من چگونه انسانی هستم ؟ دیگران دارای چه شخصیتی هستند ؟

اهمیت انسان شناسی و خودشناسی به خصوص در زمان تصمیم گیری های مهم مثل انتخاب رشته تحصیلی ، همسر ، شغل و مكان مناسب برای زندگی ، دیده می شود . به سبب اهمیت این شناخت ، فلاسفه ، پیامبران ، دانشمندان ، مربیان و معلمین اخلاق شیوه های مختلفی را پیشنهاد كرده اند . یكی از پرسشهای خود شناسانه كه كاربرد عملی و ساده ای دارد این است : « به من بگو چه و چگونه انتخاب می كنی ، تا به تو بگویم كیستی . »

ماهر لحظه در زندگی انتخاب و حذف می كنیم . هم اكنون كه كتاب « غلبه بر عصبیت » را مطالعه می كنیم خود یك انتخاب است . اینكه در چه ساعتی مطالعه كنیم باز انتخاب دیگری است . همواره در انتخاب امری مجبور به حذف امور دیگر هستیم . مسئله انتخاب در انسان به صورتی است كه وقتی انتخاب هم نمی كنیم باز به گونه ای انتخاب می كنیم ، زیرا در آن شرایط انتخاب نكردن را انتخاب كرده ایم .

باید توجه كنیم كه نیروهای اندیشه و تفكر نقش مهمی در به وجود آوردن مشكلات و همچنین حل آنها دارند . اندیشه و پندار و تفكر تنها در ذهن انسان باقی نمی ماند و طبق اصل حركت و نیرو ، تأثیر آن در گفتار و احساس و رفتار ، و حتی در به وجود آمدن احتیاجات و تمایلات وی ، مؤثر است .

اگر ما تصور كنیم كه زندگی مانند بازار سوداگران است كه انسان باید تنها به فكر خودش باشد و هر چه ممكن است بیشتر سود ببرد ، این اندیشه در حد فكر باقی نمی ماند و ما براساس آن انتخابهایی می كنیم كه سبب واكنشهایی به صورت تجاوزها ، سوداگریها ، عدم رعایت حقوق دیگران می شود كه همه زاییده همان اندیشه ذهنی اولیه هستند .

ما اغلب متحیریم كه برای مشكلات روانی خود چه كار باید بكنیم ؛ مشكلاتی مثل ترس ، اضطراب ، بی تصمیمی، تنهایی و نا امیدی ؛ در حالی كه اصل همه اینها از اندیشه ها و تفكرات ما ناشی می شود . غیر از هفت هنر شاید اساسی ترین و ضروری ترین هنر برای هر انسانی هنر تغییر اندیشه های نادرست به اندیشه های درست باشد .

شیوه تفكر و نحوه قضاوت ما كه اغلب ، با آن ها برخورد سطحی كرده ایم ، یكی از پر پشتوانه ترین امور اجتماعی و فرهنگی است . نیروهای اندیشه ما مانند تأسیسات عظیم برق است . این تأسیسات می توانند تمام مشكلات ناشی از تاریكی یك كشور یا شهری را حل كنند ؛ ولی ممكن است ما از چنین تأسیسات عظیمی اطلاع نداشته باشیم و تصور كنیم كه روشنایی منحصر به نور یك چراغ قوه ضعیف كوچك است كه در دست داریم و فقط شعاع محدودی را می توانیم با آن روشن كنیم . این كتاب به ما می آموزد كه برای حل مشكلات خودمان خیلی نیرومندتر و قوی تر از آن هستیم كه تصور می كنیم .

نكته مهم دیگر نقش و نیرویی است كه ما در ارتباط با انتخاب كردن داریم ، به این معنی كه ما خود را در این زمینه خیلی ناتوان تصور می كنیم . هنگامی كه با مشكلی مواجه می شویم احساس می كنیم كه در جبری غیر قابل تغییر قرار گرفته ایم . آنچه كه سوابق تاریخ بشری در زندگی انسانها نشان می دهد داستان تغییر جبر به اختیار است . ممكن است جبرهایی هرگز در زندگی شكسته نشوند ، ولی بسیاری از آنها را می توان با جبری نیرومندتر به اختیار درآورد . چندی پیش بیماری سل جبر بود ، امروز با كشف درمانش به اختیار تبدیل شده است . زمانی سیل خانه ها را ویران می كرد ، با ساختن سد ، جبر ویرانی سیل به اختیار جلوگیری از آن درآمد . جبرهای اجتماعی و روانی نه مطلق هستند و نه تغییر ناپذیر ، به این شرط كه باور كنیم نیروهای ما ، در انتخاب درست از نادرست قوی است . بنابراین بنا به گفته زرتشت كه می گوید :

« اهورا (خدای نیكی ) و اهریمن  ( خدای بدی ) هر دو در وجود تو است ، انتخاب كن كه می خواهی با اهریمن زندگی كنی یا با اهورا » . نقش مهم این كتاب هم این است كه ما را هدایت می كند تا بتوانیم انتخاب سالم و ناسالم و درست و نادرست را از هم تشخیص دهیم . ولی نباید تصور كنیم كه یك بار اندیشه های درست را جانشین اندیشه های نادرست كردن كافی است . بسیاری از پندارها و افكار غلط در ذهن ما به صورت شرطی و عادت درآمده اند و دارای قدرت و نیروی زیادی هستند كه به سادگی حاضر نیستند جایشان را به پندارها و ا فكار جدید و درست بدهند . به این سبب كلیه آثاری كه آگاهی و تجربه و فنون بیشتری برای درك و شناخت این اندیشه های نادرست در اختیار ما می گذارند بسیار آموزنده و با ارزش هستند .

برای تغییر اندیشه های نادرستی كه شرطی شده اند ، همانطور كه خود این اندیشه ها از طریق تكرار در ما به صورت عادت درآمده و نیرویی كسب كرده اند ، باید از راه تكرار اندیشه های درست ، و نیرومند كردن آنها ، بر اندیشه های نادرست غلبه پیدا كنیم . مثلاً اگر در ذهن كسی این فكر كه : « من تغییر نمی كنم » یا « دیگران قابل تغییر نیستند » مدتها تكرار شده باشد ، برای تبدیل آن به :« من تغییر می كنم » باید این فكر جدید مدتی تكرار شود . در واقع اصل فن روانشناسی امروز بر اساس برنامه ریزی درست در تكرار است . پس نكته مهم دیگر این است كه بدون تكرار ، تغییر پندار و اندیشه و افكار امكان پذیر نیست و باید هنر برنامه ریزی درست تكرار را بیاموزیم .

عنوان اصلی این كتاب « نقطه ضعف های شخصیت شما » است . برخورد درست و سالم با نقاط ضعف چیست ؟ آیا درست است هنگامی كه اشاره ای به نقطه ضعفی در شخصیت ما   می شود بی جا عصبانی شویم و از آن دفاع كنیم ؟ مثلاً اگر به ما بگویند متجاوز هستیم ، یا خود خواهیم ، یا حریص و طماع هستیم و... آیا درست است كه از نقطه ضعف خود فرار كنیم ؟ آیا بجاست كه نقطه ضعف خود را در ذهنمان نقطه مثبت و قدرت پنداریم ؟ نه ، اینها انواعی از پندارها ، برخوردها ، گفتارها و رفتارهای ما در ارتباط با نقاط ضعفمان است .

حال ببینیم برخورد درست با نقاط ضعف چگونه است ؟ مهمترین كار اینست كه آنها را بفهمیم و درك كنیم ، نه اینكه از آنها دفاع كنیم و منطق سازی كنیم كه آنها درست هستند . در واقع اغلب سه نوع برخورد نادرست با نقاط ضعف می شود :

1-عده ای نقاط ضعف خود را نمی پذیرند ، و یا آنها را خیلی كوچك و بی اهمیت می پندارند . این دسته از نقطه ضعفهای خود غافلند .

2-عده ای نقاط ضعف خود را بزرگ می كنند و خود را در دریای عمیقی از نقاط ضعف غرق می كنند ، البته با پندارشان نه با واقعیت . این دسته هم قادر به برخورد درست با نقاط ضعف خود نیستند .

3-عده ای بر اثر بی تفاوتی و بی اعتنایی ، وجدان نقطه ضعف و نقطه قدرت در ذهنشان بیدار نیست . اینها در برابر هر پدیده ای عنوان « كه چی ؟ » را بكار می بردند ، مثلاً می گویند : « كه چی ، به فرض حالا نقطه ضعف هم نداشته باشم ؟»

برخورد سالمی كه باید به شكل یك شخصیت بالغ با نقاط ضعف خود داشته باشیم این است كه تحقیق و یقین كنیم كه اولاً آیا نقاط ضعفی را كه تصور می كنیم داریم صحت دارد یا نه . دوم اینكه آیا از آنها دفاع می كنیم یا آنها را محكوم كرده ایم . سوم اینكه آیا كسی كه این نقاط ضعف را به ما گفته است واقع بینانه گفته یا سوءنیتی داشته است .

یكی دیگر از برخوردهای نامناسب با نقطه ضعف در فرهنگهایی است كه ارزش زیادی به قدرت و قدرت طلبی می دهند ، در واقع غرور ( ارزش دادن ) به قدرت دارند . این غرور سبب می شود هنگامی كه انسانها می خواهند نقطه ضعف خودشان را ببینند ناراحت و بهم ریخته شوند و احیاناً احساس اهانت كنند . یكی از دانشجویان ما  می گفت كه : « بدترین فحش در زندگی برای من این است كه به من بگویند تو نقطه ضعف داری . » در صورتی كه اگر بر ما روشن شد كه نقطه ضعف داریم می بایست نسبت به آن احساس مسئولیت كرده و درصدد رفع آن برآییم .

موضوع دیگری كه دارای اهمیت است قضاوت فرهنگی ای است كه درباره این نوع آثار می شود . عده ای معتقدند كه چون این كتابها در فرهنگ دیگری نوشته شده است كه با فرهنگ ما فرق دارد، استفاده ای برای ما نخواهد داشت . باید توجه كرد كه انسانها در سراسر تاریخ از جهاتی با هم مشابه و از جهاتی متفاوت هستند . مثلاً همه فعالیتی بنام تفكر و احساسات ، رفتار و گفتار دارند . همه آنها احتیاجات و تمایلاتی دارند كه مشابه است ، اما ضبط داخلی آنها براساس فرهنگ و شرایط متفاوت است . شناختهایی از انسان هست كه جنبه جهانی دارد و نیز شناختهایی كه اساس تفاوتهای فرهنگی است .

باید متوجه باشیم كه سیاه و سفید برخورد كردن بی جا با مسایل به ما جواب درستی نمی دهد . موقع خوردن هلو نمی توانیم هسته آنرا نیز بخوریم . مهم این است كه ما در مطالعه این نوع كتابها توجه كنیم كه چه بخشهایی از آن برای ما مفید و كمك كننده است و اگر احیاناً‌ صفحاتی یا فصلی از آن با فرهنگ ما مغایرت داشت به كل كتاب قلم بطلان نكشیم . مطالب این كتاب از نوعی نسبیت برخوردارند و درستی آنها با توجه به تطابق و جوابی است كه واقعیت به ما می دهد .

در فصل آخر این كتاب ، فصلی كه مربوط است به تصویر شخصی كه تمامی نقاط ضعف خود را از میان برده است ، احتمال یك سوءتعبیر وجود دارد . مقصود از تفكر درست در برابر نقطه ضعف این نیست كه انسان اصلاً نقظه ضعف نداشته باشد زیرا چنین چیزی امكان پذیر نیست . زندگی ، انسان و تاریخ انسان برخوردی است از به وجود آمدن نقاط ضعف ، و در برابرش نقاط قدرت . در واقع جنگ میان این نقاط ضعف و قدرت است كه انسان را به سوی تكامل و پیشرفت هدایت می كند . بنابراین باید مراقب باشیم كه دچار كمال پرستی ناسالم و افراطی نشویم . هر انسانی بطور اجتناب ناپذیر گرفتار نقاط ضعف می شود و نباید به این سبب احساس بی اعتباری و  بی ارزشی كند .

واقعیت امر اینست كه اگر ما چگونگی بخش نادرست و ناسالم شخصیت كنونی خود را ـ كه دارای اندیشه های نادرست ( نقاط ضعف ) و ضد خود و ضد دیگران است ـ اساس قضاوت خویش قرار دهیم ممكن است این نظریه را كه « انسان باید خوب باشد » یك برداشت خیال پردازانه تلقی كنیم . با اطمینان می توان گفت كه اگر ما به تغییر اندیشه ها و پندارهای نادرست خود بپردازیم ، به خصوص وقتی اندیشه ها و بازتابهای شرطی شده ناسالم را از دست بدهیم ، می بینیم كه رسیدن به آنچه كه در كتاب گفته شده ، با توجه به نسبیت نقطه های ضعف ، كار مشكل و خیالپردازانه ای نیست .

سخنرانی می خواست برای جمعی از معتادان به الكل ثابت كند كه الكل شرّی است ماورای همه شرها . دو ظرف كه با مایع شفافی پر بود به حاضران نشان داد و گفت كه یكی از آنها محتوی آب خالص و دیگری الكل رقیق نشده است . در یكی از ظرفها كرمی را انداخت و همه دیدند كه كرم شناكنان به سوی كناره ظرف آمد و از آنجا  تا سطح مایع بالا رفت . سپس كرم را درآورد و در ظرف الكل انداخت . كرم در برابر چشم حاضران بلافاصله متلاشی شد . سخنران گفت :« خوب ، دیدید ! حالا چه نتیجه ای از این آزمایش می گیرید ؟ » از عقب جمعیت كسی با لحنی شمرده و آرام گفت : « تا الكل می نوشیم ، هرگز كرم پیدا نمی كنیم

در این كتاب هم خواننده دقیقاً آن چیزی را می شنود و درك می كند ، كه براساس ارزشها ، اعتقادات ، پیشداوریها، و تاریخچه زندگی خود ، مایل به شنیدن و درك كردن آن است . نوشتن درباره اعمال و رفتارهای شخصیت شكن و راههای غلبه بر آنها ، موضوع حساسی است . اشخاص ممكن است به زبان بگویند كه بسیار علاقمندند در عمق وجود خود بنگرند و شخصیت خودشان را تغییر دهند ، اما رفتارشان بیانگر چیز دیگری باشد . تغییر دادن كار مشكلی است . بسیاری از مردم بندبند وجودشان در برابر از بین بردن افكاری كه حامی و حافظ احساسات و رفتارشان است، مقاومت می كند . اما به رغم داستان كرمها امیدوارم شما این كتاب را قلباً‌ دوست بدارید . من كه خود به آن عشق می ورزم ، و آنرا عاشقانه نوشته ام .

گرچه می دانم كه تأمین سلامت فكری امری چندان سهل و آسان نیست ولی تصور هم نمی كنم كه این كار حتماً باید سخت و خالی از تفریح بوده و حاوی یك سلسله حركات و دستورالعملهای مرموز و پیچیده باشد . سعی كرده ام از توضیحات مشكل و بغرنج اجتناب كنم ، زیرا معتقدم كه «شاد بودن » امر چندان مشكلی نیست . سلامت روانی یك وضع و حال كاملاً طبیعی است ، و وسیله رسیدن به آن نیز در دسترس همه ما قرار دارد . به عقیده من اجزاء یك زندگی مؤثر و مثبت و سازنده را مجموعه سنجیده ای از تلاشهای جدی و پی گیر ، همراه با اندیشه روشن ، شوخ طبعی و اعتماد به خود ، تشكیل می دهند . من معتقد به فرمولهای تخیلی ، یا كاوشهای تاریخی در گذشته شما نیستم تا كشف كنم كه « چون با شما به شدت و سختگیرانه رفتار شده است پس دیگری مسئول اندوه و ناراحتی شما است

این كتاب طرح مؤثری برای دستیابی به شور و شادی ارائه می دهد ، طرحی كه در مسیری روشن و قابل فهم و منطقی بر مسئولیت و تعهد نسبت به خود ، و شور زندگی و تمایل به داشتن شخصیت انتخابی خود ، تكیه دارد . اگر شما موجودی سالم و شاد باشید ، شاید در این لحظه فكر می كنید كه خودتان هم می توانستید چنین كتابی بنویسید . گمان شما صحیح است . درك اصول زندگی مثبت و سازنده نیازی به داشتن درجه دكترا یا تجربیات مشاوران و راهنمایان حرفه ای ندارد . درس زندگی را تنها در كلاس و كتاب نمی آموزند ، بلكه آنرا با تعهد نسبت به خویشتن و احساس مسئولیت و اقدام در جهت كسب شادمانی فرا می گیرند . این كاری است كه من نیز همه روزه می كنم ، و در عین حال به دیگران نیز كمك می كنم تا انتخابهای مشابهی بعمل آورند .

هر بخش از این كتاب همانند یك جلسه مشاوره و راهنمایی نوشته شده است ، به این منظور كه هر چه بیشتر ، امكانات و مقدورات كمك به خویشتن را توضیح دهد . هر یك از پندارهای خطا و نقاط ضعف ، یا رفتارهای شخصیت شكن ، و همچنین سوابق تاریخی آن در فرهنگ جامعه ( و در وجود شما ) مورد بررسی قرار می گیرد . تأكید بر آنست كه به شما كمك شود تا علل ابتلای به آن نقطه ضعفها را درك كنید . سپس رفتارهای خاصی كه در چارچوب هر نقطه ضعف قرار می گیرند برشمرده می شود . این رفتارها همان اعمال روزمره شما هستند كه ممكن است به نظر كاملاً‌ قابل قبول برسند ، اما در حقیقت به شادی شما لطمه وارد می آورند . هیچ مثال و       نمونه ای از بیماران بیمارستانی كه دچار آشفتگیهای حاد روانی هستند در این كتاب وجود ندارد ، بلكه تماماً با آن علایم عصبی سروكار داریم كه همه ما همه روزه از خود بروز می دهیم . پس از بررسی رفتارهای خطا ، دلایل دست یازیدن به چنین رفتارهای ناراحت كننده تشریح می شود و آن شبكه حفاظتی روانی كه برای دوام رفتارهای شخصیت شكن بنا نموده اید به دقت مورد توجه قرار می گیرد . كوشش شده است كه به پرسش های زیر پاسخ داده شود : « رفتارهای عصبی من چه نتیجه ای دارد ؟»  و « چرا با وجود زیانهایی كه دارد باز هم تكرار می شود ؟ » .

همانطور كه پندارها و رفتارهای خطای خود را یك به یك بررسی می كنید ، بدون تردید متوجه خواهید شد كه تمامی نتایج رفتارهای عصبی علایم مشابهی در بر دارند . خواهید دید كه دلایل تكرار رفتارهای عصبی یكسان اند. مهم اینست كه افراد فكر می كنند كه دست یازیدن به واكنشهای قراردادی و آموخته شده بی خطرتر است ، ولو اینكه شخصیت انسان را خرد كند . به علاوه اغلب اشخاص با حفظ پندارها و تكرار رفتارهای بیمارگونه ، لزوم تغییر دادن شخصیت و به عهده گرفتن مسئولیت خویش را نفی می كنند . انواع تصورات باطل درباره امنیت و اطمینان خاطر خود را در سراسر كتاب مشاهده خواهید كرد و به تدریج درخواهید یافت كه این شبكه حفاظتی روانی ، شما را از سرزنش خود و استفاده از فرصتهای تغییر دادن شخصیت خود ، دور نگه می دارد . درك این واقعیت كه علل تكرار بسیاری از رفتارهای عصبی و بیمارگونه یكی است، رشد كلی شخصیت شما را آسانتر و عملی تر می سازد . این علل را از بین ببرید تا نقاط ضعف و رفتارهای اشتباه آمیز شما نابود شوند .

هر بخشی از كتاب با بیان چند تدبیر صریح و ساده برای حذف رفتارهای بیمارگونه كه شخصیت را خرد می كنند خاتمه می یابد . جلسات مشاوره و راهنمایی روانی نیز عیناً چنین است . به این معنی كه هر شكل ، و موارد بروز آن ، بررسی می شود و دلایل رفتارهای شخصیت شكن جستجو می شود ، آنگاه تدابیر مشخصی برای از بین بردن موارد مزاحم ارائه می گردد .

ممكنست گاهی این طریقه به نظرتان تكراری بیاید . این امر نشانه خوبی است ـ نشانه تفكر موثر و سازنده است . من سالیان زیادی است كه به روان درمانی اشتغال دارم و می دانم كه ایجاد تفكر مثبت و سازنده ، تفكری كه بتواند رفتارهای مخرب را تغییر دهد ، به صرف بیان حاصل نمی شود. توجه توأم با بصیرت بایستی بارها و بارها تكرار شود . فقط آنگاه كه مطلبی كاملاً درك و پذیرفته شده باشد می تواند به تغییری در رفتار بیانجامد . به این خاطر است كه مطالب معینی بایستی بارها و بارها در این كتاب تكرار شود ، همانگونه كه در جلسات پیاپی مشاوره روانی عمل می كنند .

دو موضوع اساسی به عنوان محور بحث در تمام صفحات كتاب دیده می شود . نخست ، میزان توانایی شما در انتخاب احساسات و عواطف تان است . شروع می كنید به بررسی زندگی خود در پرتو انتخابهایی كه كرده اید یا انتخابهایی كه نتوانسته اید به عمل آورید . این كار ، تمامی مسئولیت چگونگی شخصیت و احساسات شما را بر دوش خودتان می گذارد . شادتر شدن و مؤثرتر وقابل تر بودن به معنای آگاهی بیشتر از انتخابهایی است كه در حد توانایی شماست . شخصیت شما همان مجموعه انتخابهای شما است ، و من باور دارم كه با انگیزه و كوشش مناسب و كافی ، می توانید هر گونه شخصیتی را كه بخواهید دارا شوید .

مطلب دیگری كه در این كتاب بر آن تأكید می شود آنست كه مسئولیت و اختیار لحظات حال را با هشیاری به دست خویش بگیرید . این نكته به دفعات تكرار خواهد شد ، و در حذف نقاط ضعف شخصیت شما و آفرینش شادی نقش اساسی دارد . تنها یك لحظه است كه در آن می توانید هر چیزی را تجربه كنید و دریابید ، و آن لحظه، اكنون است ، لیكن شما برحسب عادت اوقات زیادی را كه سرگرم تفكر درباره تجربیات گذشته یا آینده هستید عملاً تلف می كنید . تبدیل « اكنون » به لحظات سازندگی و شكوفایی كامل ، محك زندگی مثبت و مؤثر است . تمام رفتارهای شخصیت شكن ( نقطه ضعفها و خطاها ) در واقع كوششهای باطلی است در جهت زیستن در  لحظه ای سوای لحظه كنونی .

انتخاب آگاهانه و زیستن در لحظه حال موضوعی است كه كم و بیش در تمام صفحات كتاب برآن تأكید می شود . با مطالعه دقیق ، به زودی پرسشهایی را كه كمتر به فكرتان رسیده از خود خواهید پرسید : مثلاً اینكه « چرا تصمیم گرفته ام كه در این لحظه پریشان و ناراحت باشم ؟ » و « چگونه می توانم از لحظات حال خود استفاده مثبت تر و سازنده تری بكنم ؟ » پرسشهایی درونی كه شما را از حوزه های ضعف و خطا دور می كند و به حوزه اتكاء به خویشتن و شادی رهنمون می شود.

كتاب با تصویر كوتاهی از شخصی كه تمامی نقاط ضعف خود را از بین برده و از نظر احساسات و عواطف در دنیایی زندگی می كند كه نه از بیرون ، بلكه از درون هدایت می شود ، خاتمه می پذیرد .

1-آیا یقین دارید كه فكر شما و مغز شما مال شما است ؟ ( بخش نخست )

2-آیا توانایی كنترل احساسات خود را دارید ؟ ( بخش نخست )

3-آیا انگیزه های شما درونی و ذهنی است یا بیرونی و عینی ؟ ( بخش هفتم )

4-آیا فارغ از نیاز به تأیید و تحسین دیگران هستید ؟ ( بخش سوم )

5-آیا آیین نامه رفتاری خود را ، خودتان تعیین می كنید ؟ ( بخش هشتم )

6-آیا از آرزوی انصاف و عدالت فارغید ؟ ( بخش هشتم )

7-آیا می توانید خودتان را بپذیرید و از شكوه و شكایت پرهیز كنید ؟ ( بخش دوم )

8-آیا فارغ از قهرمان پرستی هستید ؟ ( بخش هشتم )

9-آیا فعال و كاری هستید یا منتقد و ایراد گیر ؟ ( بخش نهم )

10-آیا از مجهول و ناشناخته استقبال می كنید ؟ ( بخش ششم )

11-آیا می توانید از توصیف خود با مفاهیم مطلق خودداری كنید ؟ ( بخش چهارم )

12-آیا می توانید در همه اوقات خودتان را دوست بدارید ؟ (بخش دوم )

13-آیا می توانید استعدادهای خود را رشد و پرورش دهید ؟ ( بخش دهم )

14-آیا تمامی روابط اتكایی را از بین برده اید ؟ ( بخش دهم )

15-آیا تمامی ملامت كردنها و عیبجویی ها را از زندگی خود حذف كرده اید ؟ ( بخش هفتم )

16-آیا به تمامی از احساس گناه آزاد هستید ؟ ( بخش پنجم )

17-آیا توانایی آنرا دارید كه از نگرانی نسبت به آینده بپرهیزید ؟ ( بخش پنجم )

18-آیا توانایی دوست داشتن و پذیرفتن عشق را دارید ؟ ( بخش دوم )

19-آیا می توانید از خشم فلج كننده در زندگی خود دوری كنید ؟ ( بخش یازدهم )

20-آیا مسامحه كاری را به عنوان سبك زندگی خود از میان برده اید ؟ ( بخش نهم )

21-آیا یاد گرفته اید كه به نحو مثبت و سازنده ای شكست بخورید ؟ ( بخش ششم )

22-آیا می توانید به صورت خود جوش و بدون نقشه و برنامه ، از زندگی لذت ببرید ؟ ( بخش ششم )

23-آیا قدرت درك و آفرینش طنز و شادی را دارید ؟ ( بخش یازدهم )

24-آیا دیگران با شما آنطوری رفتار می كنند كه خود شما می خواهید ؟ ( بخش دهم )

25-آیا انگیزه و محرك شما در زندگی ، نیروها و استعدادهای قابل رشد شما است ، یا نیاز شماست به رفع كمبودها ؟ ( بخش نخست )

یكی از دوستان من ، پس از شنیدن سخنرانی من ، شعر زیر را با عنوان «‌ جهت های تازه » سروده است :

می خواهم تا دوردستها سفر كنم ،

می خواهم زندگی كنم ، وجود داشته باشم ، « باشم » ،

و حقیقت را از درون خودم بشنوم .

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 

26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40