وليد انبوه 'ضدماده' در آزمايشگاه
تشعشعاتی که از ابری از
اتم های 'ضدهيدروژن' توليد شد
دانشمندان می گويند موفق به توليد انبوه "ضدماده" (antimatter) در
آزمايشگاه شده اند. اين گام مهمی است که به مطالعه دقيق خواص
ضدماده و حل يکی از بزرگ ترين معماهای جهان کمک خواهد کرد.
"ضدهيدروژن" (antihydrogen) در
گذشته به تعداد کم و در نوبت های مختلف آزمايشگاهی توليد شده بود.
اکنون
دانشمندان می گويند با استفاده از دستگاه شتاب دهنده ذرات در مرکز
"سرن" در شهر ژنو سوييس بيش از 50 هزار اتم ضدهيدروژن توليد کرده
اند. سرن سازمان اروپايی برای مطالعات هسته ای است. ضدماده
تصوير آيينه ای ماده معمولی است و دانشمندان تصور می کنند به هنگام
خلق جهان هر دو آنها به مقدار يکسان توليد شده اند.
به اين
ترتيب اين سوال پيش می آيد که چرا ماده معمولی بر جهان حاکم است.
آزمايش ها ادامه دارد
پروفسور مايکل چارلتون از دانشگاه ولز در سوانسی گفت: "اين گامی
مهم و روشن کننده افقی تازه است که دانشمندان را قادر می کند تقارن
در طبيعت را مطالعه و قوانين اساسی فيزيک را که بر جهان حاکم است
کشف کنند."
پژوهشگران
در آخرين آزمايش ها، از شتاب دهنده سرن برای ايجاد "ضدپروتون"
استفاده کرده و آنها را در يک محفظه خلا، به دام انداختند. در
همين حال برای توليد "پوزيترون" از يک منبع راديواکتيو استفاده شد
که آن نيز در چنين محفظه ای به دام انداخته شد. با تزريق ضدپروتون
به ظرف پوزيترون ها، "ضدهيدروژن" توليد شد.
البته حيات
ضدماده کوتاه بود و بلافاصله پس از برخورد با ماده معمولی نابود
شد. دستگاه های ويژه، تشعشع منحصر به فرد ناشی از نابودی ضدماده را
رديابی کردند. محققان
سال ها است که برای توليد انبوه ضدماده تلاش می کنند تا "مدل
استاندارد" که ذرات بنيادی و کنش و واکنش آنها را شرح می دهد،
آزمايش کنند.
چنين
آزمايشی مهم است چون به گفته "جفری هنگست" از موسسه سرن، اگر
ضدهيدروژن مانند هيدروژن رفتار نکند "بايد کتاب های درسی را
بازنويسی کرد." ماده
و ضدماده در اثر اصابت با يکديگر، ضمن انفجاری نابود شده و به
تشعشع بدل می شوند. دانشمندان معتقدند اين فرآيند در نخستين مراحل
جهان ميلياردها سال قبل نقش اساسی داشته است.
در حال
حاضر، ماده بر جهان غالب است، اما دانشمندان علت آن را نمی دانند.
تمجید و ترديد
ديويد
کريستين از موسسه "فرميلب" در آمريکا دستاورد سرن را مورد تمجيد
قرار داد. وی گفت: "هنوز گام های بزرگ زيادی هست که بايد برداشته
شود، اما اين قدمی مهم است." با اين حال برخی گروه ها هنوز نسبت به
اين آزمايش که جزييات آن در نشريه "نيچر" (طبيعت) به چاپ رسيده است،
قانع نشده اند.
جرالد
گابريلسی از دانشگاه هاروارد گفت: "تجربيات طولانی ما با اين
آزمايش های دشوار نشان می دهد که احتمال دارد ضدهيدروژن واقعا
توليد نشده باشد." وی افزود که مقالات گروه او که قرار است به زودی
منتشر شود "نشان خواهد داد چگونه ممکن است محققان فريب بخورند."
هرگونه ايده ای برای استفاده از ضدماده برای نيرو دادن به سفينه
های فضايی يا برای توليد سلاح هنوز متعلق به عالم داستان های علمی
تخيلی است.