يك مدرس دانشگاه "ام.آي.تي" ايده تازه‌اي را به اجرا درآورد كه به مبتكران در سراسر جهان و بخصوص در كشورهاي جهان سوم امكان مي‌دهد با هزينه كم، طرحهاي ابتكاري خود را عملي سازند و به روياهاي خود در زمينه ابداع مصنوعات و دستگاههاي جديد جامه عمل بپوشانند.

نيل گرشنفلد ‪Neil Gershenfeld ‬در جريان تدريس يك درس ابتكاري كه براي آن عنوان "چگونه تقريبا هر چه را مايليد بسازيد" انتخاب كرده بود، متوجه شد كه بسياري از شركت‌كنندگان در كلاس، از هر طبقه و گروه، خواه دانشجو و كشاورز يا هنرپيشه سينما، زماني كه ابزار مناسب در اختيارشان قرار گيرد مي‌توانند انواع اشيا و مصنوعات ازتحليلگر شيميايي ساختار شير، تا دستگاهي براي سخن گفتن با طوطيها و ستاره ماهيهاي مصنوعي را توليد كنند.

عنوان دانشگاه ام آي تي ‪ Center for Bits and Atoms ‬است كه مي‌توان به فارسي آن را "مركز تحقيقات از سير تا پياز" ترجمه كرد و ترجمه تحت‌اللفظي آن "مركز تحقيقات درباره بيت‌هاي اطلاعات و اتمها" است.

گرشنفلد با كمك همكارانش آزمايشگاههايي شخصي براي ساخت مصنوعات تكميل كرده است كه به افراد امكان مي‌دهد هرچه را كه علاقه دارند توليد كنند.

اين آزمايشگاههاي شخصي يا ‪ fabrication' laboratories‬به اختصار "فب لبز" ‪  fablabs‬ناميده شده‌اند

به‌اعتقاد گرشنفلد در ۱۰‬تا  ۲۰سال آينده اين آزمايشگاهها مي‌تواند انقلاب تكنولوژيك تازه‌اي را شكل دهد كه از حيث وسعت و فراگيري با انقلابي كه از كاربرد كامپيوترهاي شخصي پديد آمد برابري خواهد كرد و احتمالا از آن نيز فراتر خواهد رفت.

اين محقق معتقد است كه اهميت ايده جديد در آن است كه همگان، خواه غني و خواه فقير، مي‌توانند از آن استفاده كنند و در اين ميان بخصوص افرادي كه در جوامع كمتر پيشرفته زندگي مي‌كنند بيشتر از آن منتفع خواهند شد.

با اين روش توليد مصنوعات ميزان حيف و ميل در منابع طبيعي به حداقل كاهش خواهد يافت و هر فردي به اندازه نياز خود و متناسب با ان اقدام به ساخت مصنوعات مي‌كند.

در ساخت اين وسايل و مصنوعات نيز مي‌توان از اجزاي دستگاههاي ديگر و وسايل بازيافت شده استفاده به عمل آورد.

زماني كه اين محقق براي نخستين بار كلاس درس خود را برپا كرد با سيل متقاضيان شركت در آن مواجه شد و بسياري از افراد شركت‌كننده در زمره كساني بودند كه از مهارتهاي فني يا دانش تخصصي بهره‌اي نداشتند.

با اين حال همين افراد در پايان كلاس موفق به ساخت دستگاهها و مصنوعاتي شدند كه از هر حيث ابتكاري به نظر مي‌رسد.

آنچه كه به موفقيت اين افراد كمك كرد امكاناتي بود كه دانشگاهها از حيث دستگاههاي پيشرفته و ابزار فني قدرتمند در اختيارشان قرار داده‌بود.

اين دستگاههاي پيشرفته قادرند ماده را در اجزاي بسيار ريز به اشكال مختلف شكل دهند و به عنوان مثال با سوزاندن اجسام صلب با ساختارهاي خاص و كمك پرتوهاي ليزر آنها را به پليمرهاي مايع تبديل كنند يا با بهره گيري از ذرات پودر مانند ساختاري مركب به وجود آورند.

اما هدف اين آزمايشگاههاي شخصي صرفا توليد اين قبيل مصنوعات نيست. با كمك اين آزمايشگاهها مي‌توان انواع تجهيزات اندازه‌گيري ، وسايل ارتباطي و دستگاههاي حمل و نقل را توليد كرد. براي اين منظور مدارهاي الكترونيك ارزان در اختيار افراد قرار داده مي‌شود، مدارهايي كه مي‌توانند عمليات كنترل و محاسبه را به انجام برسانند.

گرشنفلد معتقد است كه دنيا پر از افراد مبتكري است كه به علت دسترسي نداشتن به‌امكانات قادر نيستند استعدادهاي خود را به ظهور برسانند.

براي كمك به اين قبيل افراد "آزمايشگاههاي شخصي توليد مصنوعات" در قالب يك مجموعه حاوي يك كامپيوتر شخصي و شماري از ابزارها و وسايل طراحي شده است. بهاي هر يك از اين مجموعه‌ها در حال حاضر ۲۰هزار دلار است.

به گزارش پايگاه اطلاعاتي هفته نامه علمي "نيچر" گرشنفلد و همكارانش با استفاده از اين مجموعه‌ها طرحهايي را در كشورهاي در حال پيشرفت با موفقيت به اجرا در آورده‌اند. از جمله اين طرحها ساخت باتريهاي خورشيدي براي گرم كردن آب و توليد برق در كشور غنا بوده است.

گرشنفلد تاكيد دارد كه با نصب يكي از اين آزمايشگاههاي شخصي در يك منطقه كوچك مثلا يك روستاي دور افتاده مي‌توان به افراد كمك كرد با استفاده از وسايل موجود در محيط هر آنچه را كه نياز دارند سرهم كنند.

هدف نهايي اين مبتكر آن است كه آزمايشگاه شخصي ابتكاري خود را به صورت ديجيتالي درآورد. به اين معني كه اين آزمايشگاه بتواند با استفاده از اجزا بسيار ريز، ساختارهاي بزرگ به وجود آورد.

گرشنفلد مدعي است كه در اين حال عدم اطلاع سازندگان و افرادي كه با اين دستگاهها كار مي‌كنند مانعي در راه توليد محصولات بي‌نقص نخواهد بود.

آنچه در اين حالت اتفاق مي‌افتد نظير حالت كودكي است كه با استفاده از اجزا اسباب بازي لوگو ساختارهاي دقيق مي‌سازد.

در اين حال خود اين اجزا خطاهاي كودك را تصحيح مي‌كنند و كودك عليرغم آنكه توان ذهنيش هنوز به حد كمال نرسيده مي‌تواند با روي هم قرار دادن اين اجزا ساختمانهاي شكيل توليد كند.

به گفته گرشنفلد امكاناتي كه در دانشگاه ام آي تي در اختيار شركت كنندگان در كلاس قرار داده شد نظير توانايي‌هايي كامپيوتر بزرگ ‪frame main ‬دانشگاه است و امكاناتي كه در مجموعه‌هاي آزمايشگاههاي شخصي "لب فبز" به افراد ارايه مي‌شود مشابه توانايي‌هاي يك ميني كامپيوتر است.

هدف نهايي آن است كه ميزان توانايي اين مجموعه‌ها تا حد كامپيوترهاي شخصي كنوني افزايش يابد.