گفت وگوى تلفنى با پروفسور فرانك ويلچك و ديويد گراس پس از اعلام برندگان جايزه نوبل فيزيك ۲۰۰۴ در پنجم اكتبر. اين گفت وگو را جوانا روز انجام داده است.

•••
 

•من از Nobel prize.org  كه وب سايت رسمى بنياد نوبل است با شما تماس مى گيرم. مى خواهم مصاحبه كوتاهى با شما داشته باشم و آن را روى وب سايت بگذارم.
 

•آيا تا به حال اين وب سايت را ديده ايد؟
 

بله، اما اخيراً نه. شايد به اين دليل باشد كه فكر مى كردم نحس باشد، اما يكى دو سال پيش نگاهى به آن انداختم
 

•انتظار اين خبر را داشتيد؟
 

راستش اين موضوع خيلى شوكه كننده نبود. منظورم اين است كه من از ارزش كارى كه كرديم كاملاً آگاه بودم. حتى اگر من خودم به اين موضوع فكر نكرده بودم، خيلى ها به آن فكر مى كردند. البته رقيبان توانمند زيادى وجود دارند و هر سال شانس به يك نفر رو مى آورد. بنابراين، اين موضوع هم تعجب آور است و هم نيست.
 

•كى متوجه شديد كه اين كشف واقعاً شايسته جايزه نوبل است؟
 

فكر مى كنم حدود سال ۱۹۷۵ يا ۱۹۷۶ بود كه احتمال مى دادم برنده جايزه نوبل شوم، يعنى قبل از آنكه ديگران متوجه شوند، ديويد گراس كه من با او كار مى كردم مطمئن نبود كه اين كشف از اهميت زيادى برخوردار باشد، اما من از همان اول مطمئن بودم.
 

•چطور شد كه اين قدر يقين پيدا كرديد؟
 

چون به اين حقيقت باور داشتم كه ما تئورى اى داريم كه از لحاظ رياضياتى بسيار دقيق و غيرقابل تغيير است و بعضى از پديده هاى بسيار مهم را به درستى توضيح مى دهد، به اين معنى است كه اين تئورى درست است و فقط زمان لازم است تا به طور قطعى به ديگران ثابت كند كه درست است، مهم تر از آن اينكه بيشتر از آنچه كه فكر مى كردم پربار و ثمر بخش بود. اين كشف نه تنها مشكل برهم كنش قوى _ نيرويى كه پروتون ها و نوترون ها را مى سازد و هسته هاى اتم ها را نزديك به هم نگه مى دارد - حل كرد اما ماهيت مسئله كه نشان مى داد كه چيز ها در فواصل كوتاه و انرژى هاى زياد ساده مى شوند، واقعاً امكان فكر كردن در مورد جهان اوليه را به روش علمى و كنترل شده مهيا ساخت. علاوه بر آن، تجزيه و تحليل آزمايش ها در انرژى زياد به روشى قدرتمند و متفكرانه كه پيش از آن غيرممكن به نظر مى رسيد، شدنى ساخت.
 

•شما وقتى كه اين نظريه را كشف كرديد، خيلى جوان بوديد، مگر نه؟
 

بله من ۲۱ ساله بودم.
 

•اما از نتيجه كار مطمئن بوديد
 

خوب از نتيجه مطمئن بودم چون آن را محاسبه كرده بودم، اما نكته مهم اين است كه اين كار كمى طول كشيد. حدود دو سال طول كشيد تا واقعاً نسبت به درستى آن اطمينان پيدا كردم و وقتى كه متقاعد شدم فهميدم كه اين نظريه خيلى خيلى مهم است و با گذشت  سال ها بر اهميت آن افزوده شد.
 

•اين موضوع مربوط به پيش از دريافت PhD  است؟
 

بله اين كار بخشى از روند جست وجو براى انجام كار در دوره PhD  بود
 

•چه توصيه اى براى دانشجويان جوان امروز داريد؟

به خودتان و به طبيعت فكر كنيد

•برنامه امروز شما چيست؟

باشه. مشكلى نيست

•شما انتظار داشتيد كه امسال برنده اين جايزه باشيد؟

نمى دونم. فكر مى كردم شانس من يك به سه است

•اما شما اين جايزه را براى كشفى كه بيش از سى سال پيش انجام داده بوديد گرفتيد

درسته

•از اون موقع تا به حال شما هر سال منتظر جايزه بوديد؟

نه. فقط بيست و نه سال آخرش رو
 

•مى فهمم

شوخى كردم
 

•من با فرانك ويلچك صحبت كردم او گفت كه مطمئن بوده اين كشف مستحق جايزه نوبل بوده. اما شما مطمئن نبوديد.
 

منظورتون اينه كه او از اول مطمئن بود؟ از همان روز اول؟ مطمئن بود كه اين كشف مستحق جايزه نوبل بوده؟
 

•بله
 

خودش چنين چيزى گفته؟

•بله. اين عين چيزيه كه خودش گفته

خوب، او جوانتر و بى تجربه تر بوده. راستش فكر مى كنم سه سال طول كشيد تا مدارك آزمايشى محكمى به دست بياورم و تازه اون وقت بود كه گفتم «مدارك صددرصد درسته»

•مى خواستيد متقاعد بشيد؟
 

بله
 

•پس شما فكر مى كنيد كه يك تئورى بايد به طور آزمايشى.

مطمئناً. نظريه پرداز ها هم ممكنه اشتباه كنند، فقط طبيعته كه هميشه درست مى گه
 

•آيا شما فعلاً برندگان نوبل جديدى را آموزش مى دهيد؟
 

مطمئناً چنين آرزويى دارم. من رئيس يك موسسه فيزيك نظرى هستم كه تعداد زيادى برنده جايزه نوبل بالقوه اونجا كار مى كنن. اما يك نظريه پرداز بايد همواره منتظر تصميم طبيعت هم باشه. بعضى از ايده ها شگفت انگيزند و شايد حتى درست باشند.
 

•مثلاً چه ايده هايى؟
 

خوب من بيشتر به ايده هايى كه در موردتئورى مطرح مى شوند علاقه دارم. اما اين تئورى هنوز در مرحله اى نيست كه صحت آن قطعى باشد.
 

•آنها مى گويند كه تئورى از لحاظ آزمايشى خيلى دور از

درسته. اما ايده هاى ديگرى هم مطرح شده. نظريه پردازها ايده هاى جالبى دارند كه سال ها طول مى كشد تا تائيد شوند. ابر تقارن يكى از آن ايده هايى است كه ما منتظر تائيد آن هستيم.
 

•آيا شما در اوايل دهه ۷۰ مى دانستيد كه اين دو دانشجوى جوان يعنى فرانك ويلچك و ديويد پوليتزر داراى اين توانايى هاى بالقوه هستند؟ و يك جورهايى استثنايى هستند؟
 

خوب، فرانك اولين دانشجوى من بود.
 

•واقعاً
 

بله. من هم خيلى جوان بودم. وقتى او شروع به كار با من كرد من تقريباً ۳۱ ساله بودم. او اولين دانشجوى فارغ التحصيل من بود و فكر مى كردم كه همه دانشجويان فارغ التحصيل من در حد و اندازه فرانك هستند.
 

•حالا نظرتون عوض شده؟
 

من دانشجويان خوب ديگرى هم داشتم مثل اد ويتن. اما فهميدم كه همه دانشجويان به خوبى فرانك نيستند
 

•نصيحتى براى دانشجويان جوان امروز داريد؟ آنها چه كار بايد بكنند و چه طور بايد مطالعه كنند تا يك روز برنده جايزه نوبل شوند؟
 

نصيحت من به دانشجويان اينه كه به مشكلات بزرگ فكر كنند. منظورم اينه كه روى چيزى كار كنند كه در آن كار احتمال پيشرفت داشته باشند اما هميشه مشكلات بزرگ را به خاطر داشته باشند. و با دقت نگاه كنند و ببينند طبيعت مى خواد چه چيزى به ما بگه
 

•از چه زمانى فكر مى كرديد كه يك دانشمند بشويد؟ آيا از بچگى به اين موضوع فكر مى كرديد؟
 

بله. در واقع مى شد گفت كه من در سن ۱۳ سالگى تصميم گرفته بودم يك فيزيكدان نظرى شوم
 

•دوباره به خاطر جايزه نوبل به شما تبريك مى گويم و اميدوارم در ماه دسامبر شما را در استكهلم ببينم