اگر یک انتهای سیخی را به مدت زیادی داخل اجاقی گرم نماییم،
انتهای دیگر آن نیز گرم میشود. آزمایشهای مربوط به گرما از
طریق بدنه سیخ ، از انتهای داغ به انتهای سرد منتقل میشود.
این روش انتقال آزمایشهای مربوط به گرما
، یا شارش انرژی از طریق ماده را رسانش
گرمایی میگویند. فلزات ،
بویژه نقره ، مس و آلومینیوم رساناهای
خوب آزمایشهای مربوط به گرما و بیشتر غیر
فلزات رساناهای
ضعیف آزمایشهای مربوط به گرما هستند. ته مسی ماهیتابه
آزمایشهای مربوط به گرما را در تمام جهات و بطور یکنواخت در ته
ماهیتابه پخش میکند. دسته ماهیتابه از جنس چوب یا پلاستیک است
که رساناهای ضعیفی هستند. وقتی از این مواد برای جلوگیری از
رسانش آزمایشهای مربوط به گرما استفاده میشود، عایق
حرارتی نامیده
میشوند.
آب رسانای
بسیار ضعیف گرماست. اگر یک ظرف آب را زیر شعله اجاق گاز قرار
دهید، ممکن است سطح آب به جوش آید، در حالی که ته آب هنوز سرد
باشد. برای اینکه آب بطور یکنواخت گرم شود باید آنرا روی شعله
اجاق گاز گذاشت. در این حالت ، آب در ته ظرف گرم و منبسط
میشود و چگالی آن
کاهش مییابد. در نتیجه آب گرم از ته ظرف بالا میآید و آب سرد
پایین رفته و به شعله نزدیکتر میشود. این فرآیند را که انتقال
همرفت مینامند،
آنقدر ادامه مییابد تا تمامی حجم آب داخل ظرف به نقطه جوش
برسد.
انتقال آزمایشهای مربوط به گرما از طریق
همرفت فقط تحت شرایط معینی اتفاق میافتد. اولین شرط این است
که ماده
شاره باشد
(مایع یا گاز) تا بخش گرم کننده آن بتواند از میان بخش سردتر
بالا برود. همچنین شاره باید از پایین گرم یا از بالا سرد شود.
در خانه بخاری نزدیک کف اتاق قرار دارد در حالیکه قسمت سردکن یخچال در
بالای آن واقع است. وسایل زیادی برای جلوگیری از انتقال
آزمایشهای مربوط به گرما از طریق رسانش وجود دارد.
این وسایل با جلوگیری از جریان هوا مانع
انتقال آزمایشهای مربوط به گرما میشوند. برای همین ، فضاهای
میان دیوارهای خانه را با اسفنج پر
میکنیم، خودمان را با لایههای پشمی میپوشانیم و کولمنهای
مسافرتی را از اسفنج میسازیم. آزمایشها نشان میدهد هوا
رسانای ضعیفی است و اگر ما بتوانیم آنرا گیر بیاندازیم،
میتوانیم از انتقال
همرفتی گرما هم
جلوگیری کنیم.
آزمایشهای مربوط به گرما از خورشید از
طریق یک فضای وسیع خلا و
تهی به زمین میرسد و این مسیر را بصورت اشعه ، مانند نور ولی
نامرئی طی میکند. هر جسم گرم ، حتی انسان از
خود اشعههایی گسیل میکند. اجسام سرد این آزمایشهای مربوط به
گرما را جذب میکنند ، بنابراین مثل همیشه انتقال خالص
آزمایشهای مربوط به گرما از جسم گرم به جسم سرد صورت میگیرد.
از اینرو ، آزمایشهای مربوط به گرما همانند نور از
طریق تابش و به خط مستقیم منتقل میشود. برای همین ، وقتی در
آزمایشهای مربوط به هوا باز مقابل آتش مینشینیم، صورت ما از
آزمایشهای مربوط به گرما سرخ میشود و پشت ما سردتر میشود.
کارایی یک جسم در تابش یا جذب آزمایشهای
مربوط به گرما به رنگ سطح آن بستگی دارد. جسم
سیاه هر
تابشی را به سرعت و با کارایی زیاد جذب میکند. توانایی تابش
انرژی گرمایی از سطح بستگی نزدیکی به توانایی جذب انرژی تابشی
توسط آن سطح دارد. جسم سیاه هنگامی که گرم است، یک تابنده عالی
است. به همین دلیل پردههای خنک کننده موتورها را همواره رنگ
سیاه میزنند.
اما جسم سفید نه جذب کننده خوبی است و نه تابشگر خوب است. به
عنوان مثال سطح نقره مانند اغلب فلزات همانند جسم سفید عمل میکنند.
برای عایق
بندی اتاقکهای
زیر شیروانی از یک لایه ورق آلومینیوم نیز استفاده میشود. ورق
آلومینیوم از تابش گرمای داخل به خارج در زمستان و از تابش
گرمای خارج به داخل در تابستان جلوگیری میکند.