اين انفجار که سه
دقيقه به طول انجاميد روز چهارم سپتامبر 2005 توسط تلسکوپ فضايی "سوئيفت" (Swift) و
شماری از رصدخانه های زمينی ثبت شد و احتمالا ناشی از مرگ يک ستاره
عظيم و ريزشی درونی که آن را به يک سياهچاله بدل می کند بود.
دانشمندان با استفاده از اندازه گيری
"گرايش سرخ" اين انفجار، فاصله آن از زمين را 13 ميليارد سال نوری
رقم زده اند.
از "گرايش سرخ" برای اندازه گيری
فاصله های کيهانی استفاده می شود و نمايانگر ميزان گرايش نور جرم
فضايی به سوی گستره سرخ طيف الکترومغناطيسی در طول سفر درازش در
کيهان است. شیء هرچه دورتر باشد "گرايش سرخ" آن بيشتر است.
رکورد تازه
دکتر دانيل ريکارت از دانشگاه
کارولينای شمالی که سرپرستی تيم اندازه گيری فاصله اين انفجار را
به عهده داشته است می گويد: "اين انفجار رکورد قبلی دورافتاده ترين
پديده مشابه را به اندازه 500 ميليون سال نوری می شکند.
اين انفجار احتمالا
با مرگ يک ستاره عظيم و خلق يک سياهچاله مصادف است
دانشمندان با مطالعه
اجرامی در اين فاصله سعی دارند شرايط اوليه کيهان را درک کنند. اين
انفجار متعلق به دورانی است که نخستين ستارگان و کهکشان ها با گذشت
يک ميليارد سال از انفجار بزرگ تازه تشکيل شده بودند.
کيهان برخلاف وضعيت امروزی آن که
مملو از مجموعه عظيمی از توده های ناهموار خوشه های کهکشانی است،
در دوران نوجوانی اش هموار و همگن بود.
بررسی پديده هايی چون انفجار اخير
اشعه گاما در افق های دوردست جهان قابل رؤيت، به منجمان کمک می کند
چگونگی تکامل کيهان را درک کنند.
تصور می شود که در جريان انفجار بزرگ
تنها عناصر هيدروژن و هليوم توليد شد و ساير عناصر به تدريج در
داخل نخستين ستارگان پديد آمدند.
ستارگان اوليه احتمالا بسيار متفاوت
از ستارگان امروزی بوده اند. برای مثال دانشمندان تصور می کنند که
آنها بسيار عظيم تر از ستارگان کنونی بوده اند.
دکتر نيال تنوير، از دانشگاه
هرتفورشاير که از محققان تلسکوپ فضايی "سوئيفت" است به بی بی سی
گفت: "ما با بررسی آثاری که پس از انفجار آن ستاره های نخستين به
جا مانده است می توانيم به هويت آنها پی ببريم."
دانشمندان در چهار قاره جهان با
استفاده از تلسکوپ های گوناگون انفجار اخير و تابش به جا مانده از
آن را درحالی که به تدريج محو می شود زير نظر گرفته اند.
منجمان در نظر
دارند از تلسکوپ فضايی هابل برای رصد آن در پايان ماه جاری استفاده
کنند، هرچند انتظار می رود تا آن زمان به شدت کمرنگ شده باشد..
گروه علمی نابغه های ایران