محققان پيش بيني مي كند كه لكه سرخ مشتري ناپديد خواهد شد
بر طبق تحقیقات فيزيكدانان دانشگاه كاليفرنيا در مورد مشتري، اين
سيارهي غول پيكر در اثر تغيير دما در ده سال آينده گرباد بزرگ خود
را از دست می دهد.
با استفاده از قیاس اين گردباد و گردبادهاي كوچكتر، آقاي ماركوس از
دانشگاه كاليفرنيا با توجه رصدهاي اخيرش و تحقيقات انجام شده روي
اين گردبادها به اين نتيجه رسيده است كه لكه بزرگ مشتري مثل لكه
هاي كوچكتر در حال ناپديد شدن است. بر
طبق گفته هاي ماركوس اين رويداد قريب الوقوع، پايان دورهي هفتاد
سالهي آب و هوايي اخير مشتري است.
جو طوفاني مشتري حداقل يك دو جين گرباد دارد كه در مسيرهاي متغييري
حركت مي كنند، از شرق تا غرب و حدود330 مايل
در ساعت سرعت دارند.گردبادهاي
مشتري در نيمكره ي شمالي در جهت چرخش عقرب هاي ساعت حركت مي كنند و
گردبادهاي خارجي يا هوايي ناميده مي شوند، آنهايي كه در خلاف جهت
عقربه هاي ساعت حركت مي كنند گردبادهاي موسمي يا زميني هستند.خلاف
آن در مورد نيمكره جنوبي صادق است، يعني آنهايي كه در جهت عقربه
هاي ساعت حركت مي كنند، طوفان موسمي هستند و آنهايي كه در جهت
عقربه هاي ساعت حركت مي كنند گردبادهاي خارجي هستند.
لكهي سرخ، در نيمكرهي جنوبي واقع شده است، كه نام بزرگترين
گردباد مشتري را يدك مي كشد و حدود دوازده هزار و پانصد مايل قطر
دارد و مي تواند سه زمين را ببلعد.
بر خلاف گردبادهاي موسمي مشتري، تند باد هاي زميني با سيستم كم
فشار همراه است و بعد از چند روز يا چند هفته از بين مي روند، اما
در مقابل لكه بزرگ مشتري يك سيستم پر فشار است كه 300 سال
عمر دارد و هيچ اثري از محو شدن ندارد. حدود 20سال
پيش، ماركوس يك مدل كامپيوتري ساخت كه نشان مي داد، چگونه لكهي
سرخ، از جو آشفتهي مشتري تشكيل شده است.
تلاش هاي او براي شرح انرژي جنبشي حاكم بر لكه ي سرخ وساير
گردبادها، باعث بوجود آمدن چنين پروژه اي براي بررسي تغييرات آب و
هواي اين سيارهي غول پيكر شده است. چرخه 70 ساله
ي اخير مشتري با تشكيل سه گردباد خارجي شاخص شروع شده است(لكه ي
تخم مرغي شكل سفيد كه جنوب لكهي سرخ را گسترش داد.)اين
لكه سفيد رنگ از روي زمين قابل مشاهده است و ماركوس معتقد است كه
يك پيشامد مشابه در 10 سال
آينده خواهيم داشت.
اولين مرحله چرخش آب و هوايي با تشكيل خط هاي كردبادي همراه بود كه
ميان گردبادهاي غربي قرار داشتند.گردبادهاي
هوايي در يك طرف اين خط تشكيل شده ان، در حاليكه، گردبادهاي موسمي
در آن طرف خط تشكيل شدند.
.اكثر
گردبادها به طور آرام و نا منظم از بين مي روند. در
مرحله دوم چرخش ، چند تندباد به اندازه كافي ضعيف ميشوند تا در دام
سنگابهاي مقطعي و يا امواج قوي كه در ساير گردبادها تشكيل مي
شوند، بيافتند. وقتي
چنين شود، حركت آنها يكسان مي شود و بي نظمي مي تواند آنها را به
راحتي با هم تركيب كند. وقتي
گردبادها ضعيف هستند، تركيب آنها ادامه پيدا مي كند تا فقط يكي از
آنها در خط گردبادها باقي مي ماند. مدارك
ناپديد شدن دو لكه سفيد در سالهاي 1997 و 1998 و 2000،
مثالهايي هستند از تركيب دو گرباد در مرحلهي دوم و نشان دهندهي
علائمي از شروع دوره هاي پاياني چرخهي كنوني آب وهواي مشتري
هستند.
چرا
تركيب دو گردباد بر چرخه تاثير مي گذارد؟
ماركوس
دليل آن را به فرم وشكل دماي مشتري نسبت مي دهد، به طوريكه دماي
استوا تقريبا با دماي قطبين يكسان است و به تركيب گرما وجريان هواي
حاصل از تشكيل گردبادها بستگي دارد.اگر يك
رديف از گرد بادها از بين برود، تركيب دما و جريان هوا مي ايستد ،
اين پديده يك ديوار عظيم ايجاد مي كند و مانع انتقال گرما از استوا
به قطبين مي شود.
وقتي گردبادهاي كافي از بين رفتند، جو سياره در استوا گرم و در
قطبين سرد مي شود(چيزي حدود 10 درجه
سانتيگراد)كه مرحلهي سوم چرخهي آب وهواي سياره مي باشد. اين
تغيير دما باعث بي ثباتي گردباد ها مي شود كه در نتيجه باعث متلاطم
شدن جو مي شود. اين
امواج سرازير شده و مي شكنند،درست مثل امواج دريا در كنار ساحل،
اما آنها گردبادهاي بزرگتري در مرحله چهارم چرخه چهارم چرخه هستند. در
مرحله پنجم وپاياني، گردبادهاي جديد، بزرگ مي شوندو در خط گردبادها
قرار مي گيرند و چرخهي جديد شروع مي شود.
تضعيف ن گردبادها به بي نظيمي سياره بستگي داردو به تدريج صورت مي
گيرد و حداقل نيم قرن طول مي كشد تا اين چرخه تكميل شود. اين
نظريه در مورد چرخه آب و هوايي مشتري بر تعداد گردبادهاي موسمي و
هوايي تكيه دارد. ماركوس
يك شبيه ساز كامپيوتري ساخته است كه نشان مي دهد چگونه مركز داغ و
پيرامون يك طوفان موسمي ابرهاي رشته اي را مي سازند.
در مقابل، گردبادهاي هوايي مراكزي سرد سرد و پيراموني گرم دارند. كريستالهاي
يخي كه در گربادهاي هوايي تشكيل مي شوند متورم مي شوند و به كنار
مي روند ودر جايي مذاب مي شوند ويك گرداب تيره حول يك مركز رنگي
نوراني بوجود مي آيند. تحقيقات
ماركوس بوسيلهِي ناسا)بخش
نجوم و فيزيک پلاسما(و
همچنين لابراتوار ملي لوس آلاموس پشتيباني مي شود.
منبع: گروه
علمی نابغه های ایران
محسن شبانی
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
آخرین
مقالات |