه است و بارندگى حدود ۱۰ درصد افزايش خواهد يافت. بيشترين افزايش بارندگى در بخش هاى شمالى و شرقى بريتانيا اتفاق مى افتد. اما بارندگى زمستانى در جنوب شرقى نيز افزايش خواهد يافت.

ممكن است گرمايش جديد جهانى باعث شود كه مناطق جنوبى بريتانيا بدل به مناطق واقعاً خشكى شود. در اين مناطق تابستان ها خيلى خشك شده و در بريتانياى جنوبى شرايط خشك تر در برخى از نواحى جهان گسترش خواهند يافت. مطمئناً وقوع حوادثى نظير توفان هاى شديد كه از آثار تغيير اقليم هستند و همچنين ميانگين سرعت باد مخصوصاً هنگام اعتدال بهارى و پاييزى افزايش خواهند يافت.

 

 

 

نقل از شرق