گاز کامل گازی
را گویند که تغییرات فشار ، دما و
حجم آن تابع قانون گازها میباشد( تعریف ماکروسکوپی
گاز کامل گازی
را گویند که ذرات گاز همانند
نقاط مادی بدون اثر بر یکدیگر باشند (تعریف میکروسکوپ
نگاه اجمالی
گاز ، خوش رفتارترین ماده برای دماسنجی است
زیرا نسبت فشار P ی
یک گاز در هر دما به فشار Ptp همان
گاز در نقطه سه گانه ، هنگامی که P
، Ptp هر
دو به سمت صفر میل میکنند به مقداری نزدیک میشود که مستقل از
ماهیت گازی است. مقدار حدی این نسبت ضربدر 273.16K ،
به عنوان دمای گاز کامل سیستم θ1 ،
که در آن فشار گاز برابر P است
تعریف شده دلیل این رفتار منظم را میتوان با بررسی چگونگی وابستگی
حاصلضرب PV یک
گاز به چگالی یا
، اگر جرم ثابت باشد برعکس حجم پیدا کرد. در مورد یک گاز حقیقی
تنها هنگامی که فشار به سمت صفر میل میکند معادله حالت به صورت PV=nRθ در
میآید. علاوه بر این انرژی
داخلی یک
گاز حقیقی تابعی از فشار و دماست.
انرژی درونی گاز
کامل
ظرفی را که از
نظر حرارتی عایق است و دیوارههای آن صلب هستند در نظر بگیرید. این
ظرف توسط یک تیغه به دو بخش تقسیم شده است. فرض کنید که یک قسمت پر
از گاز و قسمت دیگر خالی باشد اگر تیغه برداشته شود، گاز دستخوش
فرایندی موسوم به انبساط خواهد شد که در حین آن هیچ کاری انجام نمیگیرد
و هیچ حرارتی منتقل نمیشود چون φ و W هر دو صفرند، از قانون اول
نتیجه میشود که انرژی داخلی در طی یک انبساط آزاد بدون تغییر باقی
میماند. انرژی داخلی یک گاز کامل عبارت است از مجموع انرژی
جنبشی و پتانسیل تکتک
ذرات تشکیل دهنده گاز میباشد. در گاز کامل ذرات نسبت به هم فاقد
انرژی پتانسیل هستند. پس تنها انرژی گاز کامل تنها مربوط به انرژی
جنبشی ذرات آن میباشد.
-E = NK و (E = N (3/2
KT )
و نیز انرژی
درونی گاز
کامل فقط تابع دمای مطلق گاز میباشد:
E0/E1 =
T2/T1
تغییر انرژی درونی گاز کامل نیز چنانچه گفته شد برابر است با ΔE
= W + α یعنی
تغییر انرژی درونی یک دستگاه برابر است با کار و گرمای مبادله شده
بین دستگاه و محیط. اما اگر دستگاه کار یا گرما دریافت
کند اندازه آنها مثبت و اگر کار و گرما از دست بدهد اندازه آنها
منفی خواهد بود..
ویژگی گاز کامل
چنانچه بیان
شد در مورد یک گاز
حقیقی ،
تنها هنگامی که فشار به سمت صفر میل میکند، معادله حالت به صورت:
PV = nRθ
درمیآید. علاوه بر این انرژی درونی
یک گاز حقیقی تابعی از فشار و دماست. بهتر است در این مرحله یک گاز
کامل تعریف کنیم که ویژگیهای آن در عین حال که نظیر ویژگیهای هیچیک
از گازهای موجود نیست، تقریبا همان ویژگیهای یک گاز حقیقی در
فشارهای پایین است. طبق تعریف در مورد یک گاز کامل معادلات زیر
صادقند :
PV = nRθ ------------> (∂u/∂v)θ=0
فقط
dV/dp)θ=0
------------> Vtθ
اینکه آیا میتوان یک گاز حقیقی را مانند یک گاز کامل مورد بررسی
قرار داد یا نه؟ بستگی به قابل قبول بودن خطای ناشی از این کار در
این محاسبه معین دارد. یک گاز حقیقی در فشارهای کمتر از حدود 2
اتمسفر را میتوان با خطایی کمتر از چند درصد همچون یک گاز کامل
تلقی کرد. حتی بخار
اشباع شدهای
که با مایع خود در حال تعادل است، اگر فشار
بخار کم
باشد میتوان معادله
حالت گاز را
با خطای اندکی به کار برد.
تعیین تجربی ظرفیتهای گرمایی
ظرفیتهای گرمایی
گازها با روش الکتریکی اندازه گیری میشوند. برای اندازه گیری Cv گاز
در داخل یک فلاسک با
دیوارههای نازک فولادی که دور آن یک سیم گرمکن پیچیده شده است
قرار میگیرد. با برقرار کردن یک جریان
الکتریکی در
سیم ، مقداری گرما به گاز داده میشود و گرمای ویژه در حجم ثابت با
اندازه گیری افزایش دمای گاز بدست میآید.
روش مشابهی برای
اندازه گیری CP بکار
میرود با این تفاوت که به جای محدود کردن گاز در یک حجم ثابت ، به
گاز اجازه داده میشود که در فشار ثابت از میان یک گرماسنج که
در آنجا گاز به طریق الکتریکی مقدار معلومی گرما در واحد زمان
دریافت میدارد، جریان یابد. با استفاده از دماهای اولیه (ورودی) و
نهایی (خروجی) سرعت تولید گرما و
سرعت جریان گاز ، مقدار Cp محاسبه
میشود. نتایج اینگونه اندازه گیریها بر روی گازها در فشارهای
پایین (گازهای تقریبا کامل) میتوان به صورت سادهای برحسب
ظرفیتهای گرمایی مولی بیان کرد.
تمام گازها
1 - Cv تابعی
فقط از θ است
2- Cpفقط
تابعی ازθ است و بزرگتر از Cv است.
3- Cp –
Cv = Const
= R
4- γ=
Cp /Cv>1
گازهای تک اتمی ، مانند He
، Ne و A و
بیشتر بخارهای
فلزات ، مانند
بخارهای Na
، Cd و Hg در
گستره وسیعی HCv از
دما ثابت ، و تقریبا مساوی r 2/3
Rاست.
HCp در
گستره وسیعی از دما ثابت ، و تقریبا مساوی با 5/2 5/2R است.
H γ در
گستره وسیعی از دما ثابت و تقریبا مساوی R 5/3R است.
گازهای به اصطلاح دو اتمی دائمی
مانند H2 ،
D2 ، O2 ،
N2 ، No و
CO
Cv در
دمای معمولی ثابت و تقریبا برابر 2R/5 است
و با ازدیاد دما افزایش می یابد Cp در
دمای معمولی ثابت و تقریبا برابر 2R/7 است
و با ازدیاد دما افزایش می یابد γ در
دماهای معمولی ثابت و تقریبا مساوی 5R/7 است
و با ازدیاد دما کاهش می یابد.
گازهای چند اتمی و گازهایی که از
نظر شیمیایی فعال هستند. مانند
__CO2 و
NH3 و CH4__
و __CL2 و
Br2
Cp و
Cv و Cp/
Cv با دما نغییر
میکنند. این تغییر برای هر گاز متفاوت است.
معادله حالت یک گاز
کامل
فرضیههای
اساسی نظریه
جنبشی یک
گاز کامل عبارتند از:
n = mN/m
مول/ مولکول
NA=
6.022×1023
یا 10-10×3
است. تحت شرایط متعارفی ، میانگین فاصله مولکولها حدود 50 برابر
قطر آنهاست
-
فرض میشود که مولکولهای یک گاز
کامل هیچ نیروی جاذبه یا دافعه بر روی مولکولهای دیگر به جز در
مواردی که با یکدیگر و با یک دیواره برخورد میکنند، وارد نمیسازند.
بین برخوردها مولکولها دارای حرکت مستقیم الخط یکنواختاند.
-
قسمتی از دیواره
که یک مولکول با آن برخورد میکند صاف در نظر گرفته میشود و
برخورد کاملا کشسان فرض میشود. اگر w سرعت
یک مولکول نزدیک
شونده به یک دیواره باشد، فقط مقدار مولفه عمودی سرعت 'W ،
در اثربرخورد به دیواره تغییر میکند و از به 'W به '
2W میرسد.
این امر ، یک تغییر کلی مساوی با '
2W در
سرعت به بار میآورد.
-
اگر هیچ میدان نیروی خارجی وجود
نداشته باشد، مولکولها بطور یکنواخت در تمام ظرف توزیع میشوند
چگالی مولکولی N/v ثابت
فرض میشود. بطوری که در هر عنصر کوچک حجم dV ،
تعداد dN مولکول
وجود دارد که برابر است با
dN =
N/V.dV
عنصر بینهایت dV ،
در نظریه جنبشی باید دارای همان شرایط باشد که در ترمودینامیک دارد.
یعنی نسبت به V
کوچک باشد و در عین
حال آنقدر بزرگ باشد که dN را
عدد بزرگی بسازد. اگر به عنوان مثال ، 1cm3 حجم
، شامل 1013 مولکول
باشد یک میلیونیم یک سانتیمتر مکعب شامل 1013 مولکول
است و شرایط یک عنصر دیفرانسیلی حجم را دارد
W و W + dW
نقل از رشد
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
آخرین
مقالات |