چـرخش توليد و
تجــارت فـنــاوريهــاي كـلـيــدي، بالندگي و خلق
تكنولوژيهاي برتر از امريكا به آسيا و خاور دور حامل پيامهاي
تاثيرگذار است., ساليان
متمادي است كه امريكا با رواج الـگـوي فنـاوريهـاي مسلط
بـخصـوص در رشتههاي گوناگون صـنعتي،بازارهاي خودانگيختهاي
را در پـهنــه جـهــانـي و بـه صـورت مشخص در قارههاي
اروپا و خاور دور رقم زده است.
نمونههاي روشن
اين بازارها در سوئد و كره جنوبي با شيوه هاي موزون پا
گرفتند. اما چين و هند كه اعتقادي به فناوري مسلط
امريكايي نداشتند، در ايــن عــرصــه چــابـكدستـانـه
كــوشيـدنـد و بـا ابـداع و اختـراع تـكنـولـوژيهـاي بـرتر،
امريكاي صاحبفناوريهاي كليدي را از صدر به زير كشيدند. غـــولهــاي
تـكـنــولــوژيهــاي رايــانــهيــي جـهـان نظيـر سـونـي،
آيبيام، فيليپس، توشيبا، سانيو ، هيتاچي... منفعل در
برابر رقباي آســيــايـي خود پــراكـنــده
هـسـتـنـد.خـالقـان فنـاوريهاي كـليــدي در چـيــن و هنـد
بـا اشتهـا و انـگيزههاي برتر بسرعت توانستند از موانع
تحولات تكنولوژيكي بگذرند و بـــا دسـتـيـــابـــي بـــه
پــديــدههــاي نو،ساختارهاي تازهيي را بنيان نهند.
شيوههاي خلق
فناوريهاي كليدي چين و هند حتي به تعبير رقباي نامآور
يــك اسـتـثـنــا بــه شمـار مـيآيـد و از شـبـاهـتهـاي
موجود بهدور است. پيشرفت
تكنولوژيكي كشورهاي چين و هند لااقل در اين سوي سالهاي
هزاره تازه ميلادي با راهبردسازي تهاجمي و
بـهـرهگـرفتـن از تمـامي ايدههاي علمي در زمينه
فناوريهاي كليدي و حتي تكيه به استعدادهاي خلاق بنيان
نويني را پيافكندند.
يك كارشناس
امـــريـكـــايــي كــه اسـتــاد آمــوزش «پيچيدگيهاي
تكنولوژي برتر» در دانشگاههاي صنعتي است با حدس و
گمانهاي بايسته، قلمرو سرحدي تكنولوژي جهاني را به
تحليل و نقد مـيكشـد. او ضمـن مقـالـهيـي در
واشنگتنتايمز سقوط امريكا از صدر مقام جهاني توليد و
تجارت فناوريهاي كليدي را ضايعه قرن مينامد . وي
از همه كارشناسان ميخواهد كه رقباي تكنولوژيكي را
دستكم نگيرند،بلكه ميزان توانايي فناوريكليدي قدرتهاي
اقـتصـــادي نــوظـهــور را ،حـتــي در چشماندازهاي آينده
ارزيابي كنند. تا در عـرصههاي ديگر چنين ضايعهيي متوجه
امريكا نشود.
كارشناسان
بينالمللي فناوري هاي كليدي هيچگاه پيشبيني نميكردند
كه چين و هند بتوانند به آن سطح بالا از قابليتهاي
كارآفريني مولد دست يابند و از اين رهگذر براي جمعيت
بالاي دو ميلياردي خود حداقل رفاه ممكن را مهيا سازند .
اكنون چين بعد از امريكا و روسيه سـوميـن كشوري است كه
به فناوري كـليـدي تسخيـر فضـا دسـت يافته و اعـجـاب و
شگفتي پيشگامان جهاني امور فضا را برانگيخته است. از اين
درخـشـش كـم نظيـر چين در عرصه فـضـايي كه بگذريم،
ادارهكنندگان كشور چين از نظر رشد و تحولات
سـاختاري،عملكرد اقتصادي حقيقتاص چشمگيري را به جهان
معاصر عرضه داشـتنــد .رشــد ســالانــه محصـول ناخالص
ملي سرانه كشور چين تا رقم 3\9 چنان جذاب و جهتدار
مينمايد كـه در واقـع از نـرخ مـربوط به ديگر
كــشــورهــاي مـهــم بتـازگـي صنعتـي شده،بيشتر است.
دو كـشــور
چيـن و هنـد سـاليـان مـتمـادي بـود كـه در پـوسته ساختار
كشورهاي كمدرآمد گرفتار بودند. امـا پس از فروپاشي اتحاد
جماهير شــوروي ســوسـيــاليستـي،رهبـران كوشنده اين
كشورها ،واقعيتهاي ملموس جهان حاضر را كشف كردند .
برنامهريزي بنياني كشورهاي چين و هـنـد بـه سمـت
انتقال ساختاري از كـشــاورزي بــه سـمــت تـوليـدات
صنعتي، نخستين گام اثرگذار براي هـمـاغـوش كشيدن هماي
سعادت مــلــي چهـره عملـي بسـت. نتيجـه دستيابي پرثمر
به پلههاي صعودي نرخ رشد سالانه، انديشه طراحي برنامه
بلندپروازانه صنعتي شدن چين و هند بـرپـايـه صنـايـع
سنگيـن و تـوليـد فراوردههاي متنوع شيميايي در اين
كــشـورهـا شكـل گـرفـت و عملـي شد.يك دهه حركت استوار
چين و هند در مسير صنعتي شدن بر پايه اتكا به صنايع
سنگين،فناوريهاي كليدي و پتروشيميايي ثمره رشد انفجاري
را در اين كشورها،به بار نشاند.
رهـبـران هـر
دو كشور با اتكا به سـيـاسـت مبارزه ايدئولوژيك عليه
«تـمــركــز ثــروتهـاي غيـرمجـاز» توانستند با حركت در
بستر اقتصاد مـستقــل،حـتــي امــريـكـاي داراي تكنولوژي
پيشرفته و برتر را از صدر به زير كشيده و با افتخار و عظمت
قـلمـــرو ســـرحـــدي تـكـنــولــوژي بـيـنالمللـي را
دامنه بخشيده و از امريكا به آسيا انتقال دهندأ افتخاري
كه كمونيستهاي جماهير شوروي هـفتـاد سـال در پـي آن
بـودنـد ولـي نتوانستند شاهد آن باشند.
اما شاگردان
سوسياليست آنان در چين و هند موفق شدند به اين عظمت
نايل آيند و پشت امريكا را بلرزانند! اكـنـون چيـن و هنـد
به صورت قدرتهاي اقتصادي نوظهور در پهنه جهان قد
برافراشتهاند. آينده نشان خواهد داد كه تنها آزادگي و
توجه به انساندوستي براي فراهمآوردن رفاه حـداقـل
ميتواند در دنيا از معناي تازهاي برخوردار باشد.
بارها گفته ام و
باز هم تکرار می کنم تنها راه پیشرفت و سربلندی کشور و مقابله
با تسلط بیگانگان این است که دولت در جهتی حرکت کند که مردم در
رقابت با بیگانگان استعداد خود را بکار گیرند. اگر چنین شود در
مدت کوتاهی این جوانان پرشور و مستعد ایرانی گوی سبقط را در
زمینه های مختلف فناوری و تولید ثروت ملی خواهند ربود.