قلاب دانشگاههاي آمريكا ديگر بهترين دانشجويان جهان را به دام نمي
اندازد
دانشگاههاي آمريكا
كه به مدت نيم قرن بهترين و باهوشترينهاي جهان را با كمترين تلاش
به خود جذب مي كردند ناگهان با رقابتي شديد مواجه شدند زيرا آموزش
عالي به سرعت، تحولي با نام جهاني شدن را تجربه مي كند. چين
اعلام نموده است كه به عنوان يك اولويت ملي، با اصلاح و تغيير شكل
100 دانشگاه به موسساتي تحقيقاتي با كلاس جهاني، در حال ترغيب
دانشجويان و دانشوران برتر خود است تا از ايالات متحده به ميهن
خويش بازگردند. كشورهاي آسيا- پاسيفيك مانند تايوان ، هنگ كنك ،
استراليا و نيوزلند به شدت در تكاپو هستند تا دانشجويان خارجي را
جذب نمايند، مانند آنچه كه در بريتانيا انجام مي شود.
اتحاديه اروپا در
حركتي نظام مند براي رقابت با دانشگاههاي آمريكا سيستم آموزش عالي
قاره اروپا را مورد بازنگري قرار داده و با درجه بندي به سبك
آمريكايي برنامه هاي آموزشي خود را به انگليسي ارائه نموده است. ديويد
پي نه مدير اجرايي سرويس آزمون آموزشي كه برگزاري چندين آزمون
پذيرش دانشجوي خارجي را براي دانشگاههاي آمريكا اداره كرده است مي
گويد " آنچه كه اكنون در زمينه دانشجويان خارجي شاهد آن هستيم و
امكان انتخابي كه براي گزينش مراكز آموزشي با كيفيت عالي در خارج
از ايالات متحده دارند ، مانند ديدن قله كوههاي يخي است كه قسمت
اعظم آن در زير آب پنهان است. ساير كشورها به سرعت در حال گسترش
ظرفيتهاي خود براي عرضه دوره هاي آموزش در مقاطع مختلف هستند و در
آينده دانشجويان خارجي فرصتهاي بيشتر و بهتري براي انتخاب در
اختيار دارند.
دانشجويان خارجي
سالانه 13 بيليون دلار به اقتصاد آمريكا كمك مي كنند اما اطلاعات
امسال (2004ميلادي) با علائم روشني نشان مي دهد كه نفوذ گسترده
ايالات متحده در آموزش عالي رو به اتمام است. در ماه جولاي نمودار
آماري از آكادمي ملي علوم يك سرازيري تند و كاهش ناگهاني در تعداد
دانشجويان متفاضي از هند و چين را نشان مي دهد، اين تعداد به نصف
تقليل يافته است در حاليكه كه قبلا بر اساس آزمونهاي پذيرش اداره
فارع التحصيلي و ارسال درخواست به مراكز آموزشي بيشترين تعداد را
به خود اختصاص داده بودند.
امسال فرم
درخواستهاي خارجي رسيده به مراكز آموزشي آمريكا 28 درصد و ثبت نام
دانشجويان خارجي 6 درصد كاهش داشته است. يك سرشماري سالانه اين
واقعيت را نشان داد كه براي اولين بار در سه دهه اخيرا ثبت نام كل
دانشجويان خارجي در برنامه هاي آموزشي پيش دانشگاهي ، دانشگاهي و
فوق تخصصي كاهش يافته ضمن آنكه يك موج غير عادي افزايش ثبت نام در
دانشگاههاي انگلستان ، آلمان و ديگر كشورها نيز مشاهده شده است.
كارشناسان معتقدند
بخشي از اين كاهش مربوط به تعلل هايي است كه پس از واقعه 11
سپتامبر در روند مراحل ويزاي دانشجويان بوجود آمد. اين تاخيرات
هزاران دانشجو را از ثبت نام در دانشگاههاي ايالات متحده دلسرد كرد
و اين نه فقط دانشجويان از خاور ميانه بلكه دهها مليت ديگر را نيز
شامل شد. مربيان
آمريكايي و حتي برخي از صاحب نظران خارجي بر اين باورند كه مشكلات
مربوط به گرفتن ويزا كمك كرد تا بعضي مراكز آموزشي غير آمريكايي
سهم خود را در اين بازار افزايش دهند.
تيم اُبرين مدير
توسعه بين المللي دانشگاه ناتينگهام ترنت در انگلستان مي گويد "
آموزش بين المللي يك تجارت بزرگ براي همه كشورهاي انگليسي زبان است
و آمريكا به صورت مرسوم بدون تلاشي سخت بر اين بازار تسلط داشت ولي
حالا استراليا ، انگلستان ، ايرلند ، نيوزلند و كانادا بر سر دلار
اين بازار رقابت مي كنند و مشكلاتي كه دانشجويان براي تحصيل در
آمريكا دارند زندگي ما را آسانتر نموده است. "
دانشجويان خارجي مي
گويند چرا بايد روزهاي طولاني براي گرفتن ويزا پشت در سفارتخانه
هاي آمريكا در هر نقطه از جهان به صف بايستند وقتي كه آنها مي
توانند خيلي خيلي راحت تر به انگلستان بروند و از مراكز آموزشي
آنجا پذيرش بگيرند.
دانشگاهيان ايالات متحده از پائيز 2002 وقتي كه مشكل تاخير در
دريافت ويزا براي تعداد زيادي از دانشجويان خارجي بوجود آمد نگران
اين مسئله شدند ولي ضرورت و فوريت رسيدگي به وضعيت آموزش عالي به
عنوان يك صنعت جهاني اخيرا به صورت كامل نمود يافته است.
پگي بلومنتال معاون
موسسه آموزش بين المللي مي گويد بسياري از دانشگاههاي آمريكايي
هنوز براي رقابت و شركت در اين مسابقه آماده نشده اند زيرا برايشان
روشن نيست اين افت ناگهاني در ثبت نام دانشجويان خارجي يك سقوط
مقطعي است يا شروع يك سراشيبي طولاني خواهد بود.
برخي دانشگاهيان نيز
با خونسردي با اين موضوع مواجه مي شوند. استيون سمپل رئيس دانشگاه
كاليفرنياي جنوبي كه بيش از هر دانشگاه آمريكايي در سال گذشته
دانشجوي خارجي داشت (6647 نفر) اين موضوع را همانند رقابت بين
دانشگاههاي داخلي دانسته و مي گويد "ما رقابت براي بهترين استعداد
، دانشجو ، جوايز و امتيازات را منحصرا در ميان خود محفوظ و بسته
نگه نمي داريم و اين نشانگر توانايي و قدرت ما در اين ميدان است.
حالا ما با برخي دانشگاههاي آن سوي اقيانوس رقابت خواهيم كرد .
خيلي عاليه آماده و به پيش". البته
سمپل بيان داشت كه در گردهماي هاي حرفه اي ، همكاراني كه هدايت
ديگر دانشگاهها را به عهده دارند نگرانيهايي را در اين خصوص اظهار
نموده اند.
مطمئنا بسياري از
دانشگاههاي آمريكا عناوين برجسته جهاني خود را همچنان در اختيار
خواهند داشت.
دانشگاه Jiao Tong
شانگهاي از طريق يك رده بندي آكادميك آن لاين بين 500 دانشگاه جهان
، با بكارگيري معيارهايي چون تعداد برندگان جوايز نوبل بين اعضا
دانشگاه و مقالات علمي منتشر شده نشان داد از 20 دانشگاه برتر اين
ليست 17 دانشگاه در ايالات متحده قراردارد و اين در حالي است كه از
500 دانشگاه مورد نظر 170 دانشگاه متعلق به آمريكا بوده است.
در طي سال 2002 ، بر
اساس آمار و نمودارهاي موجود كه امكان مقايسه را براي ما فراهم مي
آورد حدود 586000 دانشجوي خارجي در دانشگاههاي آمريكا ثبت نام
نمودند كه مي تواند مقايسه شود با 270000 دانشجوي خارجي در
بريتانيا ، دومين پرچمدار آموزش عالي در جهان و 227000 دانشجو در
آلمان كه حائز رتبه سوم جهاني است. در اين سال ثبت نام دانشحويان
خارجي در بريتانيا 15 درصد و در آلمان 10 درصد افزايش را نشان مي
دهد. كشورهايي چون چين ، كره جنوبي و هند بيشترين سهم در اعزام
دانشجو را داشتند اما آمار سالانه مهاجرت جهاني به دانشگاههاي آن
سوي آب ، بيانگر آن است كه 2 ميليون دانشجو از بسياري كشورها،
رهسپار مقاصد مختلفي شده اند و اين تعداد تا سال 2025 تقريبا چهار
برابر خواهد شد كه به دليل رشد اقتصادي كشورهاي آسيايي به حركت
ميليونها دانشجوي رده مياني از سوي اين كشورها منجر مي گردد.
سازمان توسعه همكاريهاي اقتصادي كه مجمعي از 30 كشور برجسته صنعتي
است در ماه اكتبر، نكته كليدي اين حركت جهاني را بر اساس مطالعه اي
اعلام نمود. استفان وينست لنكرين تحليلگر اداره كل سازمان مذكور در
پاريس و يكي از بانيان اين تحقيق مي گويد بيشتر كشورها از جمله
ايالات متحده عموما جذب دانشجويان خارجي را راهي براي انتشار و
صدور ارزشهاي بنيادي ملت خويش مي دانند.
اما در دهه 90 سه
راهبرد ديگر پديدار شد:
ـ كشورهايي با هرم
جمعيتي مانند كانادا و آلمان برنامه اي با عنوان پذيرش مهاجرين
متخصص و صاحب مهارت را در نظام راهبردي خود پي گرفتند كه سرفصل آن
جذب استعدادهاي درخشان و نيروهاي تازه نفس و تشويق آنان براي اقامت
بعد از فارع التحصيلي بود. آلمان با دادن كمك هزينه اي سخاوتمندانه
به دانشجويان خارجي به گونه اي عمل كرد كه آموزشي رايگان براي آنان
فراهم گرديد.
- استراليا و
نيوزلند راه ديگري را برگزيدند و آن توليد درآمد بود. آنها با
آموزش عالي همانند يك صنعت برخورد كردند و به رقابتي هوشمندانه در
بازار جهاني پرداختند .آنها شهريه كامل را از دانشجويان خارجي
مطالبه نمودند ولي در مقابل آموزشي با كيفيت را ارائه نمودند كه
هزينه هاي دستيابي به برخي درجات علمي آن كمتر از هزينه هاي مشابه
در ايالات متحده بود .
ـ كشورهاي اعزام كننده دانشجو مانند هند ، چين و سنگاپور نيز
راهبرد ديگري را با عنوان ظرفيت سازي مورد پيگيري قرار دادند ،
آنها مطالعات برون مرزي و تحصيل در خارج از كشور هزاران دانشجو از
سرزمين خويش را به عنوان يك راه تربيت استاد و پژوهشگر براي آينده
دانشگاههاي خود نگاه كردند، سيستمهاي دانشگاهي كه به سرعت در حال
رشد و گسترده شدن هستند و نياز روزافزون به استاد و كارشناس دارند.
در ماه آگوست ماري
سو كولمن رئيس دانشگاه ميشيگان در ديدار با نمايندگاني از مراكز
آموزشي سنگاپور به سوالات ايشان در خصوص چگونگي سياستگذاري براي
دريافت شهريه ، افزايش سرمايه ، مديريت و تحقيقات پاسخ داد آنها مي
خواستند بدانند چگونه دانشگاه ميشيگان به يك دانشگاه برجسته تبديل
شده و براي رسيدن به اين جايگاه چه مسيري را طي نموده است.
كولمن گفت: "
سرانجام ، آنها فوايد حاصل از اين كار را بدست خواهند آورد.
سنگاپور مي خواهد دانشگاههايي در كلاس جهاني ايجاد نمايد و كشورهاي
ديگري نيز چنين برنامه اي را در فهرست فعاليتهاي خود قرار داده اند
ما با يك رقابت بزرگ روبرو هستيم و بهتر است خود را براي آن آماده
كنيم.
تغييرات سريع در چين
و هند بسيار حائز اهميت است . تعداد دانشجويان هندي در ايالات
متحده در يك دهه به بيش از دو برابر يعني 80000 نفر رسيد كه
بزرگترين رقم در بين كشورهاي اعزام كننده است . چين با 62000
دانشجو در رتبه دوم اين گروه جا دارد. نقش شاخص فارغ التحصيلان و
دارندگان مدارج علمي از اين كشورها در تحقيقات علمي ، فني و فناوري
اطلاعات آمريكا قابل تامل است.
رابيندرانات پاندا
نماينده كنسولگري هند در نيويورك مي گويد : در سالهاي اخيرا سرمايه
گذاريهاي خصوصي هنگفتي در بخش آموزش عالي هند انجام گرفته كه براي
دانشجويان گزينه هاي انتخاب دانشگاههاي داخل كشور را افزايش داده
است ضمن آنكه افرادي كه تمايل به تحصيل در خارج از كشور دارند ديگر
صرفا چشم به دانشگاههاي آمريكا و انگلستان ندارند و امكان تحصيل در
آلمان ، فرانسه ، سنگاپور و ساير نقاط را نيز مد نظر خواهند داشت.
آموزش عالي و تحولات
آن در چين از اين نيز بيشتر و پر نوسانتر است تعداد دانشجويان براي
تحصيلات تكميلي از 2 ميليون نفر در سال 2000 به 16 ميليون نفر در
سال 2005 رسيده و طبق گزارشات اين روند ادامه نيز خواهد داشت حتي
اگر فقط يك قسمت كوچك از اين خيل عظيم دانشجو، درجات علمي خارج از
كشور را جستجو كند افزايش توان و آمادگي صدها دانشگاه در اين سوي
آبها را لازم دارد اما ممكن است موج جديد دانشجويان چيني تمايلي
براي حضور در دانشگاههاي آمريكا نداشته باشند زيرا مربيان آموزشي
مي گويند مشكلات صدور رواديد براي چيني ها بيشتر از ديگر كشورهاي
خارج از حوزه خاورميانه است ، درخواستهاي چيني رسيده به دانشگاهها
و موسسات آموزشي آمريكا امسال 45 درصد كاهش يافته است در حاليكه
كشورهاي اروپايي يك موج بلند در ثبت نام چيني ها را داشته اند.
به دلايل استراتژيك،
چين در دهه گذشته تلاش فوق العاده اي را به انجام رساند تا از
كانال سرمايه گذاريهاي ويژه در 100 دانشگاه و با نگرش به ساختارها،
آنها را به غولهاي تحقيقاتي در كلاس جهاني تبديل
نمايد تا قادر باشند جوايز نوبل را براي سرزمين خويش بربايند.
منبع: شبکه
علمی کشور
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
آخرین
مقالات |